Morgunblaðið - 22.01.2005, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 22. JANÚAR 2005 31
ÞRÍR starfshópar munu fara
yfir tillögur umsækjenda um
hönnun á Tónlistarhúsi í
Reykjavík sem skilað var inn á
fimmtudag. Ef fer sem horfir
geta framkvæmdir hafist fyrir
árslok á næsta ári, og standist
áætlanir á þeim að ljúka í apríl
árið 2009. Tillögurnar verða
ekki gerðar opinberar á þessu
stigi vegna þeirrar samkeppni
sem ríkir milli hópanna.
Stefán Hermannsson, fram-
kvæmdastjóri Austurhafnar,
segir að ekki verði gerð ítarleg
úttekt á þeim tillögum sem
skilað hefur verið inn, heldur
einungis farið yfir þær með
það í huga að beina fyrirtækj-
unum inn á réttar brautir, til
þess að ekki sé haldið áfram
að vinna að hugmyndum sem
eigendurnir, Reykjavíkurborg
og ríkið, séu ósáttir við.
Þrír hópar skiluðu grunn-
hugmyndum á fimmtudag, en
upphaflega ætluðu fjórir hópar
að taka þátt í samkeppni um
hönnunina. Hópur undir for-
ystu breska fjárfestingarfyr-
irtækisins Multiplex dró sig út
úr samkeppninni, en í þeim
hópi voru m.a. Fosters &
Partners, fyrirtæki hins víð-
fræga arkitekts Norman Fost-
ers. Talsmenn Multiplex og
Fosters & Partners vildu ekki
tjá sig um það hvers vegna
ákveðið hefði verið að hætta
þátttöku, og báru við trúnaði
við viðskiptavini sem fyrir-
tækin kærðu sig ekki um að
rjúfa þrátt fyrir að þátttöku
hefði verið hætt.
Vildu viðskiptaáætlunina
Stefán segir að Multiplex hafi
farið fram á að fá áætlanir
Austurhafnar um fyrirsjáan-
legar tekjur af tónleikahaldi og
ráðstefnum, verðið á bygging-
arrétti og annað í þeim dúr.
Það var stjórn Austurhafnar
ekki tilbúin að láta af hendi,
enda segir Stefán að ætlast
hafi verið til þess að allir að-
ilar gerðu eigin viðskiptaáætl-
un. „Við ætluðum ekki að mata
þá á okkar áætlunum, þá vær-
um við að taka af þeim frum-
kvæðið og ábyrgðina, og það
er hluti af kostum við einka-
framkvæmdir, þeir eiga að
leggjast í hugmyndavinnu um
það hvernig sé best að ná sem
fjölbreyttari og mestri starf-
semi og laða að sem flesta
gesti,“ segir Stefán. Hann seg-
ir að það hafi því getað orkað
leiðandi að gefa upp áætlanir
stjórnarinnar.
Spurður um hver kostnaður-
inn við framkvæmdina verði
segir Stefán það hluta þess
sem bjóðendurnir þurfi að
reikna út, með hagstæðari lán-
um og áætlunum um betri nýt-
ingu sé hægt að leggja í dýrari
framkvæmd. Hann segir þó að
áætlun stjórnar Austurhafnar
um stofnkostnað við tónlistar-
húsið hljóði upp á 7.288 millj-
ónir króna, 6 milljarða fyrir
bygginguna sjálfa, 900 millj-
ónir fyrir bílastæði og 388
milljónir fyrir lóðina. Þetta er
á verðlagi októbermánaðar
2004, og er ekki reiknað með
virðisaukaskatti, enda fæst
hann endurgreiddur vegna
framkvæmda á borð við þessa.
Þrír hópar
fjalla um hugmyndir
Borgarráð skipaði þriggja
manna stýrihóp um skipulag
miðborgarinnar, sem í sitja
Steinunn Valdís Óskarsdóttir
borgarstjóri, og borgarfull-
trúarnir Dagur B. Eggertsson
og Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson.
Með þeim hópi starfar Salvör
Jónsdóttir, sviðsstjóri skipu-
lagssviðs hjá borginni, og Jó-
hannes Kjarval arkitekt. Þessi
hópur mun gefa umsögn um
skipulagsþætti hugmyndanna
sem nú hefur verið skilað inn.
Sérstakur ráðgjafahópur um
arkitektúr mun einnig fjalla
um tillögurnar, en í þeim hópi
eru arkitektarnir Albína
Thordarson, Ásdís Helga
Ágústsdóttir og Dagný Helga-
dóttir. Sá hópur mun fjalla um
tillögurnar út frá arkitektúr og
hönnun.
Umsögn þessara hópa,
ásamt tæknilegum ábendingum
frá stjórn Austurhafnar um at-
riði sem ekki standast kröfur í
lýsingu á verkinu, fara því
næst til svokallaðar mats-
nefndar, sem gerir tillögur til
stjórnarinnar um meðhöndlun
málsins. Í matsnefndinni sitja
Kristrún Heimisdóttir, lög-
fræðingur hjá Samtökum iðn-
aðarins, Orri Vigfússon, verk-
fræðingur, og Stefán Bald-
ursson, fyrrverandi þjóðleik-
hússtjóri. Matsnefndin er
skipuð af stjórn Austurhafnar,
að höfðu samráði við fulltrúa
eigenda, menntamálaráðherra
og borgarstjóra.
Þriðji undirhópurinn sem
starfar undir matsnefndinni,
svokallaður samráðshópur,
fjallar ekki um tillögurnar á
þessu stigi, heldur mun hann
fjalla um fjármálaatriði og
starfsemina þegar tilboðin sjálf
taka að berast í maí.
Framkvæmdir
gætu hafist í
lok árs 2006
Frá Arnarhóli í átt til norðurs: Séð yfir hafnarsvæðið þar sem tón-
listarhúsið mun rísa. Þrír hópar arkitekta slást um hituna.
Hugmyndir um skipulag Tón-
listarhúss í Reykjavík yfirfarnar
lög sem
hann til
afi gert
erið rif-
elt en á
ennirnir
ð þessa
mst upp
Vinnu-
msóknir
Litháar
n hefur
r manna
uðborg-
ar samið
u gerðir
veðið er
m fá ekki
ES fyrr
löggjöf
Þá var
atvinnu-
réttindi allt til ársins 2009. Samkvæmt upplýsingum
frá Vinnumálastofnun liggur ekkert fyrir, annað en
að launþegar frá nýju aðildarríkjunum fái fullan at-
vinnurétt frá og með 1. maí á næsta ári. Að óbreyttu
þurfa launþegar frá nýju aðildarríkjunum, þ.á m
Lettlandi og Litháen, því ekki að sækja um atvinnu-
leyfi hér á landi frá og með þeim tíma.
Finnbjörn segir að þar með verði vandamál tengd
vinnuafli frá þessum löndum þó ekki úr sögunni
heldur muni þau breytast. Starfsmenn þaðan verði
með atvinnuréttindi hér á landi en líklegt sé að eftir
sem áður verði þeir reiðubúnir til að vinna hér á
landi án nokkurra samninga og sætti sig við mun
lægri laun en lágmarkskjör á íslenskum vinnumark-
aði. Hann minnir á að iðnaðarmenn frá öðrum lönd-
um verði að geta sýnt fram á réttindi sín og fá við-
urkenningu á þeim frá menntamálaráðuneytinu.
Guðmundur Þ. Jónsson, 2. varaformaður Eflingar,
segir mikið um ólöglegt vinnuafl í ýmsum greinum.
Þó að félagið hafi ekki skipulagt eftirlit með því líkt
og Samiðn verði starfsmenn félagsins talsvert varir
við ólöglegt vinnuafl. Ábendingum um það hafi verið
komið til Vinnumálastofnunar og skattayfirvalda en
lítil viðbrögð hafi verið við þeim ábendingum.
nnuréttinda vinni við byggingariðnað á höfuðborgarsvæðinu
boð hérlendis af
öglegu vinnuafli
Morgunblaðið/Þorkell
tar að mestu með ólöglegu vinnuafli. Myndin er úr safni.
n þess að hafa til þess réttindi eru sjaldnast með ráðningarsamning,
engd gjöld og þeir öðlast ekki veikindarétt. Rúnar Pálmason komst
r fjárhæðir með því að ráða þá til vinnu. Og það gera margir.
runarp@mbl.is
eflavík
aganna
sex
hefði
Litháum
ann
. Málið
kjaness
isins.
Samkvæmt upplýsingum Morgunblaðsins hefur
maðurinn haldið því fram að Litháarnir sex hafi
komið til landsins á grundvelli þjónustusamnings
við erlent fyrirtæki og þurfi því hvorki atvinnu- né
dvalarleyfi.
Samkvæmt heimildum Morgunblaðsins komst
lögreglan á sporið þegar hún kom að einum Lithá-
anna við störf á dekkjaverkstæði í Reykjavík.
Í báðum tilvikum unnu Litháarnir að byggingu
húsa fyrir Húsanes ehf. Magnús Þorgeirsson,
verkefnisstjóri hjá Húsanesi, segir að fyrirtæki
mannsins hafi verið undirverktaki. Maðurinn hafi
framvísað dönskum atvinnuleyfum fyrir Litháana
sex, sem gildi hér á landi, og því hafi fyrirtækið
talið að mennirnir væru með leyfi til að vinna
hér á landi. Aðspurður sagði hann að Húsanes
bæði undirverktaka um að sýna fram á að útlend-
ir starfsmenn þeirra væru með atvinnuleyfi. Eng-
inn útlendingur sem þyrfti atvinnuleyfi væri nú
við störf hjá Húsanesi eða undirverktökum fyrir-
tækisins.
öglegs vinnuafls
ur í bæði skiptin
FRÁ því 10 ný ríki gengu inn í Evrópusambandið og
gerðust aðilar að EES 1. maí 2004, hefur talsvert reynt
á ákvæði um þjónustusamninga íslenskra fyrirtækja
við fyrirtæki frá nýju aðildarríkjunum. Starfsmenn
sem koma frá þessum löndum á grundvelli slíkra samn-
inga þurfa ekki atvinnuleyfi og hafa fyrirtæki orðið
uppvís að því að gera falska þjónustusamninga til að
komast hjá því að sækja um atvinnuleyfi. Þetta segir
Hildur Dungal, settur forstjóri Útlendingastofnunar.
Ríkisborgarar landa innan EES hafa jafnan atvinnu-
rétt alls staðar á svæðinu, en verða þó að sækja um
dvalarleyfi ætli þeir að starfa í öðru landi en heima-
landi sínu lengur en í þrjá mánuði. Ef þeir eru í at-
vinnuleit þurfa þeir ekki að sækja um dvalarleyfi fyrr
en eftir sex mánuði. Eins og rakið er hér til hliðar gilda
sérstakir aðlögunarsamningar um launþega frá hinum
nýju aðildarríkjum ESB en að óbreyttu munu þeir öðl-
ast fullan atvinnurétt hér á landi 1. maí 2006.
Aðlögunarsamningarnir gilda eingöngu um laun-
þega, en hvorki um sjálfstæða atvinnurekendur né um
starfsmenn sem koma til landsins á grundvelli þjón-
ustusamninga milli fyrirtækja. Þá gilda samningarnir
ekki um námsmenn eða ferðamenn. Sjálfstæðir at-
vinnurekendur frá nýju aðildarríkjunum og starfs-
menn sem koma þaðan vegna þjónustusamninga þurfa
því ekki atvinnuleyfi hér á landi.
Hildur Dungal segir talsvert um að fyrirtæki, eink-
um í byggingariðnaði, reyni að sneiða fram hjá regl-
unum með því að gera þjónustusamninga til mála-
mynda þegar þau séu í raun og veru einungis að verða
sér úti um ódýrt vinnuafl. Einnig hafi verið látið líta svo
út sem útlendingarnir séu sjálfstæðir atvinnurekendur.
Hildur segir að málið snúist um vinnuréttarsamband
milli íslensku fyrirtækjanna annars vegar, og útlend-
inga sem vinna fyrir þau hins vegar. Ef útlendingarnir
þurfa að fylgja skilyrðum íslensku fyrirtækjanna um
vinnutíma, verklag, lúti þeirra verkstjórn o.s.frv. geti
ekki verið um þjónustusamninga að ræða, eða verk-
töku sjálfstæðs atvinnurekanda, heldur séu útlending-
arnir einfaldlega í vinnu hjá íslensku fyrirtækjunum og
þurfi sem slíkir atvinnuleyfi.
Hildur segir vegna þess að þeir sem starfi hér á landi
án tilskilinna atvinnuleyfa ferðist einkum hingað í
gegnum önnur Schengen-ríki, sé erfitt að hafa eftirlit
með ólöglegu vinnuafli á landamærunum. Eftirlitið
verði því að fara fram innanlands. Sem betur fer hafi
lögreglan verið vakandi gagnvart þessu vandamáli og
hún fagnar málsókn sýslumannsins í Keflavík vegna
Litháanna sex en hún segir að í málinu muni m.a. reyna
á ákvæði laga um þjónustusamninga.
Spurð um viðurlög fyrir ríkisborgara hinna nýju að-
ildarríkja EES sem hér vinna án tilskilinna atvinnu-
leyfa, segir Hildur að engum viðurlögum hafi verið
beitt gegn þeim, og ekki sé hægt að vísa þeim úr landi
þótt þeir verði uppvísir að því að starfa hér ólöglega.
Öðru máli gegni um ríkisborgara frá löndum utan EES
sem vinna hér án atvinnuleyfa en þeim sé gert að yfir-
gefa landið, og ef þeir geri það ekki eigi þeir á hættu að
vera vísað úr landi. Flestir hafi farið af landi brott af
fúsum og frjálsum vilja. Fyrirtæki sem ráði til sín ólög-
legt vinnuafl megi eiga von á ákæru fyrir brot á lögum
um atvinnuréttindi útlendinga.
Hildur Dungal settur
forstjóri Útlendingastofnunar
Nota falska þjónustu-
samninga til að
komast hjá reglum