Morgunblaðið - 26.02.2005, Qupperneq 26

26 LAUGARDAGUR 26. FEBRÚAR 2005 MORGUNBLAÐIÐ
DAGLEGT LÍF
Ingólfur Geirdal var aðeins sex ára þegarhjá honum vaknaði brennandi áhugi fyr-ir töfrabrögðum og honum finnst ennjafnmikið til þeirra koma, um þrjátíu ár-
um síðar. Ingó fór að koma fram með alvöru
töfrasýningar þegar hann var sextán ára og
vann við að vera töframaður þar til fyrir rúm-
um tíu árum að hann tók sér hlé og sneri sér að
tónlistinni. En nú hefur hann aftur tekið upp
þráðinn og æfir töfrabrögð dagana langa.
Hann er kominn með alveg nýja dagskrá og
fullt af nýjum töfrabrögðum sem hafa aldrei
sést áður. Aðspurður segir hann að vissulega
þurfi fólk að vera þó nokkuð heltekið til að
leggja fyrir sig töfrabrögð. „Maður þarf að
nenna að lesa mikið, æfa sig endalaust og
sökkva sér í þetta til að ná alvöru tökum á töfr-
unum.“
Stuðningur heima fyrir
„Jafnöldrum mínum fannst mörgum að ég
væri skrýtinn af því ég vildi frekar vera í þessu
en til dæmis fótbolta. En sem betur fer hef ég
alltaf verið þannig að þegar ég tek mér eitt-
hvað fyrir hendur, hefur það aldrei skipt mig
máli hvað öðrum finnst um það. Foreldrar mín-
ir hefðu örugglega frekar viljað að ég yrði
tannlæknir en þau hafa alltaf staðið með mér,
enda sáu þau fljótt að þetta var ástríða hjá mér
og að mér leið vel í þessu. Ég hefði sennilega
aldrei komist svona langt nema af því þau
stóðu alltaf við bakið á mér í því sem ég var að
gera,“ segir Ingó og minnist þess frá bernsku-
dögum af hafa ævinlega verið kallaður fram og
látinn sýna nokkur töfrabrögð þegar það var
saumaklúbbur eða einhver boð heima hjá hon-
um, og segir það hafa
verið ágætis æfingu fyrir sig.
Ingó var í læri hjá Baldri Brjáns á
fyrstu töframannsárunum en segist mest
hafa lært af bókum. „Ég keypti á sínum tíma
bókasafn búktalarans Baldurs Georgs, en það
hefur verið mér fjársjóður í að læra töfra-
brögð. Ævisaga Houdinis hefur líka verið mér
mikill vísdómur og eins gaf pabbi mér bók frá
1920 sem Houdini gaf út en þar segir frá gömlu
góðu töfrabrögðunum sem reynast oft best,
þótt maður þurfi vissulega að útfæra þau upp á
nýtt.“
Ingó segir það hafa hjálpaði sér mikið að
hann lærði dans frá sex ára aldri og fram á
unglingsár. „Ég hef líka spilað á gítar frá því
ég var strákur og þetta tvennt hefur hjálpað
mér mikið í sambandi við töfrabrögðin.
Fingrafimin þjálfast mikið í gítarspilinu og
hreyfingar og framkoma þjálfast í dansinum.
Að sýna töfrabrögð liggur nefnilega í svo
mörgu öðru en að gera einhver brögð, maður
verður að vera „performer“.“
Stanslausar æfingar í fingrafimi
Ingó hefur þróað sín eigin töfrabrögð og
hann er alltaf með spilabunka í höndunum þeg-
ar hann horfir á sjónvarp eða talar í síma, til að
nýta tímann og æfa sig í fingrafimi og hand-
leikni. „Það tekur misjafnlega langan tíma að
æfa sig í töfrabrögðum og stundum getur tekið
nokkur ár að fínpússa eitt einasta bragð.“
Aðspurður segir Ingó að sér hafi aldrei mis-
tekist við töframennskuna án þess að geta falið
það. „Munurinn á atvinnumanni og „amatör“ í
þessum bransa er að láta áhorfendur ekki taka
eftir því þótt eitthvað klikki í sýningunni, rétt
eins og hjá leikurum.“
Galdur að ná til fólks
En getur hver sem er orðið töframaður?
„Nei, ég held ekki. Vissulega getur hver sem
er gengið inn í töfrabúð og keypt einhverja
hluti sem hann lærir að töfra með á nokkrum
mínútum, en það getur ekki hver sem er látið
töfrabrögð líta út fyrir að vera alvöru galdur.
Það lærist ekki á nokkrum dögum. Þá skiptir
máli að hafa kunnáttu í hreyfingum, vita
hvernig hægt er að stýra athygli fólks og
fleira. Töfrabrögð sem krefjast lang-
tímaæfinga eru nánast galdur. Rétt eins og
tónlist sem virkilega hreyfir við manni eða
leikari sem tekst að láta mann hverfa inn í
verkið, það er galdur. Hver sem er getur lært
grip á gítar eða texta í leikriti, en að ná til fólks
er galdur.“
Allt hægt ef maður vill
Ingó vitnar í Robert Houdini, föður nútíma
töfrabragða sem var uppi fyrir hundrað og
fimmtíu árum, en hann skilgreindi töframann
sem leikara sem leikur galdramann. „Reyndar
er galdur hluti af öllum listum, af því að listin
er á einhvern hátt sjónhverfing. Lífið er ein
allsherjar sjónhverfing, vegna þess að raun-
veruleikinn er svo mismunandi eftir því hver
upplifir hann. Í töfrabrögðum er maður að fara
alla leið og leika sér með skilningarvit fólks.“
Ingó segir tilgang töfrabragða ekki einvörð-
ungu vera að skemmta og blekkja. „Mesti lær-
dómur sem felst í þeim er að þau eru ákveðin
myndlíking og í þeim felast skilaboð um að allt
sé mögulegt, bara ef maður vill það. Þetta á
líka við um lífið sjálft.“
 TÖFRABRÖGÐ| Ingó Geirdal snýr aftur eftir áratuga hlé
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Ingó er snillingur með stálhringina.
Ingólfur losar sig úr spenni-
treyju á sínum fyrstu ár-
um í töframennsk-
unni.
Hann segir lífið sjálft vera sjónhverfingu rétt eins og
töfrabrögð á leiksviði. Kristín Heiða Kristinsdóttir
gapti af undrun þegar Ingó Geirdal framdi ótrúlegustu
galdra fyrir hana.
Allt er mögulegt, bara
ef maður vill það
khk@mbl.is
Uppeldi barna er málefni semstöðugt er til umræðu, hjáforeldrum, innan skólanna
og meðal fræðimanna. Lengi hefur
verið leitað svara við því hvernig
heppilegast sé að haga uppeldi
barna og hvaða aðferðir dugi best.
Gjarnan er kvartað yfir því að börn
séu ekki nógu vel upp alin, séu óög-
uð, erfið og óþekk. Jafnframt heyr-
ist það lífseiga viðkvæði að heimur
versnandi fari hvað þetta varðar.
Tímaskortur foreldra
Vissulega er rétt að í nútíma-
samfélagi er eitt og annað óhag-
stætt velferð barna og ýmsar nýjar
ógnir sem steðjað geta að. T.d. má
nefna sífellt meiri hraða og sókn í
efnisleg gæði, svo og aukið aðgengi
að sjónvarpsrásum og veraldarvef.
Það sem kannski er verst í sam-
félagi okkar í dag er þó tímaskortur
foreldra, það að foreldrar hafa ekki
eða gefa sér ekki nægan tíma til að
sinna uppeldi barna sinna. Einnig
eru margir foreldrar hreinlega óör-
uggir eða ómeðvitaðir um hvernig
heppilegast sé að ala upp börn.
Hvernig á t.d. að kenna börnum að
vera kurteis, að leika sér sjálfstætt,
að geta deilt með öðrum og geta
sofnað sjálf? Og hvað á að gera þeg-
ar börn taka reiðiköst í búðinni, bíta
önnur börn, skemma leikföngin sín
eða suða og rella endalaust? Á
hvaða aldri barnsins er hægt að
byrja að ala það upp?
Hvað er til ráða?
Sem betur fer felur framþróun ekki
einungis í sér mögulegar hættur
heldur býður hún ekki síður upp á
úrbætur og tækifæri. Vísindalegar
rannsóknir síðustu áratugi hafa
fært okkur síaukna þekkingu á
þroska barna og áhrifum uppeldis-
aðferða og annarra umhverfisþátta
á þau. Því liggur nú fyrir staðgóð
vitneskja um hvaða aðferðir í upp-
eldi eru helst vænlegar til árangurs.
Þetta geta foreldrar nýtt sér.
Við gerð þessa pistils var m.a. stuðst
við efni úr bókinni Uppeldisbókin – Að
byggja upp færni til framtíðar og innihald
uppeldisnámskeiðanna Uppeldi sem virk-
ar – Færni til framtíðar hjá Miðstöð
heilsuverndar barna.
 HOLLRÁÐ UM HEILSUNA|Landlæknisembættið
Tuð og skammir
skila litlum árangri
Morgunblaðið/Kristján
Agi er ekki bara til að taka á erfiðri hegðun, heldur það að veita börnum
leiðsögn um hvað er rétt og hvað er rangt í hegðun og samskiptum.
Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur,
sviðsstjóri á Miðstöð heilsuverndar
barna.
Nokkur áhersluatriði:
 Í uppeldi felst allt – um-
hyggja, aðbúnaður og for-
dæmi – sem foreldrar búa
börnum sínum frá fyrsta
degi.
 Uppeldi er samstarfsverkefni
beggja foreldra, þar sem
skipulag, sameiginlegar
ákvarðanir, skýr markmið og
góð samvinna er mikilvæg.
 Foreldrar eru mikilvægar
fyrirmyndir barna sinna,
ekki síst um félagshegðun og
samskipti. Börn læra það sem
fyrir þeim er haft hvort sem
til þess er ætlast eða ekki.
 Agi er ekki bara til að taka á
erfiðri hegðun, heldur það að
veita börnum leiðsögn um
hvað er rétt og hvað er rangt
í hegðun og samskiptum.
Góður agi veitir öryggi og
hjálpar börnum að læra
sjálfsstjórn.
 Reglur eru nauðsynlegar í
uppeldi. Þær þurfa að vera
sanngjarnar, sýnilegar, ekki
of margar og þannig að hægt
sé að fylgja þeim.
 Tími til samvista við börn er
mikilvægur og þá án þess að
stöðugt sé verið að gera eitt-
hvað annað í leiðinni. Það
þarf að hlusta á börn, ekki
bara tala til þeirra.
 Það þarf að taka eftir æski-
legri hegðun hjá börnum og
veita þeim athygli þegar þau
eru prúð. Of algengt er að
börn fái helst athygli þegar
þau gera eitthvað af sér.
 Langar setur við sjónvarp
eða tölvu eru ekki hollar fyrir
börn, hvorki andlega né lík-
amlega. Það er á ábyrgð for-
eldra að ákveða hve mikið
börn horfa á sjónvarp og á
hvað.
 Skammir og tuð eru leiðinleg
uppeldisaðferð og skila auk
þess mjög litlum árangri.