Morgunblaðið - 14.03.2005, Qupperneq 21

að þar
á ný í
mastöðin
þá að
. Reiknað
ns-
MWth í
ð enn
raf-
l lág-
enn raf-
015 er
stefnt að því að auka heitavatns-
framleiðsluna í samtals 400 MWth.
Það er Orkuveita Reykjavíkur
sem reisir Hellisheiðarvirkjun.
Jarðboranir hf. bora eftir gufunni,
ÞG verktakar hf. reisa stöðv-
arhúsið, vélbúnaður er frá Mitsub-
ishi og Ístak hf. byggir gufuveit-
una.
Eiríkur segir niðurstöður rann-
sókna, sem gerðar hafa verið á
Hellisheiði, gefa til kynna að þar sé
gríðarmikla orku að finna. Þessi
virkjun kann því að vera aðeins
byrjunin á orkuvinnslu á Hellis-
heiði.
Morgunblaðið/RAX
la HE 7 er 2.270 metra löng og með 0° halla en hola HE 12 er 1.856 m löng og með 41° halla.
Boraðar verða um 20 holur til orkuöflunar á Hellisheiði. Inni í skýlinu er
endi einnar borholunnar. Í fjarska sést höfuðborgin böðuð sólskini.
runn væntanlegs stöðvarhúss.
ellisheiðar virkjuð
verður raforkuver og í hinum varmaorkustöð.
"  
'  
 


!

#
 
( 

 


%  ) 



  ) 




!

 
*


 
"


#$
$
 
%
   

+ 
"!  




&





 ) 
'



(



 


)
 

)
*+
,
 

$

-
 . ../

 #
 )


-
 ../
  )



 

),


),


(




( " 



#
 )
&   

F
yrir ári voru 192 sak-
lausar manneskjur
myrtar í svívirðilegri
hryðjuverkarárás á
farþegalestir í Madr-
íd. Þúsundir annarra hafa orðið
hryðjuverkum að bráð út um allan
heim á síðustu árum. Hryðjuverk
ógna öllum ríkjum og þjóðum
heims.
Þau eru líka árás á þau grund-
vallargildi sem starfsemi Samein-
uðu þjóðanna hvílir á: réttarríki,
mannréttindi, vernd óbreyttra
borgara, gagnkvæm virðing á milli
ólíkra trúarbragða og menningar-
heima og friðsamleg lausn deilna.
Þess vegna verða Sameinuðu
þjóðirnar að vera í
fylkingarbrjósti í
baráttunni gegn
hryðjuverkum. Við
þurfum á alhliða
áætlun að halda
byggðri á grundvall-
aratriðum, sem þjóð-
ir heims geta stutt
og hrint í fram-
kvæmd. Ég hef tekið
saman fimm liða
áætlun.
Í fyrsta lagi þurf-
um við að fæla
óánægða hópa frá
því að grípa til
hryðjuverka.
Þeir kjósa hryðju-
verk vegna þess að þeir halda að
þau séu áhrifarík og vinni málstað
þeirra fylgi. Þessi trú er hin raun-
verulega rót hryðjuverka. Okkar
starf er að sýna fram á að þetta
sé rangt.
Umræður um eðli hryðjuverka;
hvort ríki geti gerst sek um
hryðjuverk og hvort andspyrna
gegn erlendri hersetu teljist
hryðjuverk, hafa dregist á langinn
og með því hefur verið grafið und-
an siðferðilegu valdi Sameinuðu
þjóðanna.
Það er kominn tími til að binda
enda á þessar umræður. Vísvit-
andi árásir ríkja gegn óbreyttum
borgurum eru nú þegar bannaðar
samkvæmt alþjóðalögum. Og rétt-
urinn til að verjast getur ekki fal-
ið í sér rétt til að drepa eða slasa
óbreytta borgara.
Við skulum segja það hreint út
að hver sú aðgerð telst hryðju-
verk, sem felur í sér að reyna að
valda óbreyttum borgurum og
öðrum vopnlausum mönnum,
dauða eða alvarlegu líkamlegu
tjóni í því skyni að þvinga rík-
isstjórn eða alþjóðasamtök til að
grípa eða grípa ekki til tiltekinna
aðgerða. Mikið siðferðilegt vald
felst í slíkri skilgreiningu. Ég hvet
leiðtoga heims til að fylkja sér um
hana.
Í öðru lagi verðum við að
hindra hryðjuverkamenn í að út-
vega sér tæki til árása.
Í þessu felst að hindra þá í að
ferðast, afla sér fjár og komast yf-
ir kjarnorku- eða geislavirk efni.
Margir halda að kjarn-
orkuhryðjuverk eigi heima í vís-
indaskáldsögum. Betur ef satt
væri. En því miður búum við í
heimi sem býr yfir mörgum
hættulegum efnum og mikilli
verkþekkingu sem hryðjuverka-
menn vilja nýta sér til að valda
miklum hamförum.
Bæði átta landa hópurinn og ör-
yggisráð Sameinuðu þjóðanna
hafa tekið skref í þá átt að upp-
ræta hættuleg efni, koma á raun-
hæfum útflutningshindrunum og
fylla upp í göt á eftirliti gegn út-
breiðslu gereyðingarvopna. Frum-
kvæði Bush forseta til að hindra
útbreiðslu slíkra vopna er annað
mikilvægt skref. Hrinda verður
þessum fyrirætlunum í fram-
kvæmd.
Þriðja atriðið er að hindra ríki
frá því að styðja hryðjuverkahópa.
Að undanförnu hefur öryggisráð
Sameinuðu þjóðanna
hvað eftir annað grip-
ið til aðgerða gegn
ríkjum sem hýst hafa
hryðjuverkamenn.
Þessari stefnu þarf að
fylgja og herða. Öll
ríki ættu að gera sér
ljóst að ríki heims
munu refsa þeim
harðlega fyrir stuðn-
ing við hryðjuverka-
menn.
Í fjórða lagi verð-
um við að þróa hæfni
ríkja til að hindra
hryðjuverk. Hryðju-
verkamenn notfæra
sér veikburða ríki þar
sem þeir geta forðast handtöku og
þjálfað eða aflað liðsmanna. Það
hlýtur því að vera hluti af hnatt-
rænni herferð gegn hryðjuverkum
að gera öll ríki öflugri og ábyrg-
ari. Í þessu skyni þarf að stuðla
að góðum stjórnarháttum og rétt-
arríki þar sem lögregla og örygg-
issveitir virða mannréttindi.
Eitt skýrasta dæmið um nauð-
syn þessa er ógnin af sýklaárás-
um. Brátt verða til þúsundir rann-
sóknarstofa um allan heim sem
geta framleitt ógnvænlega sér-
hannaða sýkla. Bráðdrepandi
smitsjúkdómar geta borist um all-
an heim á örfáum dögum.
Besta vörnin gegn þessu er að
efla opinbera heilsugæslu, sér-
staklega í fátækum ríkjum þar
sem átaks er þörf. Alþjóðaheil-
brigðismálastofnunin hefur unnið
merkilegt starf í að fylgjast með
og bregðast við hættulegum sjúk-
dómum. En brjótist út almennur
faraldur, hvort sem hann væri
mannanna verk eða ekki, er það
heilbrigðisþjónustan á hverjum
stað sem verður fremst í víglín-
unni.
Síðast en alls ekki síst þarf að
vernda mannréttindi og rétt-
arríkið. Hryðjuverk eru árás á
þessi grundvallar gildi. Þess
vegna megum við ekki fórna þeim
í viðbrögðum okkar. Ef við gerum
það höfum við fært hryðjuverka-
mönnunum sigurinn á silfurbakka.
Árangursrík áætlun gegn hryðju-
verkum getur ekki aðeins falið í
sér virðingu fyrir mannréttindum.
Virðing fyrir mannréttindum er
snar þáttur í slíkri herferð.
Ég bið allar deildir og stofnanir
Sameinuðu þjóðanna að leggja sitt
lóð á vogarskálarnar til að hrinda
þessari áætlun í framkvæmd. En
það eru aðildarríki Sameinuðu
þjóðanna sem þurfa að lyfta grett-
istakinu. Ég hvet þau til að taka
upp þessa fimm liða áætlun og
hrinda henni í framkvæmd í sam-
einingu.
Þetta er það minnsta sem við
getum gert fyrir fórnarlömb
hryðjuverka um allan heim. Í
nafni þeirra skulum við gera allt
sem við getum til að aðrir hljóti
ekki sömu örlög.
Hnattræn her-
ferð til höfuðs
hryðjuverkum
Eftir Kofi A. Annan
Höfundur er framkvæmdastjóri
Sameinuðu þjóðanna.
’Það eru aðildarríkiSameinuðu þjóðanna
sem þurfa að lyfta
grettistakinu. Ég hvet
þau til að taka upp
þessa fimm liða
áætlun og hrinda
henni í framkvæmd
í sameiningu.‘
Kofi A. Annan
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 14. MARS 2005 21