Morgunblaðið - 20.03.2005, Blaðsíða 12

12 SUNNUDAGUR 20. MARS 2005 MORGUNBLAÐIÐ
R
annsóknir Unnar tengjast
yfirleitt ástvinamissi vegna
krabbameins á einn eða ann-
an hátt. Hún lauk doktors-
prófi frá Karolinska Institut-
et í Stokkhólmi í maí 2003 en
doktorsritgerðin hennar
fjallaði um konur sem misst
höfðu mann sinn úr krabbameini. Í ljós kom að
ekkjurnar voru líklegri en giftar jafnöldrur
þeirra til að þjást af einkennum þunglyndis og
kvíða og þá sérstaklega ef dauðsfall mannsins
hafði komið þeim í opna skjöldu. Unnur hefur
áfram sinnt fræðistörfum við Karolinska og
gegnir nú fræðimannsstöðu við Stofnun lækn-
isfræðilegrar faraldursfræði og tölfræði og leið-
beinir doktorsnemum sjálf.
Meðal þeirra sem hún hefur leiðbeint er Ul-
rika Kreicbergs og eftir þær hafa birst greinar í
mjög virtum vísindatímaritum eins og New
England Journal of Medicine og Lancet, þar
sem fjallað er um foreldra sem misst hafa börn
sín úr krabbameini. Meginniðurstöður rann-
sókna Unnar og Ulriku voru þær að foreldrar
sem tala um yfirvofandi dauða við krabba-
meinssjúk börn sín, sjá ekki eftir þeirri ákvörð-
un.
Unnur segir að birting greinanna í NEJM og
Lancet hafi reynst mikil lyftistöng fyrir hennar
feril sem vísindamanns. „Þetta er óvenjulegt
efni í þessum tímaritum. New England Journal
of Medicine er besta vísindatímarit í heimi og að
fá grein birta þar er mjög mikilvægt upp á
framtíð manns í hörðum fræðimannaheimi,“
segir Unnur þar sem hún situr á heimili sínu í
Stokkhólmi sem hefur verið heimaborg hennar
og mannsins hennar, Péturs Marteinssonar
knattspyrnumanns, eftir að hún lauk námi í sál-
arfræði frá Háskóla Íslands árið 1996, reyndar
með hléum í Osló og Stoke.
Unnur er hins vegar fædd og uppalin á Ólafs-
firði, dóttir hjónanna Valdimars Steingrímsson-
ar og Guðrúnar Jónsdóttur, sem hún tileinkaði
doktorsritgerð sína árið 2003. Aðspurð segir
Unnur að ástæðuna fyrir áhuganum á krabba-
meini megi e.t.v. rekja til þess að bróðir hennar
greindist með krabbamein um tvítugt, sem
reyndist sem betur fer unnt að komast fyrir.
Síðan hefur hún haft mikinn áhuga á krabba-
meini og ástvinamissi eins og birtist í rannsókn-
um hennar.
Í kjölfar birtinganna í NEJM og Lancet fékk
hún fasta fræðimannsstöðu við Karolinska og
einnig hefur henni reynst auðveldara að fá
styrki úr vísindasjóðum fyrir frekari rannsókn-
ir sínar og nemenda sinna. Nú hefur hún t.d.
hlotið styrki til rannsókna á ungu fólki sem
misst hefur foreldra sína eða systkini úr
krabbameini. Einnig hefur hún hug á að rann-
saka áhrif streitu vegna ástvinamissis á elliglöp.
„Eftir að maður útskrifast er maður svolítið
eins og í einskismannslandi. Ég var í vernduðu
umhverfi sem doktorsnemi og gat einbeitt mér
að einu verkefni en eftir útskrift tekur raun-
veruleikinn við og ég er að hugsa um mörg
verkefni í einu. Nú fer mikið af kröftunum í að
sækja um styrki til rannsókna,“ segir Unnur en
bætir brosandi við að það hafi vissulega gengið
vel.
Hagnýting rannsókna
Og Unnur er með mörg járn í eldinum og
þrátt fyrir að ástvinamissir hafi verið megin-
rannsóknarsvið hennar, hefur hún nú einnig
hug á að skoða barneignir og geðræn vandamál
kvenna á fyrstu þremur mánuðum eftir að þær
Áhrif ástvinamissis
Nýjar rannsóknaniðurstöður í hinum og þessum fræðigreinum eru algengt
umfjöllunarefni í fjölmiðlum víða um heim. Það á ekki síst við um Svíþjóð
þar sem nýjar uppgötvanir eru á forsíðum dagblaðanna oft í mánuði.
„Rannsóknir í Svíþjóð eru eins og trúarbrögð finnst mér. Þetta er sennilega
tengt arfleifð Nóbels en ef til vill líka almennu trúleysi Svíanna sem virð-
ast reiða sig á vísindin en ekki kirkjuna,“ segir dr. Unnur Anna Valdimars-
dóttir sem reyndar er ein af vísindamönnunum sem starfa í rannsókna-
landinu Svíþjóð og hefur gert rannsóknir sem vakið hafa athygli fjölmiðla.
Steingerður Ólafsdóttir ræddi við hana.
Dr. Unnur Anna Valdimarsdóttir sálfræðingur í Stokkhólmi.