Morgunblaðið - 13.04.2005, Blaðsíða 12

12 MIÐVIKUDAGUR 13. APRÍL 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Viðskipti
á fimmtudegi

Velgengnin
á bak við Nike
á morgun
NIÐURSTÖÐUR nýrrar könn-
unar á vegum Olweusaráætlunar-
innar gegn einelti sýna að 9,7%
nemenda í 4.–7. bekk og 4,5% nem-
enda í 8.–10. hafa orðið fyrir ein-
elti. Eru það marktækt lægri tölur
en í sambærilegri könnun frá árinu
2002. Þetta kom fram í máli Þor-
láks H. Helgasonar, fram-
kvæmdastjóra Olweusarverkefn-
isins á Íslandi, á blaðamannafundi
gær.
„Í heildina leitið eru tölurnar
25% lægri nú en 2002 og það eru
afar gleðileg tíðindi,“ segir Þorlák-
ur og tekur fram að skýra megi
þann mun að stórum hluta með því
að orðið hafi vitundarvakning í
þjóðfélaginu. Segir hann grunn-
skólana í dag hafa fleiri tæki en áð-
ur og vera fljótari að grípa inn í ef
grunur vaknar um einelti. Könn-
unin nú byggist á svörum 6.053
nemenda í þrjátíu grunnskólum, en
svarhlutfallið í könnuninni var
rúmlega 95%. Var könnunin gerð í
þrjátíu grunnskólum víðs vegar um
land, en um er að ræða skóla sem
hófu þátttöku í Olweusaráætl-
uninni gegn einelti haustið 2004,
en fyrir eru fjörutíu og fimm
grunnskólar þátttakendur í áætl-
uninni.
Í framsögu sinni lagði Þorlákur
áherslu á að það að segja frá ein-
elti eigi ekki bara að vera á ábyrgð
þolandans, stuðla þurfi að and-
rúmslofti þar sem allir geta sagt
frá ef þeir verða vitni að einelti.
„Eitt af því sem við höfum lagt
mikla áherslu á er bætt samskipti
við heimilin og að krakkarnir geti
sagt foreldrum sínum frá eineltinu
og að foreldrarnir geti svo aftur
sett sig í samband við skólana.
Krakkarnir þurfa að upplifa að þau
sitji ekki ein uppi með vandamálið
og megi ekki segja frá. Nú er það
orðin regla í skólanum að þú segir
frá ef þér líður illa og einnig ef þú
veist af því að öðrum líður illa.“
Yngri gerendur eiga auðveld-
ara með að stjórna hópnum
Spurður hvernig skýra megi
þann mun sem birtist á tíðni einelt-
is eftir aldri, þar sem einelti virðist
vera meira í yngri bekkjum og
minnka eftir því sem ofar dregur í
skólakerfinu, segir Þorlákur ýmsa
þætti spila þar saman. „Svo virðist
sem þegar börnin eru yngri eigi
gerendur auðveldara með að ná
stjórn á hópnum. Það virðist þann-
ig vera auðveldara að vera gerandi
á yngri stigum,“ segir Þorlákur og
bendir á að yngri börn líta einnig
fremur á skólann sem sitt athvarf
meðan eldri krakkar hafi athvarf
víðar.
Samkvæmt könnuninni mælist
einelti á Netinu og í farsíma að
meðaltali 3,6%, en tölurnar eru að
sögn Þorláks mjög mismunandi
eftir skólum. Í máli Þorláks kom
fram að skólar hefðu notað upplýs-
ingar úr sambærilegum könnunum
frá 2002 og 2003 til að fylgjast bet-
ur með þeim stöðum sem líklegt
var að einelti væri framkvæmt.
Spurður hvernig bregðast megi við
einelti á Neti og í farsíma segir
Þorlákur áhrifaríkasta leiðin að
koma á viðhorfsbreytingu og ná
samhljómi milli skólans annars
vegar og foreldra hins vegar.
„Allir starfsmenn skólanna taka
þátt í verkefninu, þar á því að vera
ein rödd. Við þurfum líka að ná
samhljómi með foreldrum og ger-
um það m.a. með foreldrabækl-
ingum. Það á að vera sama þanþol-
ið í skólunum og heima fyrir, þar
sem ekkert ofbeldi er leyft. Þetta
er fyrst og síðast spurning um við-
horfsbreytingu, en í raun erum við
að tala um að endurskapa fé-
lagslegt kerfi í skólunum,“ segir
Þorlákur og bendir á að til mikils
er að vinna, því rannsóknir sýna
fram á hversu afdrifaríkar afleið-
ingar einelti getur haft, ekki aðeins
fyrir þá sem verða fyrir því heldur
einnig þá sem leggja aðra í einelti.
Þannig sýna rannsóknir að þeir
sem leggja aðra í einelti á skóla-
göngu sinni eru í 60% meiri hættu
á að lenda á sakaskrá fyrir þrítugt.
Dregið hefur úr einelti
í grunnskólum landsins
„Vitundarvakning hefur orðið í þjóðfélaginu“
Eftir Silju Björk Huldudóttur
silja@mbl.is
Morgunblaðið/Sverrir
„Krakkarnir þurfa að upplifa að þau sitji ekki ein uppi með vandamálið og
megi ekki segja frá. Nú er það orðin regla í skólanum að þú segir frá ef þér
líður illa og einnig ef þú veist af því að öðrum líður illa,“ segir Þorlákur H.
Helgason, framkvæmdastjóri Olweusarverkefnisins á Íslandi.





  



    
  

   








!
  !
 !
 !
!
 !
lestrar og bæti lestrarfærni. Sérstaka athygli
vekur hve mikla þýðingu verkefnið hefur fyr-
ir sjálfstraust nemenda.
STJÓRN Radda, samtaka um vandaðan upp-
lestur og framsögn, undirritaði í gær samn-
inga við nokkra aðila sem styrkja munu Stóru
upplestrarkeppnina í 7. bekk næstu þrjú árin.
Samningarnir voru undirritaðir í Hafnarborg
í tengslum við lokahátíð Stóru upplestr-
arkeppninnar í Hafnarfirði. Guðrún Helga-
dóttir, skáld keppninnar, var heiðruð við
sama tækifæri.
Þeir sem nú ganga til samninga við Raddir
eru: Menntamálaráðherra, Sparisjóðirnir,
Edda útgáfa, Skólaskrifstofa Hafnarfjarðar,
Fræðslumiðstöð Reykjavíkur, Skóladeild Ak-
ureyrarbæjar, Reykjanesbær, Mjólk-
ursamsalan og Flugfélag Íslands.
Frá upphafi var menntamálaráðherra einn
helsti styrktaraðili keppninnar en síðan hafa
fleiri bæst við. Flestir þeirra sem nú skrifa
undir hafa styrkt verkefnið árlega síðan árið
2000.
Upplestrarkeppnin er haldin að frumkvæði
áhugafólks um íslenskt mál í samvinnu við
skólaskrifstofur, skóla og kennara og þátt-
taka í henni er frjáls. Veturinn 2003-2004
gerði Háskólinn á Akureyri ítarlega skýrslu
um mat kennara og skólastjóra á henni. Mik-
ill meirihluti aðspurðra telur að markmið
verkefnisins hafi náðst, það leiði til aukins
Styrkja Stóru upplestrarkeppnina
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
Guðrún Helgadóttir, skáld keppninnar, var heiðruð sérstaklega við athöfnina.
Morgunblaðið/Þorkell
Meðal þeirra sem undirrituðu samninginn
voru Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir
menntamálaráðherra og Stefán Jón Hafstein
fyrir hönd Fræðslumiðstöðvar Reykjavíkur.
TENGLAR
.................................................................
www.ismennt.is/vefir/upplestur