Morgunblaðið - 13.04.2005, Blaðsíða 28

28 MIÐVIKUDAGUR 13. APRÍL 2005 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
H
vað ætli margir hér
á landi hafi hlustað
á nýju Mugison-
plötuna? Og þá
meina ég hlustað.
Í haust var ég farinn að fá á til-
finninguna að bókstaflega allir
fíluðu Mugison í botn. Það virtist
sama úr hvaða stétt fólkið var eða
á hvaða aldri. Ef einhver var
spurður hvað hann væri nú að
hlusta á eða hvaða plötur hann
hefði verið að kaupa sér var svarið
einhvern veginn á þessa leið: „Já,
bíddu … ég var að kaupa nýju
plötuna með Noruh Jones … já og
nýju Mugison-plötuna auðvitað.
Hún er frábær!“ Þetta síðasta
nafn sagði viðkomandi í hálfgerðu
ofboði, en á svip hans mátti alltaf
greina að hann var dauðfeginn að
hafa munað eftir Mugison, nafninu
sem frelsaði hann með naum-
indum til „svalleikans“ – þetta
hugtak eða ástand sem aldrei er
hægt að setja almennilega fingur
á.
Ég get svarið að sumt af þessu
fólki hefði ekki getað nefnt titil
plötunnar hefði það verið innt eftir
honum, hvað þá að það væri búið
að hlusta á plötuna.
Mugison (og svo ég gleymi því
nú ekki, platan hans er frábær)
hafnaði í haust í undarlegri nafn-
togunarhringiðu, á ensku er þetta
kallað „name drop“. Það þykir, og
þótti sérstaklega fyrir u.þ.b. hálfu
ári, alveg afskaplega fínt að nefna
þennan hæfileikaríka tónlistar-
mann á nafn. Þetta hefur ekki
neitt með tónlistina hans að gera,
heldur allt með það að „vera með“,
fylgjast með því sem er að gerast,
einhvers konar leið til að geta haft
a.m.k. á tilfinningunni að maður sé
ekki orðinn gersamlega stein-
geldur. Björk, Sigur Rós og múm
hafa öll einhvern tíma orðið skot-
spónn svona látaláta. Það er eins
og þegar fólk uppgötvar að
ákveðnir listamenn eru komnir á
hvers manns varir – að maður tali
nú ekki um ef þær eru útlenskar –
þá sé farið að keppast við að mæra
viðkomandi. Listin sjálf er algert
aukaatriði. Þetta er meira eins og
sjálfshjálp, nöfn viðkomandi eru
notuð af fólki sem vill sannfæra sig
um að það fylgist enn með.
Þetta á auðvitað við um allar
listgreinar aðrar. Murakami, er
hann ekki maðurinn í dag? Jújú,
ég veit hvað klukkan slær í bók-
menntunum (ég hef ekki lesið eina
bók eftir manninn).
Ég man glöggt að Egill Sæ-
björnsson, listamaðurinn snjalli,
lenti í smávægilegri hringiðu
haustið 2000. Það var vegna plöt-
unnar Tonk of the Lawn, sem er,
líkt og plata Mugisons, frábær.
Man einhver eftir þessari plötu í
dag?
Svo virðist nefnilega sem þú
þurfir að vera hæfilega „skrýtinn“
til að komast inn í téða hringiðu,
því hvað er svalt við það að vera
venjulegur? Æ, hvar heldur þessi
smekklögregla sig eiginlega!?
Ég er ekki að rekja þessa hluti
til að hefja sjálfan mig á stall, bara
af því að ég hef borið gæfu til þess
að hlusta á þessa fínu plötu Mugi-
sons. Né á þetta að verða til þess
að gera lítið úr því ágæta fólki sem
hrópar nafn hans á torgum bara af
því að allir aðrir eru að því. Svona
félagsleg hegðan er mjög algeng
og ég held að allir kannist við að
hafa lent í einhverju svipuðu. En
það breytir því ekki að auðvitað er
þetta fáránlegt – jafnvel sorglegt.
Þetta eru sömu kraftarnir og
hafa skotið þeirri hugmynd inn í
fólk að það sé enn ofursvalt að tala
um „ambient“ og „drum’n’bass“.
En nú er lag að grípa til tveggja
dæmisagna.
Einhverju sinni var ég staddur í
teiti þar sem allir voru töluvert
yngri en ég. Ég var um það bil 25
ára en hitt fólkið á aldrinum 17 til
18 ára. Einn drengurinn var að
spila hipphoppplötur af mikilli
ástríðu og útskýrði um leið af
áfergju fyrir öðrum hversu mikil
snilld þetta væri. Nú hef ég gaman
af hipphoppi en allt í einu rann það
upp fyrir mér að drengurinn vissi
meira en ég um tónlistina. Plöt-
urnar hafði hann komið með sjálf-
ur en teitið hélt systir mín á heim-
ili foreldra minna þar sem ég bjó
ennþá (ahemm). Alltént reyndi ég
á aumkunarverðan hátt að halda í
við manninn með því að sýna hon-
um hipphoppplöturnar mínar. En
það þýddi lítið, drengurinn var
ljósárum á undan mér. Ég upplifði
mig skyndilega sem gamlan, ég
var „ekki með“ og eitt sek-
úndubrot var ég að hugsa um að
ljúga því að ég vissi hitt og þetta,
þó að ég vissi ekki neitt.
Ég kvaddi þetta teiti reynslunni
ríkari og með hugarfóður undir
armi.
Annað nærtækt dæmi er fjöl-
skyldufaðirinn, nýskriðinn yfir þrí-
tugt, sem labbar inn í plötubúð
með barnavagn (þessi persóna hef-
ur áður komið við sögu í Viðhorfi
hjá mér). Af ótta við að vera ekki
lengur með á nótunum kaupir
þessi maður sér nýjustu sólóplötu
Richards Ashcrofts með skjálfandi
hendi. Athugið að þessi maður var
einu sinni „kúl“ og hann ber þess-
ar leifar enn með sér. Hann er enn
með hárið dálítið ósnyrtilegt og á
enn gömlu Converse-skóna sína.
En úr augunum stafar ekki lengur
rósemd eða öryggi hins svala
manns, heldur ótti. Óttinn við það
að vera búinn að missa það. Þessi
sami ótti rekur hann til að kaupa
sér Mugison í næstu ferð. Ástæða
þess að ég hef þráhyggju gagnvart
þessum ímyndaða manni er auð-
vitað augljós. Ég hræddur um að
verða þessi maður einhvern tíma.
Mórallinn er því þessi: Vertu þú
sjálfur. Orð Hueys Lewis verða
manni þó enn betra leiðarljós í
baráttunni: „It’s hip to be square.“
Svalt
Í haust var ég farinn að fá á tilfinn-
inguna að bókstaflega allir fíluðu Mugi-
son í botn. Það virtist sama úr hvaða
stétt fólkið var eða á hvaða aldri. Ef ein-
hver var spurður hvað hann væri nú að
hlusta á eða hvaða plötur hann hefði
verið að kaupa sér var svarið einhvern
veginn á þessa leið: „Já, bíddu … ég var
að kaupa nýju plötuna með Noruh Jon-
es … já og nýju Mugison-plötuna auð-
vitað. Hún er frábær!“
VIÐHORF
Arnar Eggert Thoroddsen
arnart@mbl.is
KOSNINGABARÁTTA við
venslafólk er óhjákvæmilega erfið
en sennilega enn verri ef andstæð-
ingurinn er kona.
Össur Skarphéðinsson er ekki til
sölu og þess vegna er gríðarlega
mikilvægt að hann tapi
ekki formannsslagnum
í Samfylkingunni.
Össur hefur haldið
fram skoðunum sínum
á mönnum og mál-
efnum, þegar aðrir
hlupu í skjól kaupa-
héðna og peninga-
manna.
Össur hefur átt sína
slæmu daga eins og
allir en hann varpar
ábyrgðinni ekki yfir á
aðra. Hann er metinn
af pólitískum andstæð-
ingum fyrir þetta.
Össur hallar sér ekki að auð-
mönnum í pólitískum egóisma
sjálfum sér til framdráttar. Hann
auglýsir sig ekki á fölskum for-
sendum, og hefur aldrei fengið orð
á sig sem handbendi peningavalds-
ins. Hann hefur aldrei yljað sér við
elda þeirra sem þekkja ekki jöfnuð
hvað þá þeirra sem kunna ekki að
fara að lögum og hafa leikið sér að
þjóð sinni í krafti peninga. Hann
notar ekki ókeypis bíl frá Heklu,
situr ekki leynifundi með auð-
mönnum eða úthlutar verkefnum
til vina og vandamanna í umboði
almennings.
Össur er maður heiðarlegur og
sannur og fer ekki í manngrein-
arálit. Hann er fyrirmynd hægri-
sinnaðra jafnaðarmanna og selur
ekki sálu sína fyrir hlutabréf eða
ókeypis auglýsingar í Baugsmiðl-
unum.
Össur hefur haft fyrir því að
sameina jafnaðarmenn, ólíkt mót-
frambjóðanda sínum, sem hefur
baktryggt sig fyrir luktum dyrum
og krafist þess að eiga alltaf síð-
asta orðið, annars væri hún ekki til
viðtals.
Össur fékk ekki sérmeðferð R-
listafólks, samanber
kröfu mótherjans um
að sitja áfram sem
sameiningartákn eftir
að hafa reynt fyrir
sér sem frambjóðandi
til þings og að hafa
krafist þess í ofanálag
að verða forsætisráð-
herraefni flokks sem
formaður hafði far-
sællega stjórnað.
Hvers vegna? Jú, var
það frekja og yf-
irgangur?
Ingibjörg Sólrún
var í Kvennalistanum
á meðan það þjónaði lund hennar.
Sveik flokkssystur sínar í EES-
málinu með því að sitja hjá en lét
síðar í veðri vaka, að hún hefði
gengið enn lengra í svikunum og
stutt samninginn. Skildi þannig
Kvennalistann eftir rótlausan, líkt
og hún gerði við R-listann.
Við vorum ekki fáir jafn-
aðarmennirnir sem treystum Ingi-
björgu Sólrúnu til þess að koma
með ferska vinda inn í síðustu
kosningar. Hvað gerðist? Það
ferskasta var að sameinast auð-
valdinu og ganga til liðs við öfl sem
telja sig geta einokað hér allt, lif-
andi og dautt. Það kom ekkert nýtt
frá henni sem gæti komið í veg fyr-
ir eignarupptöku á heilu landi. Hún
gekk peningavaldinu á hönd til
þess eins að hnekkja á Davíð Odds-
syni og Össuri Skarphéðinssyni
sem heyja hér erfiða baráttu við
þá, sem ráða yfir 70% fjölmiðla,
fasteignum, verslun og þjónustu.
Var hún ekki með sjálfri sér í þeim
yfirborðskennda slag sem hún
stofnaði til með Borgarnesræð-
unum fyrir alþingiskosningarnar?
Össur er ekki pólitískur egóisti,
hann er jafnaðarmaður. Hann hef-
ur ekki gengið undir framsóknarok
Alfreðs Þorsteinssonar eins og
Ingibjörg Sólrún. Hefur hún ekki
alltaf borið blak af Alfreð? Fór
hann ekki sínu fram sem yfirborg-
arstjóri í hennar tíð í ráðhúsinu?
Þau Alfreð sameinast síðan undir
skjóli Baugsmiðlanna, sem hafa á
þeim takmarkalausa velþóknun.
Hvar er gagnrýnin?
Össur hótar ekki eins og dek-
urbarn að hætta í stjórnmálum
verði hann ekki formaður og hann
sendir ekki vini sína í útlegð til að
tryggja eigin frama.
Jafnaðarmenn allra flokka!
Stöndum þétt við bakið á Össuri
Skarphéðinssyni og hinum duglegu
konum og körlum sem með honum
standa. Formannskosningar Sam-
fylkingarinnar snerta okkur öll.
Stöndum gegn þeim, sem eru eins
og varningur á markaðstorgi. Söfn-
um liði og kjósum Össur Skarphéð-
insson, veitum honum verðskuld-
aða viðurkenningu til að leiða
áfram flokk íslenskra jafn-
aðarmanna – jafnaðarmanna, sem
standa undir nafni.
Össur í ríkisstjórn
Jónína Benediktsdóttir
fjallar um formannskjör
Samfylkingarinnar ’Össur er maður heiðarlegur og sannur
og fer ekki í mann-
greinarálit. ‘
Jónína
Benediktsdóttir
Höfundur er framkvæmdastjóri FIA.
NÝLEGA var í Morgunblaðinu
grein eftir Einar Karl Haraldsson.
Í greininni eru hyllingarskrif um
áhuga Össurar Skarphéðinssonar
fyrir skoðunum flokksmanna. Um
þann áhuga segir Einar orðrétt:
„Það eru ekki síst áhugaverðar
áherslur hans á reglu-
legar kannanir á hug
flokksmanna til mála“.
Betur að satt væri, en
því miður eru þetta öf-
ugmæli.
Mörgum er enn í
minni frumvarpið um
hækkun eftirlauna
ráðherra. Það fór svo
á skjön við kjör al-
mennings, að samtök
launþega héldu úti-
fund til að mótmæla
því. Að auki var í því
sú nýjung, að Össur
Skarphéðinsson fær
frá ríkinu 250 þús. á mánuði, fyrir
það eitt að vera formaður í flokki.
Þingflokkurinn leyfði að frum-
varpið væri lagt fram í nafni Sam-
fylkingarinnar. Skýring þing-
manna á þeim afglöpum var sú, að
Össur hefði lofað Davíð Oddssyni
stuðningi þingmanna við málið, án
þess að kanna áður hug þeirra. Og
svo hælir Einar Karl Össuri fyrir
„áherslur hans á reglulegar kann-
anir á hug flokksmanna“.
Kaffi
Á þessum tíma var ég í stjórn
Samfylkingarinnar í Kópavogi.
Stjórnin bað Össur að mæta á fé-
lagsfund til að heyra álit flokks-
manna á frumvarpinu. Mátti hann
ráða degi og tíma. Össur vildi ekki
koma á fund, og bauð í staðinn
stjórnarmönnum í
kaffi. Einn þeirra,
sem þáðu kaffi Öss-
urar var formaður fé-
lagsins og kom hann
til baka með bréf frá
Össuri, sem hann las
upp á félagsfundi.
Efni bréfsins var að
Össur hefði rætt mál-
in við stjórnina og
teldi það nægja. Ef
þetta verklag er
dæmi um, „áhuga-
verðar áherslur hans
á reglulegar kann-
anir á hug flokks-
manna“, eins og Einar kallar það,
þá eru þær áherslur harla lítils
virði.
Valdníðsla
Eftirlaunafrumvarpið var árás á
stefnu og siðferði jafnaðarmanna.
Forustufólk í verkalýðsnefnd Sam-
fylkingarinnar krafðist þess að
flokksstjórn yrði kölluð saman fyr-
ir jól svo þingmenn gætu kannað
hug flokksmanna. Fundi var lofað
strax eftir áramót, þar skyldi mál-
ið rætt til hlítar við flokkinn.
Efndir urðu þær að fundurinn var
síðasta dag janúar. Til að bíta svo
höfuðið af skömminni var verka-
lýðsnefnd neitað um að frumvarpið
væri á dagskrá fundarins. Þeirri
ótrúlegu valdníðslu var að sjálf-
sögðu hnekkt af fundarmönnum.
Svo kemur Einar Karl Haralds-
son í Morgunblaðið og slengir því
framan í mig og annað flokksfólk
að helstu kostir Össurar Skarp-
héðinssonar séu „áhugaverðar
áherslur hans á reglulegar kann-
anir á hug flokksmanna“.
Mér líður eins og maðurinn
haldi að ég og aðrir í flokknum
séum kjánar.
Öfugmæli Einars Karls
Arnþór Sigurðsson gerir at-
hugasemdir við grein Einars
Karls Haraldssonar ’Ef þetta verklag erdæmi um, „áhugaverðar
áherslur hans á reglu-
legar kannanir á hug
flokksmanna“, eins og
Einar kallar það, þá eru
þær áherslur harla lítils
virði.‘
Arnþór
Sigurðsson
Höfundur er félagi í Samfylkingunni.
Fréttasíminn 904 1100