Morgunblaðið - 06.05.2005, Blaðsíða 38

38 FÖSTUDAGUR 6. MAÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Helgi Bergsfæddist í Reykja-
vík 9. júní 1920.
Hann lést á hjúkrun-
arheimilinu Eir í
Reykjavík aðfara-
nótt 28. apríl síðast-
liðinn. Foreldrar
Helga voru hjónin
Elín Jónsdóttir
Bergs, fædd Thor-
stensen, húsmóðir, f.
9. desember 1895 á
Þingvöllum, d. 27.
janúar 1982, og
Helgi Helgason
Bergs, forstjóri Slát-
urfélags Suðurlands, f. 27. júlí
1888 á Fossi á Síðu í Vestur-
Skaftafellssýslu, d. 29. janúar
1957. Önnur börn þeirra hjóna
eru: Guðbjörg húsmóðir, f. 6. mars
1919, d. 13. júlí 2002, Halla sendi-
ráðunautur, f. 3. febrúar 1922, d.
21. janúar 1994, og Jón forstjóri, f.
14. september 1927.
Árið 1942 kvæntist Helgi Lís
Bergs, fæddri Eriksen, húsmóður,
f. 9. október 1917, d. 14. ágúst
1997. Foreldrar hennar voru
Bertha Eriksen húsmóðir, f. 21.
júlí 1889, d. 12. september 1951, og
Vilhelm Eriksen kaupmaður, f. 26.
október 1885, d. 9. janúar 1967.
Þau Helgi og Lís hófu búskap sinn
í Danmörku en fluttust til Íslands
1945 og bjuggu í Reykjavík. Börn
þeirra eru: 1) Helgi Már hagfræð-
ingur, f. 21. maí 1945, kvæntur
Dórótheu Bergs hjúkrunarfræð-
ingi og lektor, f. 20. febrúar 1947.
Börn þeirra eru a) Helgi Þór, f. 8.
janúar 1966; kvæntur Sigurlín
Huld Ívarsdóttur, f. 25. ágúst 1965,
og eiga þau þrjá syni, b) Vilhjálm-
ur, f. 17. maí 1972; maki hans er
Jóna Valborg Árnadóttir, f. 2.
október 1973, en þau eiga einn son
og c) Þórdís Lilja, f. 11. mars 1979.
2) Sólveig kennari, f. 28. janúar
1948, gift Ævari Petersen fugla-
fræðingi, f. 15. janúar 1948. Þau
eiga tvö börn, a) Önnu Björgu, f.
23. júlí 1971, gift Magnúsi Pálma
Örnólfssyni, f. 17. maí 1971, og
eiga þau tvo syni og b) Magnús
stjóri iðnaðar- og tæknideildar
Sambands íslenskra samvinnu-
félaga 1961–1969.
Helgi var ritari Framsóknar-
flokksins 1962–1972 og sat í mið-
stjórn flokksins frá 1962 til ævi-
loka. Hann var alþingismaður
Sunnlendinga 1963–1967 og átti
setu í efri deild Alþingis. Hann var
í sjávarútvegsnefnd, fjárhags- og
viðskiptanefnd og iðnaðarnefnd
deildarinnar og lét einkum efna-
hags- og atvinnumál til sín taka.
Hann sat á Alþingi sem varaþing-
maður Suðurlandskjördæmis á ár-
unum 1960, 1961, 1963, 1969 og
1970 en átti samtals setu á 10 þing-
um. Hann var fulltrúi á þingi
Norðurlandaráðs 1966, Allsherjar-
þingi Sameinuðu þjóðanna 1967 og
þingi Evrópuráðsins 1969 og 1970.
Helgi var bankastjóri Lands-
banka Íslands 1971–1988. Hann
hafði áður setið í bankaráði Iðn-
aðarbanka Íslands 1953–1959 og
stjórn Iðnaðarmálastofnunar
1962–1966. Hann var í kjararann-
sóknarnefnd 1963–1971 og Rann-
sóknaráði ríkisins 1965–1967. Í
stjórn Fiskveiðasjóðs átti hann
sæti 1971–1972, 1978–1980 og
1982–1986 og framkvæmdastjórn
Iðnþróunarsjóðs 1973–1976. Helgi
var lengi í stjórn Scandinavian
Bank. Þá var Helgi 1973–1976 for-
maður stjórnar Viðlagasjóðs, sem
ríkisstjórnin kom á fót í kjölfar
eldgossins á Heimaey 1973 til að
annast björgunar- og varnarað-
gerðir í Eyjum, öflun og byggingu
húsnæðis fyrir brottflutta Eyja-
menn víða um land og endurreisn í
Vestmannaeyjum í kjölfar gossins.
Einnig var hann formaður stjórn-
ar Rafmagnsveitna ríkisins 1974–
1978, stjórnarformaður Hlutafjár-
sjóðs Byggðastofnunar 1989–1991
og formaður Bessastaðanefndar
1989–1998 en sú nefnd annaðist
framkvæmdir á forsetasetrinu á
Bessastöðum og endurbyggingu
húsakosts þar.
Helgi ritaði fjölda greina í blöð
og tímarit, einkum um stjórnmál
og efnahagsmál. Hann var sæmd-
ur riddarakrossi St. Olavsorðunn-
ar norsku 1974 og stórriddara-
krossi Hinnar íslensku fálkaorðu
1990.
Helgi verður jarðsunginn frá
Dómkirkjunni í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.
Helga, f. 16. júlí 1975.
3) Elín skrifstofumað-
ur, f. 11. júní 1949, gift
Ólafi Ragnarssyni
bókaútgefanda, f. 8.
september 1944. Þau
eiga tvo syni, a) Ragn-
ar Helga, f. 5. október
1971; maki hans er
Margrét Sigurðar-
dóttir, f. 20. apríl
1971, og eiga þau þrjú
börn og b) Kjartan
Örn, f. 25. október
1972, sem kvæntur er
Ástu Sóllilju Guð-
mundsdóttur, f. 22.
desember 1971, og eiga þau tvö
börn. 4) Guðbjörg þroskaþjálfi, f.
3. október 1951, gift Viðari Gunn-
arssyni óperusöngvara, f. 29. des-
ember 1950. Börn þeirra eru tvö,
a) Gunnar Bjarni, f. 7. september
1975, og b) Kolbrún Lís, f. 12. maí
1978.
Helgi lauk stúdentsprófi frá
Menntaskólanum í Reykjavík 1938
og prófi í efnaverkfræði, cand. pol-
yt., frá Tækniháskólanum í Kaup-
mannahöfn, Danmarks Tekniske
Højskole, 1943. Hann vann að
rannsóknum við Tækniháskólann
og var verkfræðingur við eina
deilda hans 1943–1945. Hann
starfaði sem verkfræðingur hjá
Sambandi íslenskra samvinnu-
félaga í Reykjavík 1945–1952, var
forstöðumaður tæknideildar Sam-
bandsins frá 1948, starfaði einkum
við skipulagningu ullar- og fisk-
iðnaðar samvinnufélaganna og
hafði meðal annars umsjón með
endurbyggingu ullarverksmiðj-
unnar Gefjunar á Akureyri og
skipulagningu dreifikerfis Olíufé-
lagsins hf. Helgi var framkvæmda-
stjóri Iðnsýningarinnar í Reykja-
vík 1952. Hann var
tækniráðunautur FAO, Matvæla-
og landbúnaðarstofnunar Samein-
uðu þjóðanna í Tyrklandi 1953–
1954, og vann einkum við skipu-
lagningu hraðfrystihúsa þar í
landi. Starfandi stjórnarformaður
Íslenskra aðalverktaka sf. var
hann 1954–1960 og framkvæmda-
Nú hefur hann vitjað Helga
Bergs fákurinn að handan sem
Ólafur Jóhann Sigurðsson orti um
af alkunnri andagift. Fákur sá með
bleika brá ber okkur að leiðarlok-
um
upp yfir Brún og í þá sveit
sem enginn í þessum sóknum leit.
Hlýjar minningar mínar um ljúf-
an, traustan og sanngjarnan
tengdaföður munu lengi geymast. Í
hugann koma margvísleg leiftur
tengd nærri fjögurra áratuga sam-
fylgd frá því að ég bað um hönd
Elínar dóttur hans.
Fáum mönnum hef ég kynnst
heilsteyptari og traustari í hví-
vetna en Helga Bergs. Heiðarleiki
og hógværð voru þær dyggðir sem
einkenndu hann. Hann mátti ekki
vamm sitt vita, kom af sömu heil-
indum fram gagnvart öllum sem
hann átti skipti við.
Hógværðin birtist meðal annars
í því að Helgi var að jafnaði fámáll
við okkur í fjölskyldunni um verk-
efni sín og lífshlaup. Hann hafði yf-
irleitt lítinn áhuga á að ræða um
sjálfan sig og viðfangsefni sín en
spurði þeim mun meira um það
sem viðmælandinn var að fást við
hverju sinni eða vildi ræða lands-
mál, heimsmál eða önnur áhuga-
verð efni.
Helgi var víðlesinn og fjölfróður,
bókelskur með afbrigðum og kunni
heilu ljóðin utan bókar. Sagnfræði-
rit og ævisögur kunni hann vel að
meta en hann fylgdist líka vel með
því sem var að gerast í íslenskum
bókmenntum og las til dæmis fjög-
ur ný skáldverk um síðustu jól.
Tónlist var honum einnig hugleik-
in, ekki síst óperutónlist sem hann
hlustaði gjarnan á. Hann sótti Ís-
lensku óperuna og gerði sér stund-
um ferð til útlanda til þess að sjá
óperusýningar.
Helgi var mikill fjölskyldumaður
og naut þess best að vera í návist
síns fólks, ekki síst ef yngsta kyn-
slóðin var innan seilingar.
Hann hafði kynnst konu sinni,
Lís Eriksen, er hann dvaldist í
Danmörku við verkfræðinám og
þar giftu þau sig 1942. Þau voru
ytra þar til heimsstyrjöldinni síðari
lauk en fluttu til Íslands árið 1945.
Lengst af bjuggu þau í Snekkju-
vogi 11 og eigum við börn, tengda-
börn og barnabörn kærar minn-
ingar þaðan frá skemmtilegum
samverustundum, ekki síst á jólum
þar sem meistarakokkurinn Lís
matreiddi íslenskar rjúpur. Stór-
fjölskyldan var alltaf boðuð í glæsi-
legan morgunverð á páskadags-
morgun og konur og börn leyst út
með páskaeggjum. Þeim sið hélt
Helgi áfram á Þorragötu 5 eftir að
Lís lést fyrir sjö árum.
Eftir fráfall hennar þurfti hann
að takast á við ný viðfangsefni sem
hann hafði lítt sinnt fram að því,
matargerð og alhliða heimilishald.
Er skemmst frá að segja, að í þau
verkefni gekk hann af sömu rögg-
semi og í önnur störf og kom hann
dætrum sínum hvað eftir annað á
óvart með dæmafárri matreiðslu-
kunnáttu.
Ábyrgðarstörfin sem féllu í hlut
Helga voru mörg og fjölbreytileg á
langri starfsævi. Ýmsir þeirra sem
unnu með honum hafa síðustu daga
haft orð á mannkostum hans við
okkur er Helga tengdumst. Nefnt
hefur verið hve glöggskyggn hann
var, víðsýnn og úrræðasnjall en
jafnframt góður og sanngjarn
stjórnandi.
Þótt Helgi hafi gegnt margvís-
legum trúnaðarstörfum og haft
margt fyrir stafni í lífinu held ég
að síðustu tvo til þrjá áratugi ævi
sinnar hafi hann ekki notið neins
jafn vel og að vera afi og langafi.
Slík var umhyggja hans fyrir
barnabörnum og barnabarnabörn-
um og þvílík gleði hans þegar hann
var nálægt þeim. Þegar ungviðið
bar fyrir augu hans brosti hann
sínu breiðasta og annað fólk féll í
skugga þess sólskinsbross.
Síðasta heimili Helga var íbúðin
í húsi númer 3 við Hlíðarhús sem
hann flutti í snemma á þessu ári en
fékk því miður ekki notið nema
skamman tíma. Honum bauðst dvöl
á hjúkrunarheimilinu Eir, handan
götunnar, á meðan hann var að
jafna sig eftir sjúkrahúsdvöl. Hann
naut einstakrar umönnunar og
elskusemi starfsfólks sem seint
verður nógsamlega þökkuð. Þar
sofnaði hann svefninum langa.
Kunningi minn einn tók svo til
orða er hann frétti lát Helga að
hann hefði verið svo stór og stæði-
legur maður, „svo flottur kall“, að
hann hefði talið að hann yrði eilíf-
ur. En svo var nú ekki. Það sama á
fyrir okkur öllum að liggja; við
fæðingu byrja kornin að sáldrast
niður úr efra hólfi stundaglassins
þótt óvíst sé hvenær burtferðar-
dagurinn af hótel Jörð rennur upp.
Helgi Bergs naut hér í jarðvist-
inni tæplega 85 góðra ára með fjöl-
skyldu, skólafélögum, samstarfs-
fólki og vinum. Þeir sem áttu því
láni að fagna að fá að ganga lífs-
veginn samhliða honum um lengri
eða skemmri tíma færa fram al-
úðarþakkir á kveðjustund.
Á ævikvöldi var Helgi sáttur við
guð og menn, tilbúinn til farar og
hefði því hæglega getað kvatt með
orðum skáldsins sem fyrr var vitn-
að til:
Stíg ég á bak og brott ég held,
beint inn í sólarlagsins eld.
Ólafur Ragnarsson.
Afi minn, Helgi Bergs, er látinn.
Þótt sorgin hafi um stund sest að í
hjartanu og missirinn sé mikill er
mér efst í huga þakklæti.
Afi var mér alla tíð sterk fyr-
irmynd og snemma á lífsleiðinni
óskaði ég mér að líkjast honum
sem mest, til orðs og æðis. Þegar
ég hugsa til baka minnist ég
margra góðra stunda sem við átt-
um saman. Ótal sunnudagsmorgna
fór afi með okkur bræðurna í leið-
angra. Oft var haldið niður að
Tjörn að heilsa upp á endur og
álftir. Oftar en ekki var líka farið í
sund í Laugardalinn, en þá íþrótt
kunni afi vel að meta. Í kjölfarið
var ávallt haldið heim til ömmu Lís
í Snekkjuvog með viðkomu í bak-
aríi þar sem keypt voru rúnstykki
og vínarbrauð. Þegar við höfðum
náð tökum á sundinu urðu ný verk-
efni fyrir valinu. Ég minnist þess
að afi kenndi mér mannganginn, að
róa bát og kasta flugu.
Það var þó ekki fyrr en ég komst
til vits og ára að ég skildi til fulls
hve mikils virði afi Helgi var mér.
Honum var eðlislægt að hugsa rök-
rétt og skilja hismið frá kjarn-
anum. Hann var víðlesinn og fylgd-
ist ávallt mjög vel með
þjóðfélagsmálum og heimsmálum.
Samræður okkar kenndu mér
margt um lífið, tilveruna og ekki
síst um mig sjálfan.
Yndislegri langafa gátu börnin
mín ekki óskað sér og þau nutu
þess að heimsækja hann. Þeim
þótti mjög vænt um langafa sinn
og það var gagnkvæmt.
Ég er þakklátur fyrir lífsviðhorf-
in sem ég lærði af afa. Lífsgildin
sem hann hafði í heiðri munu vera
mér að leiðarljósi. Ég er þakklátur
fyrir að hafa átt hann fyrir vin,
fróðleiksbrunn og fyrirmynd.
Minningarnar um afa Helga
verða okkur öllum sem þekktum
hann gott veganesti í lífinu.
Kjartan Örn Ólafsson.
Með þessum orðum vil ég minn-
ast stuttlega afa míns, Helga
Bergs.
Ég leit upp til afa, hann var og
er fyrirmynd mín í lífinu. Hann var
stór maður. Ekki einungis var
hann hávaxinn, heldur var hann
einnig stór í huga og hjarta. Hann
„afi langi“, eins og sonur minn
hann Garpur Orri var vanur að
kalla hann, var lítið fyrir prjál og
sýndarmennsku. Hann var heill í
öllu sem hann gerði, traustur, blíð-
ur, skapgóður og umhyggjusamur.
Afi naut þess að vera í faðmi fjöl-
skyldunnar og hafði sérstaka unun
af samvistum við barnabörnin sín
og barnabarnabörn. Ég minnist
margra góðra stunda með afa og
ömmu Lis í Snekkjuvoginum, þar
var gott að dvelja. Ást, traust og
virðing ríkti svo sterkt milli afa og
ömmu, það fundu allir sem nutu
samvista við þau. Ég minnist líka
heimsókna minna á Þorragötuna,
þar bjó afi lengst af einn eftir að
amma féll frá. Missirinn var honum
erfiður, en hann sýndi mikið æðru-
leysi og bar harm sinn í hljóði. Afi
stóð sig hetjulega þau ár sem eftir
fylgdu og gat minningu ömmu ekki
verið sýndur meiri sómi en með því
hvernig hann tókst á við lífið eftir
hennar dag. Til afa á Þorragötuna
var gott að koma. Við hann var
rætt um allt milli himins og jarðar,
alþjóðamál, innanlandsmál, pólitík
og jafnvel lögfræði. Hann var yf-
irburða gáfum gæddur og vel að
sér á flestum sviðum, þegar hann
talaði þá var hlustað og tekið mark
á. Hrós hans og viðurkenning
höfðu einnig sérstaka merkingu og
voru manni einstaklega dýrmæt.
Heimsóknir mínar síðustu misserin
hefðu þó gjarnan mátt vera fleiri.
Nú ertu farinn, afi minn, en arf-
leifð þín og minningar lifa í hjört-
um okkar sem eftir sitjum. Þín
verður sárt saknað, þú varst svo
stór hluti af lífi okkar. Ég er þakk-
látur fyrir að hafa verið hluti af lífi
þínu. Guð geymi þig, afi minn.
Vilhjálmur Bergs.
Allir þurfa á traustum sam-
starfsmönnum að halda. Það á við
um fyrirtæki, stofnanir og ekki síð-
ur stjórnmálaflokka. Þegar ég
minnist Helga Bergs er mér efst í
huga fórnfýsi hans í þágu góðra
mála og mikilvægi þess fyrir þjóð-
málin að slíkir menn séu tilbúnir
að starfa óhikað á vettvangi lands-
mála.
Helgi var óvenjulega afkastamik-
ill maður. Hann var forystumaður í
atvinnulífi, í stjórnmálum og
gegndi fjölda trúnaðarstarfa á
ýmsum sviðum. Vegir okkar lágu
aðallega saman eftir að hann varð
bankastjóri Landsbanka Íslands
árið 1971. Áður hafði hann lengið
starfað á vettvangi Framsóknar-
flokksins, meðal annars sem þing-
maður og ritari flokksins með
ábyrgð á flokksstarfinu. Öll þess
störf leysti Helgi af mikilli kost-
gæfni og alúð. Á árum hans í for-
ystusveit Landsbanka Íslands
reyndi mikið á Helga. Það voru
miklir umbrotatímar. Sjávarútveg-
urinn gekk í gegnum mikla eldsk-
írn. Lánsfé var af skornum
skammti og atvinnulífið hrópaði á
fjármagn til fjárfestinga og rekstr-
ar. Þá þurfti að taka skjótar
ákvarðanir sem gátu ráðið úrslitum
um áframhaldandi rekstur og at-
vinnu fólks.
Eftir að ég kom í sjávarútvegs-
ráðuneytið 1983 áttum við Helgi
náið samstarf enda var hann jafn-
framt formaður stjórnar Fiskveiða-
sjóðs Íslands á þeim tíma. Hann
gerði sér glögga grein fyrir nauð-
syn þess að ráðast í grundvall-
arbreytingar í sjávarútvegi, ekki
aðeins til að tryggja framtíðar-
rekstur heldur jafnframt til að
HELGI
BERGS
Elsku Stína mín,
kallið er komið. Og
allt skeði þetta svo
snöggt. Enginn getur
ráðið sínum tíma, sér-
staklega þegar slysin
eru annars vegar.
Ekki var aldurinn
hár, bara 43 ár, og svo margt
framundan. Við erum búnar að
þekkjast í tíu ár, bæði á góðum
tímum og erfiðum. En alltaf gátum
við brosað að lífinu. Þú gast verið
svo listræn og hafðir svo margt að
gefa. Allt sem þú tókst þér fyrir
hendur var gert af alhug. Þú varst
stolt kona, aldrei baðstu um eitt
KRISTÍN
ÞÓRARINSDÓTTIR
✝ Kristín Þórarins-dóttir fæddist 15.
september 1961. Hún
lést af slysförum 21.
febrúar síðastliðinn
og var útför hennar
gerð frá Garðakirkju
16. mars.
eða neitt. Ég er mjög
þakklát fyrir þína
hönd að þú fékkst
aldrei meðvitund eftir
þetta hræðilega bíl-
slys sem þú lentir í
hér í Los Angeles. Ef
ég þekki þig rétt, þá
ert þú örugglega sátt
við kallið frá Guði. Þú
hefðir ekki viljað lifa
bara hálf eða engin
manneskja. Ég þakka
þér fyrir okkar vin-
skap, og það sem þú
kenndir mér, að
þakka fyrir einn dag í
einu.
Ég sendi móður þinni Gerði
Kristdórsdóttur, systkinum þínum
Þyri og Viðari og föður þínum Þór-
arni Ólafssyni og seinni konu hans
Mörtu Bjarnadóttur mínar innileg-
ustu samúðarkveðjur.
Katrín Gunnarsdóttir,
Los Angeles.