Morgunblaðið - 21.07.2005, Qupperneq 23

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 21. JÚLÍ 2005 23
UMRÆÐAN
Sturla Kristjánsson: Bráðger
börn í búrum eða á afgirtu svæði
munu naumast sýna getu sína í
verki; þeim er það fyrirmunað
og þau munu trúlega aldrei ná
þeim greindarþroska sem líf-
fræðileg hönnun þeirra gaf fyr-
irheit um.
Kristján Guðmundsson: Því
miður eru umræddar reglur nr.
122/2004 sundurtættar af
óskýru orðalagi og í sumum til-
vikum óskiljanlegar.
Sigurjón Bjarnason gerir grein
fyrir og metur stöðu og áhrif
þeirra opinberu stofnana, sem
heyra undir samkeppnislög,
hvern vanda þær eigi við að
glíma og leitar lausna á honum.
Þorsteinn H. Gunnarsson:
Nauðsynlegt er að ræða þessi
mál með heildaryfirsýn, dýpka
umræðuna og ná um þessi mál-
efni sátt og með hagsmuni allra
að leiðarljósi, bæði núverandi
bænda og fyrrverandi.
Aðsendar greinar á mbl.is
www.mbl.is/greinar
KRÝSUVÍKURKIRKJA er lítil
og lágreist en setur mikinn svip á
umhverfi sitt þar sem hún horfir
móti Arnarfelli. Blágræn vötn og
mislit fjöll, jarðhitasvæði, grónar
heiðar og hraun ein-
kenna landslagið.
Höfuðskepnur kveð-
ast á og semja áhrifa-
mikið náttúruljóð.
Ein edler ort zum
ausspannen und bes-
innen, hefur Þjóðverji
skrifað nýlega í gesta-
bók kirkjunnar. „Göf-
ugur staður til að
slaka á og íhuga.“ Og
Bandaríkjamaður rit-
ar: What a blessing to
worship the Lord in
the awesome example
of his creation. „Mikil er sú bless-
un að dýrka Drottinn í máttugri
sköpun hans.“ Það er sem erlend-
ir menn greini oft betur en við
sjálf, sem vaxin erum upp í ís-
lenskum jarðvegi, tign og fegurð
íslenskrar náttúru. Hún er gjöf-
ulli auðlind en við, mörg hver,
höfum enn glöggvað okkur á er
gefur áþreifanlegar tekjur jafn-
framt því að svala fegurðarþrá og
sálarþorsta þeirra sem á vit henn-
ar leita í virðingu og einlægni.
Stríðsmynd
Krýsuvík og kirkja hennar
minna á erfiða lífsbaráttu þjóð-
arinnar fyrr á tíð en líka dug
hennar sem styrktist af Guð-
strausti. Vígaslóð heimsins og ill-
virki sem skera dýrmæta þræði í
vefnaði sköpunarverksins eru þar
fjarri. Fyrirhuguð kvikmyndataka
við rætur Arnarfells, þar sem
svipmyndir skelfingaratburða frá
síðari heimsstyrjöld verða end-
urskapaðar, er tilræði við friðsæla
fegurð Krýsuvíkur, mynd hennar
og minningar. Átökin á japönsku
eyjunni Iwo Jima, sem voru
grimmust við fjalls-
hæðina Suribachi og
Arnarfellið á að vera
í kvikmyndinni
„Flags of our Fat-
hers,“ voru einn
óhugnanlegasti at-
burður Kyrrahafs-
styrjaldarinnar. Til
þess að breyta
Krýsuvíkinni í þann
vígvöll þarf að svíða
og sundurtæta jörð.
Skriðdrekar og önn-
ur vígtól verða á
ferð, þungar töku-
vélar og hundruð manna. Þótt lof-
að sé að vel verði farið með nátt-
úruna og tjón hennar bætt er
vafasamt að unnt verði að lagfæra
skemmdir á lífríki, náttúru og
menningarminjum. Og satt mun
reynast að „betra er heilt en vel
gróið“.
Helgispjöll
Það er ekki aðeins umhverfisvá
sem steðjar að Krýsuvík með
stríðsmyndatökunni. Hún er inn-
rás í sögu Krýsuvíkur og dregur
hörmungaratburði að henni. Hví
er ekki kvikmyndað á eynni jap-
önsku þar sem hildin var háð sem
líkja skal eftir við kvikmyndatök-
una? Vafasamt er að Japanar
kærðu sig um það. Til þess eru
sár þeirra of djúp og nístandi af
skelfingum stríðsáranna. Það
virðist eftirsóknarvert og freist-
andi fyrir unga Íslendinga að
leika hermenn í kvikmynd sem
töffarinn svali Clint Eastwood
stjórnar. En það er samt óæski-
legt hlutverk. Sjómennskan er
ekkert grín segja þeir í ver-
stöðvum og á útnesjum enda hef-
ur það kostað mörg mannslíf að
draga lífsbjörgina að landi. Her-
mennska sem felur í sér grimmi-
leg átök og manndráp er enn síð-
ur grín eða leikur og mun
óvissara er um réttmæti hennar.
Friðelskandi Íslendingar ættu
ekki að líkja eftir hernaði fyrir fé
og vafasaman frama. En sjá ein-
hverjir sér hag í því að herjað sé
á náttúru og helgi Krýsuvíkur til
þess að hylla harðvítugt stríð og
blóðsúthellingar?
Ljósmyndin þekkta sem ljós-
myndari tímaritsins Life tók
stuttu eftir orrustuna á Iwo Jima
og sýnir hermenn reisa fána á
Suribachi-fjalli varpaði ljóma föð-
urlandsástar á þennan hörmulega
hildarleik. Fjölmennur her stríðir
nú í Írak eftir innrás í landið.
Sýnt er að átökin dragist á lang-
inn og stuðningur minnki við þau.
Gæti verið að kvikmyndin Flags
of our fathers muni réttlæta þess-
ar stríðsaðgerðir með því að vísa
á fornar dáðir og áhrifaríka fána-
hyllingu á Iwo Jima og gefa til
kynna að innrásarstríðið í Írak sé
engu síður réttlætanlegt en illvíg
átök fyrrum við Japana á Kyrra-
hafi? Og viljum við Íslendingar
styðja það?
Maður og náttúra
Stríðsmyndagerðin í Krýsuvík
stríðir gegn ímyndinni um frið-
sælan fólkvang og „Samspil
manns og náttúru“ svo sem ár-
þúsundaverkefni Hafnarfjarð-
arbæjar í Krýsuvík nefndist við
aldaskil. Hún er einnig í ósam-
ræmi við mannræktina í Krýsu-
víkurskóla þar sem þeim er lið-
sinnt er týnt hafa áttum og
ánetjast vímuefnum og hún fer
illa við málverkin í „bláa húsinu“ í
Krýsuvík sem birta dulmögn lit-
ríkrar náttúru og dýrmætt sam-
band jarðlífs við himin Guðs.
Krýsuvíkurkirkja minnir líka á
þau tengsl sem ekkert líf má
missa svo að það visni ekki í rót.
Hún minnir á arfleifð fyrri kyn-
slóða og þýðingu þess að tapa
ekki áttum og finna hjartslátt
Guðs í lífríkinu og virða það og
elska. Styrjaldir og hermdarverk
hafa keðjuverkandi áhrif til ills og
vísa í öndverða átt. Þau votta
tengsla- og kærleiksskort manna í
millum og þjóða. Þau votta líka
virðingarleysi fyrir lífinu þegar
þau eru sýnd í kvikmynd og
sveipuð dýrðarljóma og fyrir þeim
flaggað.
Krýsuvíkurkirkja er opin og
veitir athvarf til að ná áttum og
skynja verðmæti og háleitt mark-
mið lífs. Kirkjan verður áfram op-
in þótt aðkomuleiðir rofni. En það
myndi samræmast helgi kirkj-
unnar og lífsverðmætum að forða
frá þeirri vá sem stríðsmynda-
gerð er í friðsælli Krýsuvík.
Vá í Krýsuvík
Gunnþór Þ. Ingason fjallar um
fyrirhugaðar kvikmyndatökur
við Krýsuvík ’Til þess að breytaKrýsuvíkinni í þann
vígvöll þarf að svíða
og sundurtæta jörð.‘
Gunnþór Ingason
Höfundur er sóknarprestur og um-
sjónarmaður Krýsuvíkurkirkju fyrir
hönd Þjóðminjasafns Íslands.