Morgunblaðið - 21.07.2005, Qupperneq 44

44 FIMMTUDAGUR 21. JÚLÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
Sumarkvöld við
orgelið í
Hallgrímskirkju
21. júlí kl. 12.00:
Pennsylvania Girl Choir,
stjórnandi: Mark Anderson
23. júlí kl. 12.00:
Nigel Potts, orgel
24. júlí kl. 20.00:
Nýsjálenski orgelsnillingurinn
Nigel Potts leikur fjölbreytta
orgeltónlist.
2. sýn. fim. 21/7 kl. 19 sæti laus
3. sýn. sun. 24/7 kl. 14 uppselt
4. sýn. þri. 26/7 kl. 19 sæti laus
Sígild tónlist í sögulegu umhverfi
22.-24. júlí 2005
Tónleikarnir verða haldnir í Reykholtskirkju.
Miðapantanir í símum 891 7677 og 552 3208. Miðasala við innganginn.
samhljomur@internet.is • www.vortex.is/festival
Opnunartónleikar föstudaginn 22. júlí kl. 20.00
Flutt verður tónlist eftir Clöru og Robert Schumann.
Miðdegistónleikar laugardaginn 23. júlí kl. 15.00
Donald Kaasch tenór og Steinunn Birna Ragnarsdóttir píanóleikari
flytja ensk lög og þekktar óperuaríur.
Kvöldtónleikar laugardaginn 23. júlí kl. 20.00
Brindisi tríóið flytur píanótríó eftir Haydn og Ravel. Einnig verður
flutt strengjatríó eftir Beethoven.
Lokatónleikar sunnudaginn 24. júlí kl. 16.00
Flutt verða m.a. verk eftir Mozart, Schubert og Chausson.
Flytjendur: Auður Hafsteinsdóttir, Ásdís Valdimarsdóttir, Bryndís
Halla Gylfadóttir, Caroline Palmer, Donald Kaasch, Jacqueline Shave,
Michael Stirling, Philippe Graffin og Steinunn Birna Ragnarsdóttir.
ehf
HVERNIG væri að skreppa í bíl-
túr? Í stað þess að rúnta niður
Laugaveginn væri tilvalið að keyra
eitthvert utan alfaraleiðar.
Jón G. Snæland hefur ekið þvers
og kruss um landið, er mikill jeppa-
maður, og hefur óþreytandi áhuga
á að kynna landsmönnum ýmsar
skemmtilegar og fallegar ökuleiðir
sem ekki allir vita af.
Árið 2003 skrifaði hann bókina
Ekið um óbyggðir, þar sem lýst er
á greinargóðan hátt 82 ökuleiðum
um hálendið. En sú bók nægði Jóni
ekki og nú hefur hann skrifað ann-
að rit, Utan alfaraleiða, þar sem við
bætast 60 spennandi jeppaleiðir í
nágrenni höfuðborgarinnar sem og
fjarri mannabyggðum.
Meðlimur í Rottugenginu
„Í bókinni eru leiðarlýsingar á
þekktum og minna þekktum leiðum
og ég reyni að skilgreina
hverjir geti farið þessar leiðir.
Einnig tek ég fram hversu vel út-
búnir bílarnir þurfi að vera, GPS-
punktar af leiðunum eru í bókinni
ásamt gistimöguleikum og hversu
lengi tekur að aka leiðirnar,“ út-
skýrir Jón.
Leiðirnar 60 eru á öllum stigum,
bæði fyrir sumar- og vetrarakstur
auk þess sem sagt er frá því hvern-
ig sumarleiðirnar eru að vetri til.
Jón segir bókina henta bæði fyrir
jepplingaeigendur, þá sem eru á
44" og 49" dekkjum og allar stærðir
jeppa þar á milli.
Rottugengið er félagsskapur
jeppafólks sem Jón er í og þeir
ferðast mikið saman um landið en
Jón einnig meðlimur í Ferða-
klúbbnum 4x4.
Báðir þessir hópar hafa hjálpað
honum við bókina, bæði tekið
myndir og lagt lykkju á leið sína
þegar Jón þurfti að kanna að-
stæður.
Sprengisandur
áhugaverður
„Ég kíki á flestar slóðir sem ég
sé og frétti af,“ segir Jón en telur
þó að honum endist ekki ævin til að
fara um allt landið. „Það er alltaf
eitthvað eftir og í raun væri slæmt
ef ég væri búinn að fara um allt. Þá
þyrfti ég eflaust að flytja til Síberíu
eða á einhvern annan nýjan stað.“
Það getur verið varasamt fyrir
nýgræðinga að fara á óþekktar
slóðir og því varar Jón fólk við
þeim leiðum sem geta verið lúmskt
hættulegar.
„Oft geta leiðirnar breyst eins og
hendi væri veifað en ég segi frá
þeim eins og þær eru við venjuleg-
ar aðstæður,“ lýsir hann.
Búnaður er auðvitað mjög mik-
ilvægur hluti jeppaferða og er að-
eins farið í þau mál í inngangi bók-
arinnar. Í fyrri bók Jóns var einnig
fjallað um ýmis öryggismál en sjálf-
ur segir hann að aldrei sé hægt að
nefna allt.
Í sumar ætlar Jón að þeysast út
um allt land á jeppanum sínum og
það sem af er sumri hefur hann
mikið verið á Norðausturlandi.
Vonarskarð að vetri til og Svína-
skarð á sumrin eru tvær af þeim
ökuleiðum sem eru í mestu uppá-
haldi hjá Jóni. Þá fer hann oft á
Sprengisand og er tíður gestur í
skála 4x4-klúbbsins, Setrinu, við
Hofsjökul. Þar í kring keyrir hann
mikið.
„Sprengisandur er áhugaverðari
en margir halda. Þar er margt að
sjá og skoða þótt mörgum finnist
þar
aðeins vera sandur þegar horft
er yfir í fyrsta skipti. Þarna er mik-
il saga,“ segir Jón.
Jeppaferð með
þingmönnum
Í haust er á dagskránni
skemmtilegt verkefni hjá 4x4-
klúbbnum því hann hefur boðið öll-
um þingmönnum landsins að fara
með í jeppaferð um hálendið. Með
þessari ferð vilja félagsmenn
klúbbsins kynna landið og ekki síst
starfsemi 4x4 fyrir þingmönnum.
„Við munum svo gista í Setrinu,
flottasta skála landsins, en hann
tekur 67 manns,“ segir Jón. „Ef
svo fer að allir þingmenn þiggja
boðið þá munum við jeppamenn
bara gista í bílunum en bílaflotinn
er nægur til að fá alla alþingismenn
með í ferð.“
Ferðaklúbburinn hefur starfað að
stikun leiða og landgræðslu í 23 ár
og Jón segir klúbbinn hugsa vel um
landið og náttúruna en það vilji oft
verða misskilningur á því úti í þjóð-
félaginu. Klúbburinn hafi meðal
annars unnið með umhverfisráðu-
neytinu að ýmsum málum sem
snerta hálendið.
Auk þeirra hagnýtu upplýsinga
sem í bókinni, Utan alfaraleiðar,
eru hefur Jón fléttað inn í þó nokk-
uð af sögupunktum og reynir að
benda á hvenær leiðir voru fyrst
farnar, ef það er vitað, og hverjir
fóru leiðirnar fyrstir.
Bókin er tilvalinn ferðafélagi
þeirra sem ekki vilja alltaf aka
sömu leiðirnar, en þau okkar sem
keyrum um á litlum fólksbílum
þurfum þó að endurnýja og fá okk-
ur lítinn jeppling eða breyttan
jeppa. Nú eða plata fjölskyldu-
meðlimi og vini sem aka um á jepp-
um til að kíkja með okkur á ein-
hverjar af ökuleiðum Utan
alfaraleiða.
Bækur | 60 spennandi jeppaleiðir um landið
Jeppaflokkur við Hjörleifshöfða.
„Endist ekki ævin til
að fara um allt landið“
Eftir Völu Ósk Bergsveinsdóttur
valaosk@mbl.is
Jón G. Snædal, höfundur bókarinnar Utan alfaraleiða.
Á LÍKLEGA hlýjasta degi ársins í
Reykjavík til þessa tókst áheyr-
endum, þrátt fyrir einmuna kvöld-
sólarblíðu úti fyrir og málamiðl-
unarlaust framsækna dagskrá inni
við 25° hita, nærri að hálffylla högg-
myndasal Sigurjóns Ólafssonar í
Laugarnesi á þriðjudagskvöldið var.
E.t.v. gerði áhöfnin útslagið. Án þess
að hafa kannað heimsmetabók
Guinness-brugghússins um óvenju-
legustu hljóðfærasamsetningar í
vestrænni tónlist má eflaust telja
dúó harmóniku og kontrabassa með
þeim sjaldheyrðustu héðra. Tilkoma
þess réðst vísast af gagnkvæmum
kynnum flytjenda í framhaldsnámi í
sama skóla (í þessu tilviki Kgl. kons-
ervatóríunni í Kaupmannahöfn) eins
og algengt mun um hina og þessa
„ad hoc“ spilhópa sem hér eiga til að
koma fram í sumarleyfum sínum.
En hvað sem ólíkleika téðrar
tvennu líður, sem alllangt mun hand-
an við klassískan skilning á því
hvaða hljóðfæri þykja fara bezt sam-
an, þá gat engu að síður að heyra
sitthvað áheyrilegt úr handraða
unga þýzk-íslenzka dúósins, er leik-
inn var í einum rykk án klapps á
milli. Dagskráratriðum var raðað í
eins konar rondóform með fjórum
örstuttum þáttum úr „Þrettán
harmóníum“ eftir John Cage (1912–
92) sem A-kafla inn á milli annarra
höfunda. Þeir reyndust jafnframt
aðgengilegustu atriði kvöldsins, og
þætti það eflaust ýmsum koma úr
hörðustu átt, miðað við róttækt
brautryðjendaorðspor bandaríska
framherjans. En lengi skal manninn
reyna, enda voru þessi endur-
uppröðuðu brot Cages (útdráttur af
„Apartment House 1776“, sömdu
1985) úr 18. aldar sálmalögum frá
Vesturheimi samin fyrir „hvaða
hljóðfæri sem er“, furðuljúf áheyrn-
ar og minntu helzt á þáþráar-
þrungnar draumslitrur úr löngu
horfinni veröld.
Af hinum verkunum reyndust hið
fyrsta, Winter [16’] eftir Helmut
Zapf (f. 1956) og þó einkum hið síð-
asta, Molar [7’] eftir Inga Garðar
Erlendsson (f. 1980) hlustvænlegust.
Vetrarstykkið hafði, þrátt fyrir
dauðvona hjátónræna efnisaðviðun
úr veðurstofutölfræði, til að bera
nokkra árstíðabundna andrúms-
skírskotun (þótt á skjön væri við
rjómablíðu sumarkvöldsins), og Mol-
ar Inga höfðu sér til ágætis að
brydda upp á púlsbundnum and-
stæðum við taktlausa tremólókafla
með dramatískum alþögnum inn á
milli, þ. á m. súrrealískri tangó-
skopstælingu. En ekki sízt með því
að kunna sér magamál í tímalengd.
Það hlotnaðist síður Secret Psalms
eftir dr. Úlfar Inga Haraldsson [14’],
er sór sig í alkunna ætt grasserandi
kyrrstöðumókhyggju með efnis-
grunni sem hefði fulldugað þriðjungi
styttra verki. Figura III [8’], ein-
leiksharmónikuverk Matthiasar
Pintschers (f. 1971) var svipuðu
marki brennt þótt mun styttra væri,
enda hreyfðist það vart spönn úr
rassi með innhverfri liggjandi þaul-
könnun sinni á úttónsviðum bringu-
orgelsins.
Ekki var þó annað að heyra en að
leikið væri af mikilli alúð og innlifun
í oft furðuvel samhljómandi tvíleik
dúósins. En kannski segir sú stað-
reynd um leið sína sögu um sláandi
hugmyndafátækt og jarðsambands-
leysi margra yngri vestrænna nú-
tímahöfunda – jafnvel þótt t.a.m.
Pintscher sé „talinn eitt af efnileg-
ustu tónskáldum samtímans í
Þýzkalandi“, eins og stóð í vel frá-
gengnu tónleikaskránni.
Ríkarður Ö. Pálsson
Innlifuð hugmyndafátækt
TÓNLIST
Sigurjónssafn
Ný verk eftir Zapf, Cage, Úlfar Inga Har-
aldsson, Pintscher og Inga Garðar Er-
lendsson. Eva Zöllner harmónika og
Kristján Orri Sigurleifsson kontrabassi.
Þriðjudaginn 19. júlí kl. 20.30.
KAMMERTÓNLEIKAR