Morgunblaðið - 18.08.2005, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 18. ÁGÚST 2005 35
MINNINGAR
aldar var sennilega lífsins mesta
lystisemd. Hann kaus dufti sínu
hinstu hvílu á milli afa og ömmu í
heimagrafreitnum á Yngveldarstöð-
um.
Andri var bæði virðulegur og stolt-
ur, en vildi samt ekki bera við loft.
Hann vildi ekki reisn fánastangar-
innar eða kirkjuturnsins. Vildi ekki
bera kross hans eða tróna þar eins og
vindhaninn. Það voru hugsjónir hans
sem bar við himin. Hann sjálfur vildi
bera uppi himininn, eitt heimshornið.
Hann tók stöðu Norðra. Og þótt
heilsu hans hrakaði, einkum síðasta
árið, brást það burðarþol ekki. En
hann vissi líka, eins og námumenn-
irnir, að þegar hvíldarhorni malar-
keilunnar er náð, verður hún ekki
brattari. Með meiri reisn falla aðeins
skriður úr hlíðum hennar, og aðrir
verða fyrir barðinu. Og þótt Andri sé
nú fallinn ber hann heimshorn sitt í
norðri með sinni reisn.
Andri trúði ekki á draum hins sof-
andi manns, heldur hins vakandi. Og
litir þess draums voru hvítur, rauður
og blár/svartur, litir ævintýrisins.
Hann trúði ekki heldur á líf eftir
dauðann. En, á meðan við sem þekkt-
um hann lifum, mun hann lifa góðu
lífi. Blessað veri það líf.
Er hnígur sól að hafsins djúpi
og hulin sorg á brjóstin knýr,
vér minnumst þeirra, er dóu í draumi
um djarft og voldugt ævintýr.
Þá komu þeir úr öllum áttum
með óskir þær, er flugu hæst
og gráta í vorum hljóðu hjörtum
hinn helga draum, sem gat ei rætzt.
Og þá er eins og andvörp taki
hin undurfagra sólskinsvon
og allir kveldsins ómar verði
eitt angurljóð um týndan son.
Og hinzti geislinn deyr í djúpið
– en daginn eftir röðull nýr
oss boðar sama dýra drauminn
um djarft og voldugt ævintýr.
(Jóhannes úr Kötlum.)
Sigurður V. Sigurjónsson.
Andra Ísakssonar heyrði ég fyrst
getið þegar við Sigurjón Páll bróðir
hans urðum góðir vinir í barnaskóla.
Síðar sá ég hann í foreldrahúsum þar
sem ætíð var tekið vel á móti okkur
félögunum í „litla gáfumannafélag-
inu“. Af Andra stafaði þá ljóma hins
unga menntamanns. Hann hafði lært
í París, var áberandi í umræðum um
skólamál en þorði að auki að taka af-
stöðu í þjóðmálum sem var kannski
ekki ætíð valdsmönnum að skapi.
Mér er það til dæmis minnisstætt
þegar Andri var túlkur á fundi sem
frönskumælandi fulltrúi Norður-Ví-
etnama hélt fyrir fullu húsi í Austur-
bæjarbíói. Þetta var á þeim árum
þegar Víetnam-stríðið var í algleym-
ingi.
Um svipað leyti sat ég fyrst í tíma
hjá Andra. Hafði Guðmundur Arn-
laugsson rektor Menntaskólans við
Hamrahlíð – sem þá var nýstofnaður
– fengið Andra til að segja nýnem-
unum til í námstækni. Gerði hann
það í einn eða tvo tíma en leyfði sér
einnig að ræða um sum hugðarefni
sín svo sem góðum kennara sæmir.
Eitt af þeim var ást hans á bókum
sem hann vildi að nemendur um-
gengjust með lotningu, notuðu ekki
nema blýant til að merkja við eða
strika undir, og ævinlega skyldi laust
strikað. Eftirminnilegast er mér þó
þegar Andri sýndi okkur hvernig
ætti að opna nýjar bækur, vinna sig
smám saman frá fremstu og öftustu
síðum til skiptis inn að miðju. Þannig
mætti koma í veg fyrir að bókin
brotnaði í miðjum kili. Bókhneigður
pilturinn fylgdist með þessu af at-
hygli og frá þeim degi hefur Andri lif-
að í höndum mínum, bækur sem ég
síðan hef eignast hef ég alltaf hand-
leikið á þann veg sem Andri sýndi
okkur.
Síðar kenndi Andri mér aðferða-
fræði í Háskóla Íslands þegar verið
var ýta sálfræðikennslu þar úr vör
1970. Hér öðlaðist ég fyrst skilning á
þeim sérstöku vinnubrögðum sem
þarf að beita við að afla sálfræðilegr-
ar þekkingar. Fátt hefur reynst nota-
drýgra úr námi, nema ef frá er talinn
sá galdur sem ég lærði í skóla föður
hans, Ísaks Jónssonar, að „heyra
með augunum“ eins og Ísak lýsti einu
sinni lestrarnámi og bar vott um
djúpan skilning á eðli lesturs.
Nokkru eftir þetta áttum við Andri
eftir að tengjast fjölskylduböndum
en Svava, eiginkona Andra, og Aldís
kona mín eru bræðradætur og hefur
ætíð verið náinn samgangur á milli
fjölskyldna þeirra bræðra.
Andri hafði nokkuð dýpri rödd en
algengast er um Íslendinga og var
auk þess ákaflega skýrmæltur. Var
gaman að heyra hann segja frá, enda
naut hann sín vel þá: „Það er júní
1962 í París, fallegur júnímánuður
eins og venjulega þar en veðrið frek-
ar kalt sem betur fer. Í Sorbonne-
háskóla á ungur Íslendingur að
gangast undir munnlegt próf í sál-
arfræði barna- og unglinga og gerir
það. Prófdómarinn er kennarinn
Jean Piaget fæddur 1896, hann dó
1980, og með honum sem aðstoðar-
prófdómari er aðstoðarkennari hans
Pierre Gréco. Íslendingurinn gengur
inn, sennilega ekki minna tauga-
óstyrkur heldur en venjur gera ráð
fyrir og sest.“
Þannig hóf Andri að segja frá því
þegar hann tók munnlegt próf hjá
Piaget, einum þekktasta sálfræðingi
20. aldar. Andri hafði fyrir margt
löngu sagt mér frá fyrstu spurning-
unni sem hann hafði fengið í þessu
prófi þegar hann aðspurður hafði
sagt Piaget frá því að hann væri frá
Íslandi. Við hjónin höfðum boðið
Andra og Svövu heim seint á liðnu
hausti, öðrum þræði til að inna hann
nánar eftir þessu. Þá var Andri þegar
orðinn alvarlega veikur, átti meðal
annars nokkuð erfitt um gang. En
þegar hann var sestur og hóf frá-
sögnina lifnaði yfir honum öllum og
það sem að framan er skrifað er orð-
rétt upphaf að frásögn hans umrætt
kvöld. En fyrsta spurningin sem
Piaget beindi að hinum unga Íslend-
ingi var sem sagt þessi: „Þekkið þér
Finnbogason?“ Við þessa spurningu
varð Andri klumsa svo Piaget bætti
við: „Finnbogason, sálfræðinginn“ og
rann þá upp fyrir Andra að Piaget
var að spyrja um Guðmund Finn-
bogason, en doktorsritgerð hans frá
Kaupmannahafnarháskóla um sam-
úðarskilninginn frá 1911 hafði verið
þýdd á frönsku tveim árum síðar og
Piaget lesið hana. Andri þekkti nokk-
uð til verka Guðmundar og sagði deili
á þeim. „Síðan varð þögn. Þá spurði
prófessorinn: „Hver er munurinn á
skynjun og hugmynd?““ Hér sagðist
Andri hafa sett á langa ræðu en held-
ur óskipulega – enda hafði fyrsta
spurningin sett hann út af laginu –
uns þar kom að Piaget greip fram í
fyrir honum með orðunum „þetta er
langtum einfaldara en svo, aðalatrið-
ið er að hugmyndin er frjáls frá
verknaði skynjunarinnar“. Síðan
bætti Andri því við að hér hefði pró-
fessorinn svarað fyrir sig – en gefið
sér ágætiseinkunn, svo ánægður
hefði Piaget augljóslega verið með
eigið svar! En hér var sögumaður
trúlega fullhógvær. Andri var ætíð
afburðanámsmaður.
Þá er okkur hjónum ógleymanleg-
ur dagur einn um Jónsmessuna 1997
þegar við heimsóttum þau Svövu og
Andra í París. Þar vorum við þeirra
erinda að fagna silfurbrúðkaupi,
reyndar tvenn hjón. Rétt áður en
leggja átti í ferðina komu yngri dóttir
okkar og heitmaður hennar til okkar
og sögðust mundu gifta sig meðan við
værum erlendis, svona án nokkurs
umstangs eða viðhafnar. Kom það
flatt upp á okkur en þar máttum við
sannreyna „að öllum er ætluð sú gift-
ing sem þau kjósa sér“ svo vitnað sé í
Jónsmessunæturdraum Shake-
speares.
Næst segir frá því er Andri leiðir
okkur um höfuðstöðvar UNESCO í
París. Verður Aldísi þá litið á úr sitt,
grípur fram í fyrir leiðsögumanni, og
segir að einmitt á þessari stundu sé
ungt fólk að gifta sig uppi á Íslandi.
Slær nú þögn á viðstadda, en aðeins
eitt andartak því Svava segir strax
með brosi á vör: „Nei, en gaman,
þessu þarf að fagna“. Skiptir svo eng-
um togum að Andri leiðir okkur á
barinn í höfuðstöðvunum og mælir
fyrir skálum í dýrindis víni. Þaðan er
haldið heim til þeirra hjóna og undir
brúðarvalsinum í Jónsmessunætur-
draumi Mendelssohns, sem fór á fón-
inn um leið og stigið var inn fyrir dyr,
var marsérað um íbúðina með Eiff-
elturninn í bakgrunni og fagnað fram
á nótt. Höfum við Aldís varla átt
minnisstæðari stund, svo var þeim
heiðurshjónum Svövu og Andra að
þakka.
Andri Ísaksson helgaði starfsævi
sína skólamálum, fyrst á vegum
Menntamálaráðuneytisins, síðan
sem prófessor í uppeldisfræði við Fé-
lagsvísindadeild Háskóla Íslands um
árabil og loks í störfum fyrir
UNESCO, Menntastofnun Samein-
uðu þjóðanna. Andri bar hlýjan hug
til Háskólans og Félagsvísindadeild-
ar, ekki bar fundum okkar saman
öðruvísi en hann spyrði frétta úr
deildinni.
Við Aldís sendum Svövu, Sigrúnu,
Þór Ísak, Hrund Ólöfu, Hjalta Sig-
urjóni og öðrum aðstandendum ein-
lægar samúðarkveðjur. Blessuð sé
minning Andra Ísakssonar.
Jörgen L. Pind.
Andri Ísaksson vinur minn er dá-
inn. Andri var á sjúkrahúsi um nokk-
urn tíma og þá mjög veikur. Hann
var þó á góðum batavegi og allt virt-
ist vera á réttri leið. Fráfall hans kom
mér því mjög að óvart. „En alltaf er
dauðinn jafnsnauður og naumur“
eins og Einar Benediktsson orðar
það í Einræðum Starkaðar.
Við Andri og Gylfi bróðir hans
kynntumst þegar við hófum nám í
Menntaskólanum í Reykjavík 1954.
Þeir bræður áttu heima í Auðar-
stræti en ég í Úthlíðinni. Þannig lágu
leiðir okkar saman úr skólanum og
þróaðist mikil vinátta milli okkar.
Nýlega rifjaði Andri upp okkar
fyrstu kynni, þegar hann spurði mig
hvað ég ætlaði læra þegar ég hefði
lokið náminu í MR. Svarið kom víst
samstundis, radíoverkfræðingur.
Þetta er eflaust rétt, þetta var mesta
áhugamálið þótt lokaprófið væri í raf-
orkuverkfræði. Það var sérstaklega
athyglisvert hvað Andri mundi bók-
staflega alla hluti liðinnar tíðar og
gilti þá einu hvort það var smátt eða
stórt. Þeir bræðurnir, Andri og Gylfi,
voru afbragðs námsmenn og fylgnir
sér. Það var því ekki tilviljun að þeir
útskrifuðust úr MR með hæstu ein-
kunnirnar á stúdentsprófi 1958,
Andri úr máladeild og Gylfi úr stærð-
fræðideild.
Andri var sérstaklega góður og
skemmtilegur félagi og mjög fé-
lagslyndur. Sama er ekki hægt að
segja um mig, þar sem ég var feiminn
og hlédrægur. Vinskapur við hann
var því mjög uppbyggjandi fyrir mig-
.Við áttum mörg sameiginleg áhuga-
mál. Við bárum ótakmarkaða virð-
ingu fyrir gáfum, þekkingu og
kunnáttu. Þetta gekk jafnvel svo
langt að við vorum bara skotnir í gáf-
uðum stúlkum, eins og sannaðist síð-
ar þegar eiginkonurnar komu til
skjalanna.
Það er lífsins gangur að stundum
er vík milli vina. Andri lærði í Frakk-
landi og ég í Þýzkalandi. Andri starf-
aði stóran hluta ævi sinnar erlendis.
Fljótlega eftir að Andri lauk námi
keyptu þau Hjallabrekku 14 í Kópa-
vogi, sem varð þeirra heimahöfn.
Margar skemmtilegar minningar
leita á hugann.Kvöldverður á Hótel
Borg. Andri sýndi þá sína léttu lund,
eins og svo oft áður, og söng og lék
vinsælu barnagæluna „Höfuð,
herðar, hné og tær“. Hin ógleyman-
lega franska matseld í Hjallabrekk-
unni. Ferðin til Hallar Sumarlands-
ins í Hvassahrauni, þar sem kveiktur
var varðeldur, sungið og sagðar sög-
ur. Aldeilis ógleymanleg stund. Ferð
okkar Sigrúnar til Parísar um
páskana þegar Andri var við nám
þar. Andri og Svava bjuggu þá í einu
herbergi nálægt háskólanum. Ekki
var hægt að elda með rafmagni og
notuðust þau við prímus. Gólfið í her-
berginu hallaðist og rifur mynduðust
í horninu þar sem „gæludýrið“ átti
heima, lítil mús. Þau sinntu henni vel,
gáfu henni ost og sitthvað fleira, lík-
lega í og með til þess að hún væri ekki
að þvælast um herbergið. Okkur
fannst við ekki búa stórt í Þýzka-
landi, en það var líkast konungshöll
miðað við þær aðstæður, sem Andri
og Svava bjuggu við. Námið var fyrir
öllu enda gekk það vel.
Ég vil hér með þakka Andra Ísaks-
syni vini mínum fyrir svo margar
óendanlega skemmtilegar samveru-
SJÁ SÍÐU 36
Elskuleg eiginkona mín, móðir okkar, tengda-
móðir, amma og langamma,
GUÐFINNA ÁRNADÓTTIR,
Faxatúni 27,
Garðabæ,
lést á St. Jósefsspítala í Hafnarfirði föstudaginn
12. ágúst sl.
Jarðsett verður frá Garðakirkju föstudaginn
19. ágúst kl. 15.00.
Atli Örn Jensen,
Árni Valur Atlason, Eydís Lúðvíksdóttir,
Markús Þór Atlason, Katrín Yngvadóttir,
Jens Pétur Atlason, Kristín Sigurbjörnsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar, tengda-
faðir, afi og langafi,
SÆMUNDUR ÁRNI HERMANNSSON,
Jöklatúni 3,
Sauðárkróki,
sem andaðist föstudaginn 12. ágúst, verður
jarðsunginn frá Sauðárkrókskirkju, laugardaginn
20. ágúst kl. 11.00.
Þeir sem vilja minnast hins látna eru beðnir um að láta líknarstofnanir
njóta þess.
Ása Sigríður Helgadóttir,
Elín Helga Sæmundsdóttir, Jón Örn Berndsen,
Herdís Á. Sæmundardóttir, Guðmundur Ragnarsson,
Hafsteinn Sæmundsson, Sigríður Ólöf Sigurðardóttir,
Gunnhildur María Sæmundsdóttir, Ragnar Sveinsson,
Margrét Sæmundsdóttir, Árni Kristinsson,
Hermann Sæmundsson, Guðrún Sesselja Grímsdóttir,
Anna Elísabet Sæmundsdóttir, Friðrik Arnar Sigurðsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
Innilegar þakkir færum við öllum þeim sem sýndu
okkur hlýhug og heiðruðu minningu
HILMARS ÞÓRS HELGASONAR.
Sérstakar þakkir viljum við færa starfsfólki á
hjúkrunardeild Hrafnistu Hafnarfirði, 3. hæð, fyrir
þá alúð og umhyggju sem Hilmar naut þar
síðustu ár sín.
Kristín Herdís Hilmarsdóttir, Þorkell Ericson,
Elín Hilmarsdóttir, Mímir Völundarson,
barnabörn og langafabarn.
Eiginkona mín, móðir okkar, tengdamóðir, amma
og langamma,
MARGRÉT SIGHVATSDÓTTIR,
Hraunvangi 1,
Hafnarfirði,
sem andaðist miðvikudaginn 10. ágúst, verður jarð-
sungin frá Digraneskirkju föstudaginn 19. ágúst
kl. 13.00.
Blóm vinsamlegast afþökkuð, en þeim, sem vilja minnast hennar, er bent
á minningarkort Félags áhugafólks og aðstandenda Alzheimerssjúklinga
(FAAS).
Haraldur Örn Sigurðsson,
Haukur Már Haraldsson, Erla Sigurbergsdóttir,
Gunnar Haraldsson,
Þóra Haraldsdóttir,
Sigurður Haraldsson, Ewa Kurkowska,
Haraldur Örn Haraldsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
Elskulegur bróðir okkar, mágur og frændi,
EINAR EINARSSON
frá Bjólu,
lést á Grund fimmtudaginn 4. ágúst.
Útförin hefur farið fram í kyrrþey.
Bestu þakkir til starfsfólks Grundar og Áss í
Hveragerði.
Þökkum auðsýnda samúð og vinarhug.
Unnur Einarsdóttir, Kristinn Gunnarsson,
Hafsteinn Einarsson, Gíslína Sigurbjartsdóttir
og fjölskyldur.