Morgunblaðið - 24.09.2005, Qupperneq 42

42 LAUGARDAGUR 24. SEPTEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
www.gimli.is - ww.mbl.is/gimli
Árni Stefánsson viðskiptafræðingur
og lögg. fasteignasali
FASTEIGNASALAN
GIMLI GRENSÁSVEGI 13, SÍMI 570 4800 - FAX 570 4810
Traust þjónusta í 20 ár
KAMBAHRAUN - EINBÝLI MEÐ TVÖFÖLDUM BÍLSKÚR
Vorum að fá í einkasölu fallegt og vel frágengið einbýli, íbúð 138,3 fm,
ásamt 53,1 fm tvöföldum bílskúr eða alls 191,4 fm. Húsið skiptist í fjögur
svefnherbergi, rúmgóða stofu, borðstofu, eldhús, búr og gott baðherbergi
sem er flísalagt í hólf og gólf. Úr stofu er gengið niður tvær tröppur í sól-
skála og frá honum út á verönd þar sem er heitur pottur og grillaðstaða.
Nýlega fullfrágenginn tvöfaldur bílskúr með tveimur bílskúrshurðum.
Þetta er góð eign á góðum stað. Verð 28,8 millj.
VERSLUNIN BLÓMABORG
Vorum að fá í einkasölu eina þekktustu blóma- og gjafavöruverslun lands-
ins. Um er að ræða 522 fm verslunar- og gróðurhús við aðalgötuna í
Hveragerði. Miklir möguleikar á fjölbreyttum verslunarrekstri.
Verslun hefur verið rekin í húsnæði þessu í um 50 ár og er löngu lands-
þekkt og viðkomustaður flestra sem koma til Hveragerðis. Er því um mikla
viðskiptavild og þekktan stað að ræða. Verð 41,8 millj.
HRAUNBÆR - EINBÝLI Í SMÍÐUM
Vorum að fá í einkasölu fallegt og vel frágengið 190,0 fm einbýlishús á
einni hæð. Eignin er frágengin að utan, full einangruð og plöstuð að innan.
Upptekið loft í stofu. Allir gluggar og hurðir eru úr maghóní . Hita- og
neysluvatnslagnir komnar, þ.e. gólfhitalögn án stýribúnaðar og rör í rör
kerfi fyrir neysluvatn. Húsið er með rauðu stallastáli á þaki. Þakkantur
klæddur með maghóní. Eignin skiptist í forstofu, gestasnyrtingu, þrjú
svefnherbergi, tvær stofur, eldhús, baðherbergi og rúmgóðan bílskúr.
Húsið er klætt utan með múrsteini. Allur frágangur er mjög til fyrirmyndar.
Húsið er endahús í botnlanga. Verð 33,0 millj.
ÍRAGERÐI - PARHÚS
Viltu búa í návígi við eina fallegustu fjöru landsins?
Erum með í sölu bjart og fallegt parhús í sjávarþorpi, þar sem góðir hlutir
eru að gerast. Stokkseyri er staðurinn, þar sem möguleikarnir eru nýttir til
að gera staðinn áhugaverðan og þar sem börnin leika sér áhyggjulaust.
Húsið sem um ræðir er steinsteypt parhús í mjög góðu viðhaldi.
Íbúðin skiptist í forstofu, þvottahús, stofu, eldhús, baðherbergi og tvö
svefnherbergi. Gólfefni eru nýlegar flísar og plastparket. Geymsluloft er yfir
íbúðinni. Gengið úr stofu út á stóra og skjólgóða verönd. Garðurinn er vel
gróinn og þar er fallegt garðhús. Verð 14,6 millj.
Upplýsingar um ofanskráðar eignir gefur Kristinn
í síma 483 5900 eða 892 9330.
HVERAGERÐI
STOKKSEYRI
FYRIR stuttu skrif-
aði ég grein í Morg-
unblaðið undir fyr-
irsögninni: „Aðstaða
dvalarheimila fyrir
aldraða verði jöfnuð!“
Fyrirsögnin er lýsandi
fyrir innihald grein-
arinnar. Í henni er
gerð grein fyrir því
hvernig hlutafélagið
Öldungur hf., sem rek-
ur dvalarheimilið Sól-
tún fái „… hlutfalls-
lega miklu meira
fjármagn úr ríkissjóði
en aðrar öldrunar-
stofnanir, hvort sem
þær eru sjálfseign-
arstofnanir eða í öðr-
um samfélagslegum
rekstri“. Ég minnti á
fyrri skrif mín um
þetta efni og sagði að
það hefði komið mér á óvart hve lít-
inn áhuga fjölmiðlar hefðu sýnt „því
hróplega ranglæti og mismunun
sem dvalarheimili aldraðra búa við,
að ekki sé minnst á hagsmuni skatt-
greiðenda“. Ég sagðist ekki sjá of-
sjónum yfir framlagi „til þeirrar
ágætu stofnunar sem Sóltún er, að
því undanskildu að sjálfsögðu, að
skattfé, sem varið er til velferð-
armála á að mínu mati ekki erindi í
vasa fjárfesta. Mér svíður hins veg-
ar að ekki sé búið eins vel að öðrum
stofnunum hvað opinber fjár-
framlög snertir“.
Upplýsandi úttekt
Morgunblaðsins
Því ber að fagna að nú hefur
Morgunblaðið heldur betur gert
bragarbót því þriðjudaginn 20. sept-
ember er ítarleg umfjöllun um þá
mismunun sem dvalarheimilin búa
við. Í inngangi að umfjöllunum
blaðsins segir: „Hið einkarekna
hjúkrunarheimili Sóltún fær hærri
greiðslur frá ríkinu en önnur slík
heimili. Umbjóðendur annarra
heimila kvarta yfir því að fá ekki að
sitja við sama borð.“ Í úttekt Morg-
unblaðsins er þannig komist að
þeirri niðurstöðu að meira skattfé
fari í einkareksturinn og er lögð á
það áhersla í fyrirsögn. Út í þetta
eru nokkrir forsvarsmenn dval-
arheimila fyrir aldraða síðan spurð-
ir og einnig Jón Kristjánsson heil-
brigðisráðherra. Um framlag
ríkissjóðs segir Anna Birna Jens-
dóttir, hjúkrunarforstjóri Sóltúns :
„Ég hélt, satt best að segja, að
þetta væri sú lína, sem stjórnvöld
hygðust leggja fyrir okkar eldri
borgara framvegis, og því finnst
mér fréttir af tvíbýlum á Selfossi
ekki nógu góðar þegar viðurkennt
er orðið að vistmenn skuli búa við
þau grundvallarmannréttindi að
vera ekki með ókunnuga herberg-
isfélaga inni hjá sér þegar t.d. þarf
að skipta um bleiur, baða og mata.
Það er heldur ekki í lagi að vera
nánast bara með ófaglært fólk í
vinnu. Ég vil vissulega lyfta öldr-
unarþjónustunni á hærra plan, en
það kostar auðvitað meira fé …“
Jón Kristjánsson, heilbrigðis-
ráðherra segir það vera rétt að Sól-
tún fái hlutfallslega meira en önnur
heimili og kveðst kannast við
óánægju forsvarsmanna þeirra
heimila vegna þessa: „Ég hef marg-
oft rætt við þessa menn, en við höf-
um því miður ekki haft afl til þess
að taka Sóltúns-samninginn upp alls
staðar. Ef við ætlum okkur að lyfta
öðrum heimilum upp í þann „stand-
ard“, sem er á Sóltúni, þá þurfum
við einfaldlega meira fjármagn inn í
þennan rekstur …“ Heilbrigð-
isráðherra segir hins vegar engar
„stökkbreytingar“ á borðinu, „alla
vega ekki á næstu fjárlögum …“
Nú spyr ég, hvers vegna ekki?
Hvers vegna eru menn til dæmis
reiðubúnir að setja fleiri hundruð
milljónir til að kaupa sæti í Örygg-
isráði Sameinuðu þjóðanna og ausa
fé í ýmis umdeild verkefni en van-
rækja síðan elstu kynslóðina þannig
að margt fólk fái ekki búið við
mannréttindi á lokaskeiði ævinnar.
Þetta er röng forgangsröðun og vil
ég taka undir með hjúkrunarfor-
stjóra Sóltúns að lyfta beri öldr-
unarþjónustunni á æðra plan.
Aldraðir hafa ekki
tíma til að bíða
Ég leyfi mér að fullyrða að dval-
arheimili aldraðra á Íslandi eru al-
mennt mjög vel rekin og þar er al-
mennt veitt afbragðs þjónusta.
Þessu hef ég haft tækifæri til að
kynnast. Staðreyndin er hins vegar
sú að langir biðlistar eru eftir því að
komast inn á þessi heimili og í alltof
mörgum tilvikum er ekki hægt að
bjóða upp á aðstöðu sem skyldi. Það
gengur ekki að bjóða fólki sem er
aldrað en heilbrigt upp á herbergi
með ókunnugum herbergisfélögum
eins og hjúkrunarforstjóri Sóltúns
segir réttilega. Það þarf að útrýma
biðlistum aldraðra á dvalarheimili
og lyfta síðan öllum upp á þann
„standard“ sem heilbrigðisráðherra
vísar til í yfirlýsingum sínum. Til
þess þarf að auka framlagið úr rík-
issjóði til dvalarheimila aldraðra.
Þetta kostar peninga en ég er sann-
færður um að yfirgnæfandi meiri-
hluti þjóðarinnar væri þessu fylgj-
andi. Ég held reyndar að þjóðin
ætlist til þess. Þess vegna er nú
þörf á stökkbreytingu. Aldraðir
hafa ekki tíma til að bíða.
Heilbrigðisráðherra, víst er
þörf á stökkbreytingu!
Ögmundur Jónas-
son fjallar um
aðbúnað aldraðra ’Aldraðir hafa ekkitíma til að bíða.‘
Ögmundur Jónasson
Höfundur er alþingismaður
og form. BSRB.
Jónína Benediktsdóttir: Sem
dæmi um kaldrifjaðan sið-
blindan mann fyrri tíma má
nefna Rockefeller sem Hare
telur einn spilltasta mógúl
spilltustu tíma
Sturla Kristjánsson: Bráðger
börn í búrum eða á afgirtu
svæði munu naumast sýna getu
sína í verki; þeim er það fyr-
irmunað og þau munu trúlega
aldrei ná þeim greindarþroska
sem líffræðileg hönnun þeirra
gaf fyrirheit um.
Aðsendar greinar á mbl.is
www.mbl.is/greinar
INNANLANDSFLUG á Íslandi
hefur vaxið hröðum skrefum á und-
anförnum árum. Samkvæmt upplýs-
ingum Hagstofu Íslands fóru til
dæmis 347 þúsund farþegar um
Reykjavíkurflugvöll á
árinu 2003. Á flugleið-
inni milli Akureyrar og
Reykjavíkur ferðuðust
rúmlega 160.000 far-
þegar á árinu 2004 og
hafði þeim fjölgað um
10% frá árinu á undan.
Að teknu tilliti til kíló-
metrafjölda á hvern
farþega er því um að
ræða langviðamestu
almenningssamgöngur
innanlands.
Í umræðu um fram-
tíð innanlandsflugsins
hefur mikið verið rætt um hugs-
anlegan ofsagróða Reykjavík-
urborgar af því að leggja niður
þessar almenningssamgöngur við
höfuðborgina og hugsanlegan skaða
svonefndra flugrekenda af flutningi
innanlandsflugsins til Keflavíkur.
Lítið sem ekkert er hins vegar vitað
um langfjölmennasta hóp hags-
munaaðila farþega í innanlandsflug-
inu. Þessi hópur er oft kallaður
„landsbyggðarfólk“, en andstæð-
ingar flugvallarins okkar í Reykja-
vík tala þó einnig stundum með
nokkurri fyrirlitningu um þingmenn
og aðra „stórnotendur“ flugsins sem
fátt gott virðast eiga skilið. Þessi
ímynd stingur mjög í stúf við þann
þverskurð íslensks samfélags sem
blasir við á innanlandsflugvöllum;
smábörn í faðmi foreldra sinna,
afundnir unglingar á
leið í tannréttingu,
ábúðarfullt fólk á besta
aldri í drögtum og
jakkafötum, lang-
ömmur í pílagríms-
ferðum til afkomenda
sinna svo fátt eitt sé
nefnt. Eflaust yrðu
forráðamenn SVR
stoltir ef jafnfjöl-
breytta flóru væri að
finna í strætisvögnum
borgarinnar.
Í apríl 2005 gerðu
Andrea Hjálmsdóttir
og Karl G. Hreinsson við Háskólann
á Akureyri rannsókn meðal farþega
í tilviljunarúrtaki flugvéla frá Ak-
ureyri til Reykjavíkur. Séu nið-
urstöðurnar umreiknaðar í með-
alsamsetningu í fullsetinni
Fokker-50 flugvél Flugfélagsins
kemur í ljós að af 50 farþegum eru
að jafnaði 17 konur og 33 karlar. Af
þessum hópi eru 26 Akureyringar,
15 íbúar höfuðborgarsvæðisins og
átta íbúar annarra byggðarlaga,
flestir frá Dalvík, Ólafsfirði og
Húsavík. Á þessum árstíma er að
jafnaði einnig um borð einn farþegi
búsettur erlendis. Að jafnaði eru 22
farþegar á eigin vegum, 14 ferðast
vegna starfa sinna hjá einkafyr-
irtækjum, 9 farþegar eru á vegum
háskóla eða opinberra stofnana og 5
á vegum stéttarfélaga eða annarra
félagasamtaka. Af þessum hópi eru
að jafnaði fjórir svokallaðir stórnot-
endur sem fljúga vikulega eða oftar
og fjögur börn eða unglingar átján
ára eða yngri.
Af þessum 50 manna hópi eru því
ekki nema 15 íbúar höfuðborg-
arsvæðisins sem gætu geymt sport-
bíl á Leifsstöð til að aka á ofsahraða
í gegnum ævintýraleg umferð-
armannvirki niður í miðborg
Reykjavíkur á 15–20 mínútum. Hin-
ir 35 gætu valið um 7.000 króna
leigubíl aðra leið eða tvöfalda ferða-
tíma sinn með því að taka flugrút-
una. Erfitt er að meta nákvæmlega
hvaða áhrif þetta hefði á ferðalög í
innanlandsflugi. Samkvæmt svörum
farþeganna sjálfra hefðu átján (þar
af 3 höfuðborgarbúar) af fimmtíu
farþegum í meðalflugvélinni sleppt
því að ferðast eða ekið heiðarnar
milli Reykjavíkur og Akureyrar á
eigin bíl. Samkvæmt því myndi
fjöldi flugfarþega milli Akureyrar
og Reykjavíkur dragast saman um
36% ef innanlandsflugið yrði flutt til
Keflavíkur.
Samgöngur á Íslandi eru að
mörgu leyti einstakar í sinni röð í
heiminum. Stór hluti landsmanna
býr í innan við klukkustundar akst-
ursfjarlægð frá miðborginni og íbú-
ar stærstu byggðarlaga utan þess
hrings geta flogið beint inn í mið-
borgina á innan við klukkustund.
Engum dytti í hug að breyta vega-
kerfi til borgarinnar í íbúðarlóðir,
en hávær hópur Reykvíkinga telur
að víðtæk samstaða hafi nú myndast
um að leggja af þær flugsamgöngur
við höfuðborgina okkar sem við höf-
um hingað til notið.
Áætlað verðmæti Vatnsmýr-
arinnar sem byggingarlands virðist
skipta mestu máli í þeirri umræðu
sem nú á sér stað í Reykjavík, og
eru hagsmunir flugfarþega aug-
ljóslega smámunir í þeim útreikn-
ingum. Af einhverjum ástæðum
virðast flugvallarandstæðingar ekki
hafa reiknað til fjár það bygging-
arland sem nú fer t.d. undir tjörnina
í Reykjavík, Hljómskálagarðinn,
gamla kirkjugarðinn við Suðurgötu
eða útivistarsvæðið í Öskjuhlíð. Það
skyldi þó aldrei vera að útivist-
arhagsmunir borgarbúa séu þeirra
milljarða virði? Eða kannski er
lengri akstur á útivistarsvæði í út-
jaðri borgarinnar en til flugvallarins
í Keflavík?
Hverjir fljúga
eiginlega innanlands?
Þóroddur Bjarnason fjallar
um Reykjavíkurflugvöll ’Landsbyggðarfólk erhagsmunaaðili í flugvall-
armálsinu.‘
Þóroddur Bjarnason
Höfundur er prófessor í félagsfræði
við Háskólann á Akureyri.