Morgunblaðið - 03.10.2005, Blaðsíða 16

Morgunblaðið - 03.10.2005, Blaðsíða 16
16 MÁNUDAGUR 3. OKTÓBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ MENNING Tíu ára gamall málaði Guðmundur Guðmunds- son mynd af systrastapa með himininn eld- rauðan í bakgrunni, 25 ára að aldri hélt Ferró sína fyrstu einkasýningu á Íslandi, í Lista- mannaskálanum. Ólíkt mörgum öðrum lista- mönnum á þessum tíma sló Ferró samstundis í gegn í heimalandinu. List hans var líka fígúra- tíf og flestum að skapi. Hluti sýningarinnar samanstóð af mósaíkmyndum en hann var lærður í faginu. Þær voru gerðar með sölu í huga en á sýningunni seldi listamaðurinn myndir fyrir góð árslaun og geri aðrir betur. Ferró var sannarlega búinn að vinna fyrir sölu mynda sinna eins og kemur svo vel fram í einkar áhugaverðri, skemmtilegri og upplýs- andi ævisögu Aðalsteins Ingólfssonar um lista- manninn, „Erró“, Margfalt líf sem Mál og menning gaf út 1991 en gaman er að glugga í hana í samhengi við þessa sýningu. Sýningin á bernskuverkunum í Listasafni Reykjavíkur gefur ágæta innsýn í listferil Guð- mundar og Ferrós fram til ársins 1957, en Erró er fæddur 1932. Hér er að finna bernsku- verk frá Kirkjubæjarklaustri þar sem hann ólst upp hjá móður sinni og fósturföður frá fjögurra ára aldri, en faðir Errós, Guðmundur frá Miðdal kom aldrei að uppeldi sonar síns. Hér má sjá verk unnin í Handíða- og mynd- listaskólanum en þar var kennsla Valgerðar Briem Guðmundi mikil hvatning. Hún einblíndi ekki á einstakar listastefnur heldur leitaðist við að finna hinn sanna kjarna hvers og eins og leiðbeina nemendum sínum samkvæmt því. Ab- straktlistin var sterk á þessum tíma en Guð- mundur hafði aldrei áhuga á að mála í þeim stíl þó það aftri honum ekki frá því að njóta abstraktverka á sama hátt og njóta má tónlist- ar eins og hann orðaði það sjálfur. Guðmundur sótti mjög í að prófa alla möguleika í listinni, til dæmis vann hann um tíma myndir í út- saumsstíl eins og dæmi eru um á sýningunni. Afköst hans eru fræg og hann gekkst greini- lega upp í að vinna mikið, ef til vill á sveita- uppeldið sinn þátt í því en strax frá unga aldri bera verk hans þessu vitni. Fyrir utan þá eðl- islægu hæfileika sem greina má í bernsku- myndum hans, í krafti þeirra, áræðni og lita- samsetningum má fljótt sjá afrakstur mikillar vinnu skila sér í liprum línum og öruggri teikn- ingu. Ein mynd sker sig nokkuð úr á þessum tíma, mynd af stríði en þar kemur fram það hlæði smáatriða sem Erró varð síðar þekktur fyrir í verkum sínum og næstum því ár- áttukennd tilhneigingin til að fylla upp í mynd- flötinn. Að einhverju leyti minnir hún á fyr- irbæri sem nefnt er „horror vacui“ eða ótti við tómið og kemur fyrir hjá geðsjúkum þótt í hans tilfelli hafi ekki verið um slíkt að ræða en dæmi um slík verk eru til dæmis verk Adolf Wölfli. Ef til vill er um einhvers konar áráttu að ræða, álíka þeirri skriftaráráttu sem Hall- dór Laxness hefur talað um, annað dæmi um ákaflega agaðan og afkastamikinn listamann. Eftir námið hér heima heldur Guðmundur til Noregs til náms við Statens Kunstakademi. Á sýningunni í Hafnarhúsinu má m.a. sjá skemmtilegar myndir málaðar í námsferð til Spánar þar sem hann hreifst svo af smábænum Castell de Ferro á suðurströndinni að þegar hann síðar afréð að taka upp listamannsnafn varð Ferró fyrir valinu. Ferró breyttist síðar í Erró vegna málaferla um einkaleyfi. Eftir dvölina í Noregi hélt Guðmundur til Rómar þar sem hann dvaldi um tíma ásamt Braga Ás- geirssyni en þeir höfðu verið sambýlismenn í Ósló fyrri námsvetur Guðmundar þar. Síðan lá leiðin til Flórens veturinn eftir og um það leyti tekur hann upp nafnið Ferró. Hann stundar nám við Akademíuna í Flórens en þykir ekki mikið til koma og eftir nokkurn tíma fær hann að vera utanskóla, hann fær inngöngu í Scuola del Mosaico þar sem hægt var að læra við- gerðir á mósaíkverkum og átti sú vinna afar vel við Ferró. Hann segist þarna fyrst hafa fundið ákveðna fullnægju í þeirri handavinnu sem felst í niðurröðun steinanna, fullnægju sem hann fann síðar aftur við söfnun mynd- efnis í stærri verk. Á þessum tíma verður Ferró fyrir óskemmtilegri lífsreynslu sem aug- ljóslega hafði djúp áhrif á hann og á sama tíma fer hann að mála svokallaðar beinagrind- armyndir, þar sem hann „fær útrás fyrir ým- islegan bölmóð sem ég gat ekki tjáð með orð- um“. Nokkrar þessara mynda er að sjá í Hafnarhúsinu. Þessar myndir eru einnig undir áhrifum frá tíðarandanum í skugga atóm- sprengju og í nálægð við stríðið í Alsír. Ferró skoðaði líka vopna- og herklæðasafn og 15. ald- ar stríðsmyndir Paolo Uccellos höfðuðu sterkt til hans. Þarna eru komin ein fyrstu virkilega persónulegu og mótuðu listaverk hans og jafn- framt vísir að því sem koma skyldi. Það er á þessum tíma sem Ferró sýnir í Lista- mannaskálanum, en lengra fram í tímann nær sýningin ekki enda er þá bernskutímabilinu lokið. Sýningin í Hafnarhúsinu er mjög skemmtileg að heimsækja, af henni lýsir sá ótrúlegi kraftur og lífsþorsti sem einkennir verk listamannsins fyrr og síðar og framsetning hennar er til fyr- irmyndar, stuttir en hnitmiðaðir textar á vegg- spjöldum upplýsa áhorfandann um nákvæm- lega það sem máli skiptir, en hindra ekki skoðun myndanna. Hér birtist listamaðurinn sem einlægur og barnslega ákafur ungur mað- ur, miklum hæfileikum gæddur. Áhorfandinn skynjar hversu vel hann hefur náð að spila úr guðsgjöfum sínum, með þrotlausri vinnu og ástríðu hafa hæfileikar hans fengið að njóta sín til fulls. Það er kannski naíft af mér en ég hef á tilfinningunni að sá barnslegi áhugi, einlægni og listástríða sem sjá má í verkum listamanns- ins hér hafi fylgt honum alla tíð og gæði verk hans oft á tíðum nauðsynlegu inntaki. Þetta þrennt geislar að minnsta kosti af sýningunni í Hafnarhúsinu og ætti að vera hverjum lista- manni innblástur. Þegar draumarnir rætast MYNDLIST Listasafn Reykjavíkur, Hafnarhús Til 23. apríl 2006. Hafnarhús er opið alla daga frá kl. 10–17. Margs konar veruleiki Erró, bernskuverk Ragna Sigurðardóttir Kristur Errós. Teikning af mósaíkverki. Morgunblaðið/Árni Sæberg PRÓFESSOR dr. Klaus von See hefur stundað rannsóknir á forn- íslenskum bókmenntum og norræn- um fræðum í meira en fimmtíu ár. Hann gegndi starfi prófessors við háskólann í Frankfurt til ársins 1995. Frá árinu 1993 hefur hann stjórnað útgáfu á Eddukvæðunum. Í fyrirlestri í Öskju, náttúru- fræðahúsi Háskóla Íslands á morg- un kl. 16, greinir Klaus von See frá þeirri reynslu sem hann hefur orðið fyrir sem norrænufræðingur á starfsævi sinni. Hann lýsir frá eigin sjónarhóli sögu, vandamálum og hræringum sem komið hafa upp í því háskólafagi sem í Þýskalandi nefnist Nordistik, allt frá því snemma á 19. öld, fram yfir keis- aratímabilið, Weimar lýðveldið, nasistatímann og til dagsins í dag. Mikilvægir norrænufræðingar eins og Andreas Heusler og Hans Kuhn koma við sögu. Einnig fræðimenn í réttarsögu eins og Konrad Maurer og sérfræðingar í germönskum fræðum á við Helmut de Boor. Klaus von See lýsir í fyrirlestri sín- um menningarpólitík, heimsmynd, og vísindastarfsemi á þessu tíma- bili. Til dæmis „uppgötvun“ norð- ursins í hinni menningargagnrýnu lífsbótahreyfingu á árunum kring- um 1900. Einnig koma deilur um hina réttu mynd af Germönum á dögum nasista við sögu. Að lokum segir Klaus von See frá erfiðri uppbyggingu norrænna fræða að lokinni síðari heimstyrj- öld, deilum um þá túlkun Walters Baetke á textum Snorra Sturluson- ar að þeir væru trúarlegs eðlis og að lokum frá algerri lausn nor- rænna fræða frá þýskum fræðum. Fyrirlesturinn fer fram á þýsku, og verður í sal 132. Morgunblaðið/Árni Sæberg Ólafur Ragnar Grímsson, forseti Íslands, sæmdi Klaus von See Fálkaorð- unni fyrir fræðastörf hans við athöfn á Bessastöðum í gær. Norrænufræðingur á eftirstríðsárunum VALDIR voru vinningshafar í keppninni „Þekkirðu tungumálið?“ sem haldin var á vegum Stofnunar Vigdísar Finn- bogadóttur og Samtaka tungu- málakennara á Íslandi (STÍL). Keppnin var haldin í tilefni Evr- ópska tungumáladagsins og barst mikill fjöldi svara. Stærstu verðlaunin hlutu Zóp- hanías Einarsson, Diðrik Steinsson og Aya Arakaki sem fengu í sinn hlut skólaorðabækur frá Eddu miðlun og útgáfu. Aðrir vinnings- hafar hlutu m.a. Setningahandbók- ina „Made in Iceland“, frímiða í bíó, tónlistardiska og boli. Verðlaun í tungu- málagetraun Vigdís Finnbogadóttir FRÁ árinu 2003 hefur viðskiptadeild Háskólans á Akureyri gefið út ritröð með rannsóknum starfsfólks deild- arinnar. Ritröðin ber heitið Working Paper Series og hafa undir hennar nafni komið út tvær skýrslur á þessu ári. Sú fyrri er skýrslan „Intercultural communication – A challenge to Ice- landic education“ eftir Rafn Kjart- ansson lektor. Fjallar skýrslan um vaxandi alþjóðavæðingu á Íslandi og þær kröfur sem gerðar eru til kennslu í menningarsamskiptum og menning- arlæsi í íslensku skólakerfi samfara fjölgun innflytjenda. Hin er skýrslan „A Test of Market Efficiency: Evidence from the Ice- landic Stock Market“ eftir Stefán Gunnlaugsson lektor. Fjallar skýrsla Stefáns um skilvirkni íslensks hluta- bréfamarkaðar með tilliti til erlendra rannsókna. Rafræn eintök af skýrslunum má finna á útgáfuvefnum www.unak.is/ utgafa en þar má einnig fá áskrift að ritröðinni í prentaðri útgáfu. Ritröð við- skiptadeildar ♦♦♦

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.