Morgunblaðið - 08.12.2005, Síða 14

HEILBRIGÐISRÁÐUNEYTIÐ
hefur falið óháðum aðila að fara yf-
ir talnasamanburð Stefáns Ólafs-
sonar prófessors vegna skýrslu
hans Örorka og velferð á Íslandi.
Að mati ráðuneytisins þykir þetta
brýnt þar sem samantekt Stefáns
stangast í sumum atriðum á við
niðurstöður í skýrslu Tryggva
Þórs Herbertssonar um fjölgun ör-
yrkja á Íslandi sem kom út fyrr á
þessu ári og önnur opinber gögn
um stöðu öryrkja.
Heilbrigðisráðuneytið gerir al-
varlegar athugasemdir við skýrslu
Stefáns og telur að skýrslan leiði í
ljós ónákvæman og í sumum til-
vikum villandi samanburð og jafn-
vel misskilning í veigamiklum at-
riðum.
Að mati ráðuneytisins kemur
þetta t.d. fram þegar borinn er
saman kaupmáttur örorkulífeyris-
greiðslna og launavísitala, en þar
séu aðeins teknir saman tveir bóta-
flokkar, grunnlífeyrir og tekju-
trygging. Stefán horfi þannig
framhjá þeirri kjaraleiðréttingu
sem varð með tekjutryggingarauk-
anum 2001 og aldurstengdri ör-
orkuuppbót sem komu til fram-
kvæmda 1. janúar 2004.
Telur höfund hafa
misskilið hugsun um
aldurstengda uppbót
Ráðuneytið telur að ekki verði af
skýrslunni annað séð en að höf-
undur hennar hafi misskilið hugs-
un og útfærslu aldurstengdu ör-
orkuuppbótarinnar. Stefán haldi
því fram að aldurstengda uppbótin
nái aðeins til lítils hluta öryrkja.
Ráðuneytið segir hins vegar að
uppbótin nái til allra öryrkja og
fari upphæð greiðslunnar eftir því
hvenær menn greindust fyrst ör-
yrkjar en lækki ekki með aldri.
Þá segir ráðuneytið að óná-
kvæmni gæti einnig þegar bornar
séu saman örorkulífeyrisgreiðslur
á mann sem hlutfall af lágmarks-
launum. Í samanburði sínum horfi
Stefán framhjá veigamiklum kjara-
bótum sem komið hafi í hlut ör-
yrkja undanfarið, sem endurspegl-
ist í tekjutryggingarauka,
aldurstengdri örorkuuppbót og
minni skerðingu tekjutryggingar-
aukans.
Þá telur ráðuneytið ónákvæman
þann samanburð þegar borin er
saman þróun kjara örorkulífeyr-
isgreiðslna og þróun tekna annarra
skv. upplýsingum úr skattframtöl-
um. Í samanburði sem þessum sé
nauðsynlegt að bera saman sam-
bærilega hópa en þess hafi ekki
alltaf verið gætt í skýrslunni.
Öryrkjar á Íslandi flestir
á Norðurlöndunum
Í skýrslunni sé undirstrikað að
yngstu öryrkjunum hafi fækkað á
Íslandi andstætt því sem haldið
hefur verið fram. Í þessu sambandi
telur ráðuneytið rétt að taka fram
að á Íslandi eru hlutfallslega flestir
öryrkjar á Norðurlöndunum í við-
komandi aldurshópi og er svo fram
að 40 ára aldri. Frá árinu 1998 til
2003 hafi yngstu öryrkjunum í hópi
karla fjölgað um rúmlega fimmt-
Heilbrigðisráðuneytið gerir alvarlegar athugasemdir við
skýrslu Stefáns Ólafssonar um öryrkja og velferð
Telur skýrsluna vill-
andi og ónákvæma
ung, en fjöldi kvenna í þessum
hópi var svipaður. Ungum öryrkj-
um 20-24 ára hafi fjölgað um þriðj-
ung til 60 af hundraði og í aldurs-
hópnum 25-29 ára hafi þeim fjölgað
um tugi prósenta á þessu tímabili.
Fjöldi öryrkja sem hlutfall af
landsmönnum 16-66 ára hafi al-
mennt aukist verulega. Hlutfallið
hafi verið 5,5% 1998 en 7% 1. des-
ember 2004.
Varðandi þá staðhæfingu Stef-
áns að kjör öryrkja á Íslandi komi
ekki vel út í alþjóðlegum saman-
burði segir ráðuneytið að skv. nýj-
ustu NOSOSKO, Nordisk Soc-
ialstatistik séu greiðslu til þeirra
sem fara á lífeyri fyrir ellilífeyr-
isaldur, þ.e. einkum örorkulífeyrir,
í rúmlegu meðallagi á Íslandi mið-
að við hin Norðurlöndin. Saman-
tekt Stefáns byggi á gögnum frá
árinu 2003 sem eru kaupmáttar-
leiðrétt í evrum. Með leiðrétting-
unni sé búið að taka tillit til verð-
lags í hverju landi fyrir sig.
STEINUNN Valdís Óskarsdóttir borgarstjóri opnaði
formlega nýja ellefu hundruð fermetra viðbyggingu við
Breiðagerðisskóla í gærmorgun, en í kjölfarið sýndu
nemendur skólans gestum hin nýju húsakynni. Með til-
komu viðbyggingar batnar starfsaðstaða nemenda og
kennara til muna.
Í Breiðagerðisskóla er lögð áhersla á list- og verk-
greinar, en þær eru nú kenndar í nýjum stofum sem
búnar eru kennslutækjum af nýjustu gerð. Byggt var
við skólahúsið á þremur hæðum og nýja vesturálmu til
suðurs. Í aðalhúsi er ný textílstofa, smíðastofa, bóka-
safn, kennslueldhús og tónmenntastofa, en í vesturálmu
eru tvær kennslustofur sem hægt er að opna á milli og
nýta sem eitt vinnusvæði. Þá var byggt lítið hóp-
herbergi ofan á anddyri, sem jafnframt hefur stækkað
og er m.a. notað sem sýningarsvæði fyrir myndverk
nemenda.
Undanfarin ár hefur verið kennt í flytjanlegu hús-
næði á norðurlóð Breiðagerðisskóla og í gömlu leik-
skólahúsnæði, en nemendur skólans eru nú í fyrsta sinn
í mörg ár sameinaðir í sama skólahúsinu. Stefnt er að
frekari endurbótum á eldra húsnæði, en Breiðagerð-
isskóli fagnar hálfrar aldar starfsafmæli á þessu skóla-
ári. Skólinn er ætlaður nemendum í 1.–7. bekk og er
móðurskóli í breyttum kennsluháttum með áherslu á fé-
lagslega blöndun innan árgangs og milli árganga.
Breiðagerðisskóli stækkar
Morgunblaðið/Ásdís
Nemendur Breiðagerðisskóla sungu fyrir gesti þegar nýja viðbyggingin var tekin í notkun.
14 FIMMTUDAGUR 8. DESEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Bílar á morgun
200+
hestöfl hjá
umboðunum
JÓN Magnús Kol-
beinsson fyrrv. bóndi
og oddviti í Hálsasveit,
Borgarfirði, lést sl.
mánudag, áttatíu og
fjörurra ára að aldri.
Magnús eins og
hann jafnan var nefnd-
ur var fæddur að Þor-
valdsstöðum í Hvítár-
síðu 14. júlí 1921,
sonur Kolbeins Guð-
mundssonar, bónda og
járnsmiðs, og konu
hans Helgu Jónsdótt-
ur, húsfreyju, sem þar
bjuggu. Þau fluttust
síðar að Stór-Ási í Hálsasveit og
bjuggu þar til æviloka og ólst
Magnús þar upp.
Magnús stundaði nám við Flens-
borgarskóla í Hafnarfirði og lauk
gagnfræðaprófi þaðan 1946. Hann
starfaði jafnframt á búi foreldra
sinna uns hann keypti Stór-Ás-
jörðina og hóf þar sjálfur búskap
1954.
Magnús gegndi fjöl-
mörgum trúnaðar- og
félagsstörfum í sveit
sinni. Sat hann í
hreppsnefnd um ald-
arfjórðungs skeið og
var oddviti hrepps-
nefndar 1956-78.
Hann var einn af
stofnendum Karla-
kórsins „Söngbróður“
og áhugamaður um
starfsemi kórsins alla
tíð.
Eftir að Magnús
hætti búskap fékkst
hann við ritstörf og
með aðstoð vina sinna gaf hann út
fyrir skömmu afrakstur þeirra
verka í bók sem hann nefndi
„Engjafang“ og eru endurminning-
ar hans og áhugaverðar staðar- og
mannlýsingar.
Eftirlifandi eiginkona Magnúsar
er Þórunn Andrésdóttir frá Kolls-
læk í Hálsaveit og eru börn þeirra
fjögur, þrír synir og ein dóttir.
Andlát
MAGNÚS
KOLBEINSSON
TRYGGVI Þór
Herbertsson hag-
fræðingur sem
samdi skýrsluna
Fjölgun öryrkja á
Íslandi fyrr á
þessu ári segist
sammála þeim at-
hugasemdum
sem fram koma í
greinargerð heil-
brigðisráðuneytisins vegna skýrslu
Stefáns Ólafssonar prófessors. At-
hugasemdirnar virðist vera það al-
varlegar að gagnrýni Stefáns á
skýrslu Tryggva sé kveðin niður,
segir hann.
„Stefán fer ekki með rétt mál um
kaupmátt örorkugreiðslna. Grein-
argerð heilbrigðisráðuneytisins sýn-
ir það svart á hvítu að raungreiðslur
TR hafa hækkað umfram launa-
vísitölu,“ segir hann. Um þetta atriði
segir í athugasemdum ráðuneytisins
að kaupmáttur raungreiðslna TR á
hvern öryrkja hafi hækkað um 60%
á móti 37% hækkun kaupmáttar
launavísitölu.
„Þar af leiðandi er það rétt sem ég
segi í minni skýrslu að hvatar til að
leita örorkubóta hafa aukist,“ segir
Tryggvi. „Jafnframt sýnir grein-
argerðin að fjölgun ungra öryrkja
hefur verið gríðarlega mikil. Stefán
virðist hins vegar ekki hafa tekið til-
lit til þess að sjálfræðisaldrinum var
breytt á tímabilinu sem er til skoð-
unar. Nú eru öryrkjar í flestum til-
fellum ekki skráðir fyrr en 18 ára í
stað 16 ára áður. Þeir fá umönn-
unarbætur áður en þeir verða fjár-
ráða.“
„Fer ekki með rétt mál um
kaupmátt örorkugreiðslna“
 Meira á mbl.is/ítarefni
Eftir Örlyg Stein Sigurjónsson
orsi@mbl.is