Fréttablaðið - 19.03.2004, Blaðsíða 39

39FÖSTUDAGUR 19. mars 2004
Ókeypis Redusan í kaupbæti með Phasomin kolvetnagleypi
Ókeypis
Ultra RX-Joint
krem með
Lið-Aktín
Redusan
fitugleypir
frítt með!
Þegar þú kaupir glas af
Kvennablóma færðu
annað í kaupbæti
Þegar þú kaupir
glas af Sabal Forte
færðu annað í kaupbæti
Í Kringlukasti færðu
Ultra RX-Joint krem
í kaupbæti með hverju glasi
af Lið-Aktín á meðan birgðir endast
E
in
n
t
v
e
ir
o
g
þ
r
ír
2
8
5.
0
17
Fyrir nokkru hlustaði ég áfrægan bandarískan fyrirles-
ara fullyrða að fólk færi ekki jafn
illa með sig og raun ber vitni ef
það hefði ekki aðgang að ókeypis
eða ódýrri heilbrigðisþjónustu. Á
ferð minni um landið bar ég þetta
undir ónefndan alþingismann og
við urðum sammála um að tvennt
plagaði heilbrigðiskerfið. Í fyrsta
lagi tækju landsmenn ekki nægi-
lega mikla ábyrgð á eigin heilsu
og væru ekki nægilega meðvitað-
ir um áhrif daglegrar neyslu og
hreyfingarleysis á líkamann til
lengri tíma. Í öðru lagi yrði erfitt
að breyta gangi máli þegar lækn-
ar virðast fá meira borgað eftir
því sem fleiri verða veikir. Við
vorum einnig sammála um að
lausnin fælist ekki endilega í því
að hækka verð á heilbrigðisþjón-
ustu. Mér flaug í hug gamalt mód-
el sem Kínverjar notuðu um tíma.
Þar fengu læknar úthlutað
ákveðnum fjölda einstaklinga og
áttu að sjá um að þeir héldu heil-
brigði en fengu hlutfallslega
minna borgað þegar einhver
þeirra veiktist. Væri hægt að
koma á slíku kerfi hér? Myndu
læknar sætta sig við að fá einung-
is borgað ef að skjólstæðingar
þeirra væru heilbrigðir? Yrði þá
meira tal um heilsueflingu en
minna tal um eftirmeðferð?
Margt gott má segja um
kerfið eins og
það er upp-
byggt núna en
því miður er allt
tal um ókeypis
heilbrigðisþjónustu
fjarri sannleikanum.
Aukning í fjárútlátum til heil-
brigðismála verður sífellt meiri
en því miður virðist vanta heild-
ræna stefnu til að vinna eftir.
Ekkert er nokkurn tíma ókeypis.
Einhver verður alltaf að borga.
Þá er kannski við hæfi að
spyrja spurningar sem allir virð-
ast skjóta sér undan að svara.
Hversu mikið erum við sem sam-
félag tilbúin að borga til að bregð-
ast við sjúkdómum sem tengjast
neyslu og hreyfingarleysi? Ég er
ekki talsmaður forræðishyggju
en heilsa annara hlýtur að verða
okkar sameiginlega mál þegar
samfélagið þarf að standa undir
þeim aukna kostnaði sem hlýst af.
Heilsuefling einstaklinga, meiri
fræðsla og fjárhagsleg hvatning
til heilbrigðari neyslu mun koma
öllu samfélaginu til góða. En for-
gangsröðun stjórnvalda er skýr
þegar 300 milljónum á ári er var-
ið í íslenska hestinn en einungis
12 milljónum í Manneldisráð.
Viltu spyrja Guðjón Bergmann
um eitthvað sem varðar andlega
eða líkamlega heilsu? Sendu honum
póst á gbergmann@gbergmann.is
Líkamiog sál
GUÐJÓN
BERGMANN
■ jógakennari og
rithöfundur, skrifar
um andlega og
líkamlega heilsu.
Ókeypis heil-
brigðisþjónusta?
Liðspeglunaraðgerðir:
60% fjölgun
Liðspeglunaraðgerðum fjölgaðium rúm 60% á árunum
2001–2003. Þetta kom fram í svari
Jóns Kristjánssonar heilbrigðis-
og tryggingamálaráðherra við fyr-
irspurn Rannveigar Guðmunds-
dóttur á Alþingi.
Liðspeglunarðagerðum er beitt
vegna slitgigtar í hnjám. Í svarinu
kom fram að ýmsar rannsóknir
hefðu bent til þess að þessar að-
gerðir gerðu minna gagn en talið
hefði verið og Landlæknisembætt-
ið ræddi nú það mál við bæklunar-
lækna. Ráðherra tók það fram að
tæknin hefði þó gjörbreytt allri að-
komu við rannsóknir og aðgerðir á
stórum liðum, minni hætta væri til
dæmis á fylgikvillum en áður.■
Reykingarfólk kostar danskaríkið um 200.000 dkr. – and-
virði um 2,3 milljóna ísl. króna –
meira á ári en þeir sem ekki reyk-
ja. Þetta er niðurstaða danskrar
rannsóknar. Heilbrigðiskerfið
danska ver að meðaltali um
300.000 dkr. í þá sem ekki reykja,
andvirði um 3,5 milljóna ísl. kr. en
500.000 dkr. í þá sem reykja, and-
virði um 5,8 milljóna ísl. kr. og það
þrátt fyrir að reykingarfólk lifi
almennt styttra en þeir sem ekki
reykja.
Susanne Reindahl sem stóð
fyrir rannsókninni komst að nið-
urstöðunni eftir útreikninga á
læknisheimsóknum og ýmis kon-
ar meðferðum. Þar við bættist
óbeinn kostnaður á borð við það
að reykingarfólk fer yfirleitt fyrr
á eftirlaun en aðrir og er oftar
veikt. ■
Parkinson-sjúkdómur:
Fleiri karlar
fá en konur
Parkinson-sjúkdómur leggstfrekar á karla en konur er nið-
urstaða nýrrar rannsóknar sem birt
er í tímaritinu Journal of
Neurology, Neurosurgery and
Psychiatry. Líkurnar á því að karlar
fái sjúkdóminn eru allt að því 50%
meiri en að konur fái Parkinson.
Höfundar leiða að því líkum að
orsök þessa sé meðal annars meira
návígi karla við eiturefni. Þar fyrir
utan njóta konur náttúrlegrar varn-
ar í formi kvenhormónsins estróg-
ens.
Skortur á efni sem kallast
dópamíni og framleitt er í heilanum
veldur parkinson-sjúkdómi. ■
ÓLÉTTAR KONUR VARAÐAR VIÐ
Evrópusambandið varar óléttar
konur við því að borða of mikið af
túnfiski eða sverðfiski á meðgöngu
vegna kvikasilfurs sem safnast í
þeim. Mengun veldur því að kvika-
silfur safnast upp í þessum fiskteg-
undum og það er sérstaklega
hættulegt barnsheila á meðgöngu.
■ Sjúkdómar
REYKINGAR
Meiri útgjöld fyrir heilbrigðiskerfið.
Þeir sem að reykja:
Dýrir í rekstri
Krabbamein:
Sortuæxlum fjölgar
80 Íslendingar munu greinastmeð sortuæxli árið 2004 og þar
af um 50 með ífarandi sortuæxli,
sem eru alvarlegra form en stað-
bundnu æxlin. Þetta kemur fram á
vef landlæknis sem um þessar
mundir stendur fyrir herferð gegn
ljósaböðum í samvinnu við Geisla-
varnir ríkisins, Krabbameinsfélag-
ið og Félag íslenskra húðlækna.
Bent er á að sólbrúnka geti verið
skemmd í húð sem jafnvel geti leitt
til krabbameins.
Tíðni húðæxla í heild hefur tvö-
faldast á síðustu tíu árum og hefur
sortuæxlunum fjölgað mest, en
þau eru alvarlegasta tegund húð-
krabbameins og algengasta
krabbameinið hjá konum á aldrin-
um 15–34 ára. ■