Fréttablaðið - 22.05.2004, Blaðsíða 48

LAUGARDAGUR 22. maí 2004
Úrval af bréfum Mozarts erkomið í eina bók. Mozart
eyddi löngum stundum fjarri
heimili sínu og skrifaði gríðar-
legan fjölda bréfa á sinni alltof
skömmu ævi. Prófessor í Há-
skólanum í Massachusetts, Ro-
bert Spaethling, tók sér fyrir
hendur að koma úrvali af bestu
bréfum Mozarts í eina bók.
Bréf þessa mesta snillings tón-
listarsögunnar hafa vissulega
áður komið fyrir almennings-
sjónir í bókaformi en mörgum
djörfum og bráðskemmtilegum
bréfum var þá skotið undan þar
sem þau þóttu full klæmin.
Þetta nýja úrval hefur vakið at-
hygli og þykir einkar skemmti-
legt en það geymir um tvo
þriðju þeirra bréfa sem Mozart
skrifaði. Gagnrýnandi The
Guardian segir bréfin gefa
mynd af einstaklega viðkunnan-
legum mannni sem hafi átt
ómögulegt með að vera leiðin-
legur. Hann tekur einnig fram
að Mozart bréfanna sé alls ólík-
ur þeim þreytandi trúð sem Pet-
er Schaffer skapaði í leikriti
sínu Amadeus. ■
Skáldsaga Einars Más Guð-mundssonar, Englar alheims-
ins hefur nú verið seld til 22 landa
víðs vegar um heim. Skáldsagan
er þar með orðin útbreiddasta ís-
lenska skáldsaga sem áreiðanleg-
ar sögur fara af. Réttindastofa
Eddu útgáfu hefur nýverið gengið
frá samningum um sölu á útgáfu-
rétti bókarinnar til Eistlands og
Búlgaríu og þar með bætast þessi
lönd í hóp þeirra 20 sem fyrir
voru. Auk Búlgaríu og Rúmeníu
hefur bókin ýmist komið út eða er
væntanleg í Bretlandi, Bandaríkj-
unum, Þýskalandi, Hollandi,
Frakklandi, Danmörku, Noregi,
Svíþjóð, Finnlandi, Færeyjum,
Grænlandi, Spáni, Portúgal, Ítal-
íu, Tékklandi, Litháen, Tyrklandi,
Póllandi, Kína og Serbíu.
Allt frá því að Englar alheims-
ins kom út á Íslandi árið 1993 hef-
ur hún notið gríðarlegra vinsælda
íslenskra lesenda. Margar uppá-
komur og tilsvör úr henni eru
þjóðþekktar og lifa góðu lífi utan
bókasíðanna í frásögum og sam-
tölum manna á milli. Samnefnd
kvikmynd Friðriks Þórs Friðriks-
sonar eftir handriti Einars sem
frumsýnd var á nýársdag 2000
hefur síðan enn frekar glætt sögu-
persónur og atburði lífi í hugum
fólks. Kvikmyndin er enda ein
þeirra sem notið hefur hvað
mestrar aðsóknar hérlendis og
hefur hlotið fjölda viðurkenninga
víða erlendis. Það eru ekki ein-
ungis Íslendingar sem kunna að
meta frásögn Einars af söguhetj-
unni Páli, örlögum hans og sum-
um hverjum sérkennilegum sam-
ferðamönnum. Sagan hefur hvar-
vetna hlotið frábærar viðtökur.
Meðal annars ritaði gagnrýnandi
Süddeutsche Zeitung að bókin
væri „einstaklega hrífandi og
ljóðræn skáldsaga“. Í Times Liter-
ary Supplement sagði að Einar
Már byggi „bæði yfir dómgreind
og djörfu hugarflugi mikils rit-
höfundar“ og gagnrýnandi Politi-
ken sagði Engla alheimsins standa
„jafnfætis – ef ekki framar –
Gaukshreiðrinu“. Þá hlaut Einar
Már nýverið Acerbi-verðlaunin á
Ítalíu fyrir bókina.
Óhætt er að segja að engum
íslenskum höfundi utan Halldór
Laxness hefur auðnast að öðlast
jafn mikla útbreiðslu með verk-
um sínum og Einari Má Guð-
mundssyni. Auk Engla alheims-
ins eru önnur verk Einars Más
einnig að gera það gott erlendis,
til að mynda er smásagnasafn
hans Kannski er pósturinn
svangur, sem út kom árið 2001,
uppselt í Danmörku og á Ítalíu
er nýbúið að endurprenta Fót-
spor á himnum. Stór kiljuklúbb-
ur í Svíþjóð, MånPocket, gaf út
Fótspor á himnum og Draumar á
jörðu í einu bindi og Nafnlausir
vegir, þriðja bókin í flokknum,
er væntanleg í haust. Í Noregi
var gerð afar fróðleg heimildar-
mynd um Einar Má sem nefnd-
ist Þrír sjónvarpsmenn til fund-
ar við rithöfund og sýnd var í
norska ríkissjónvarpinu fyrir
skemmstu. Fótspor á himnum
kom út í fyrra í Þýskalandi og
fékk góðar viðtökur fjölmiðla. Í
kjölfarið eru svo Draumar á
jörðu væntanlegir. ■
Nígeríski Nóbelsverðlaunahaf-inn Wole Soyinka var nýlega
handtekinn í Lagos, höfuðborg Ní-
geríu, vegna mótmæla sem hann
hafði tekið þátt í gegn forseta
landsins. Soyinka er 69 ára gamall
og fékk Nóbelsverðlaunin í bók-
menntum árið 1986 fyrir skáld-
ævisögur sínar, ljóð og leikrit sem
lýsa grimmd og upplausn sem
fylgir lífi manna undir herstjórn.
Hann flutti frá Nígeríu til Banda-
ríkjanna árið 1994. Soyinka var í
heimsókn í Nígeríu á dögunum og
tók þá þátt í mótmælagöngu um
500 stjórnarandstæðinga. Lög-
reglan beitti táragasi á hópinn og
handtók Soyinka en honum var
fljótlega sleppt. Hann segist nú
stefna að frekari mótmælum gegn
ríkisstjórn sem hneigist æ meir í
ætt til einræðis. Í Nígeríu hafa um
600 manns látist í átökum milli
múslima og kristinna síðustu vik-
ur. ■
Skemmtilegur bréfritari
MOZART
Bréf hans þykja sýna að honum var
ómögulegt að vera leiðinlegur.
EINAR MÁR GUÐMUNDSSON
Óhætt er að segja að enginn íslenskur höfundur, fyrir utan Halldór Laxness, hafi öðlast jafn mikla útbreiðslu með verkum sínum.
Einar Már er útbreiddasti höfundur Íslendinga:
Englar alheimsins
koma út í 22 löndum
Nóbelshöfundur handtekinn
WOLE SOYINKA
Var handtekinn í heimalandi sínu
þegar hann mótmælti harðstjórn.