Fréttablaðið - 15.05.2004, Blaðsíða 14

Auðsætt er að stjórnmálamenn
sem stóðu að forvarnarstríði gegn
óöld í Írak hafa ekki vitað að her-
menn þeirra unnu góðverk sín
með ódæði. Illt er það en líka gott.
Að vita ekkert sannar að Bush og
Halldór Ásgrímsson, ef ekki
Valgerður Sverrisdóttir og Davíð
Oddsson líka, séu saklaust fólk
sem leitar ekki sér til fróunar í
frítímum inn á klámvefinn.
Reyndar þarf enginn að leita.
Þegar frelsið hófst kom kippur í
klámið sem hundelti neytendur.
Þetta kom á réttum tíma,
neytendur voru orðnir þreyttir á
leikurum lærðum í að skaka sér á
hærra kaupi en stynjandi
leikkonur í stúdíóum í LA. Með
stríðinu í Írak komu í skakið, líkt
og við upphaf kvikmynda með
kynmökum, ekta karlmenn, her-
menn í fullum skrúða með al-
væpni við að losa írakskar konur
við höfuðblæju og meyjarhaft
með bandarísku og bresku fram-
taki að aftanverðu.
Þetta var fagnaðarefni um
allan hinn samfaraþyrsta heim og
kröfur jukust um aukið framboð
og fjölbreytni. Frelsisstríð fram-
varðasveita kristinna þjóða gegn
fylgjendum skepnunnar Múham-
eðs leiddi til svipaðs ástands í
Írak og hér á stríðsárunum í söng
revíunnar Halló Ameríka: „Áður
þurfti bóndinn að borga fyrir
kúna / er bola þurfti að sækja en
nú er þessu breytt / því hér er
komið úrvalslið frá Ameríku núna
/ sem óðar býðst að gera þetta
fyrir ekki neitt. En þegar þetta
úrvalslið iðkar kálfasmíði / hverju
haldið þið að úrhrakið í Ameríku
ríði?“
Myndbönd af svipuðu eru leyfð
en revían var bönnuð. En börnum
sem unnu í bændamenningu
sveitanna á revíutímanum var
kennt lag og texti, svo þau héldu
sakleysinu, kysu Framsókn full-
orðin og verðu sig þannig gegn
bandarískri spillingu og belju-
rössum meðan heimurinn
stendur!
Ó íslenska þjóð, vertu ætíð
saklaus og sjáðu eins og
stjórnmálamaður ekkert rangt í
verkum þínum, annars birtist þér
ömurlega samtíð annarra í ljósi
fortíðar þinnar. Varaðu þig samt á
að loka ekki alveg augunum, þótt
lokuð augu borgi sig betur en
opin!
Nú hefur efni íslenska
revíusöngsins endurtekið sig á
myndböndum, en hvorki
forsprakkar karlmannlegs friðar
né frelsishreyfingar kvenna tóku
eftir því. Eða þorði enginn að sjá
sannleikann með opnum augum af
ótta við að sjónin kæmi upp um
hann?
Hvað um það, markaðurinn
færir sig stöðugt með stinningu
upp á skaftið og fjallið fer til
neytandans en Múhameð til fjand-
ans. Varla er hægt að fara inn á
síður erlendra blaða án þess að fá
„smell“. Frelsið morar í þeim:
Tveir fyrir einn. Og börn, konur
og dýrin í Írak emja af ánægju á
DVD-diskum við að fá í sig
engilsaxneska úrvalsbelli, en
kvenhermenn svíða með
Camelsígarettum auma limi mús-
lima.
Neytendur á vestrænum
menningarsvæðum fá mikið
„kikk“ út úr þessu.
Myndir frá Írak eru ekki eins-
dæmi. Úr Flóastríðinu eru til
svipaðar, birtar í blöðum. Enginn
tók eftir slíku. Engilsaxneska
blæjan var enn fyrir augum
heimsins og Kaninn ekki kominn í
þær ógöngur sem hann lenti í með
aðstoð vina. Nú er hann í ónáð. Því
almenningur er þannig að eðlis-
fari að hann dáir með háværu
lófataki í fyrstu en ekki lengi
þann sem fer sigraður úr sigur-
för.
Í fyrri för gegn Saddam birtu
erlend blöð myndir af banda-
rískum hermönnum að skrifa á
sprengjur: Farðu með friði í rass-
gatið á Múhameð! En flugkonur
gerðu fátt meðan verið var að
hlaða þeim á vélar þeirra. Þær
lyftu bara hlífinni yfir sætinnu
með andlit móti sól og sneru heim
brúnar eins og stríð væri lega á
ljósabekk. Í viðtölum sögðu þær
stoltar: Við fórum í jafn margar
árásarferðir og strákarnir og
gegndum skyldu okkar.
Kannski er merki um hvað
Ísland er smátt, líka sem
hagnaðarvon í kynlífsiðnaði, að
hægt er að fara inn á dagblöð án
þess að fá „smell“ með prufu til
að gá hvort bitið verði á agnið.
Hér kafna ekki tölvupóstföng í
tilboðum um stækkun á tillum og
brjóstum. Í útlöndum byrja litla
Gunna og litli Jón daginn með
því að hreinsa póstfangið af
þannig framboðum. Hvað þetta
varðar er Ísland alger hjóna-
paradís!
Gæti strik.is ekki boðið
smellþreyttum útlendingum
örugg póstföng og bjargað þannig
hag sínum? En þau mættu ekki
vera ókeypis eins og Fréttablaðið,
því þá fengi Strikið „smell“ á sig
eða klámhögg meirihlutans á
Alþingi. ■
F jölmiðlafrumvarp Davíðs Oddssonar var ekki lagt fram tilað skapa sátt eða frið í samfélaginu. Ég efast um að nokkursé tilbúinn að blekkja sig með því. Efnisatriði frumvarpsins
beinast gegn tjáningarfrelsi, athafnafrelsi, eignarrétti og alþjóð-
legum skuldbindingum Íslendinga og það er augljóst öllum sem
skoða, að frumvarpið mun ekki ná yfirlýstum tilgangi sínum; að
auka fjölbreytni og fjölræði í fjölmiðlum á Íslandi. Ég efast hins
vegar um að nokkur hafi séð fyrir hversu víðtæk eituráhrifin af
þessu frumvarpi yrðu. Undirbúningur frumvarpsins, framlagning
þess, umfjöllun um það í þingsölum og nefndum Alþingis, tillits-
leysi stjórnarflokkanna undir hörðum athugasemdum flestra utan
þings sem um málið hafa fjallað; allt hefur þetta skapað meiri úlfúð
í samfélaginu en við munum um langa tíð. Og fátt virðist benda til
að þessari úlfúð linni í bráð. Þvert á móti herðist þetta mál með
hverjum klukkutímanum sem líður. Þótt fylgjendur þess séu fáir
og standi frammi fyrir almennri og einarðri andstöðu stærsta hluta
þjóðarinnar og flestra sem hafa tjáð sig um málið, þá virðast þeir
ekkert vilja gefa eftir. Í þessu máli er ekki boðið upp á frið.
Staðan í þjóðmálunum er orðin í hæsta máta undarleg. Forseti
Íslands situr heima á Bessastöðum og horfir á konunglegt brúð-
kaup í sjónvarpinu. Hann segist ekki geta farið utan til að vera við-
staddur vegna óvissu um málalok á Alþingi. Þótt ákvörðun forset-
ans sé einstök og skýringar hans séu óljósar býst ég við að flestir
skilji hana sem svo að eftir ríkisráðsfundinn á heimastjórnar-
afmælinu treysti forsetinn ekki ríkisstjórninni lengur. Hann situr
heima af ótta við að hún kalli handhafa forsetavalds til að undirrita
lög þegar forsetinn hefur fulla ástæðu til að velta fyrir sér að neita
að staðfesta þau og skjóta þeim til þjóðaratkvæðagreiðslu.
Þingmenn stjórnarliðanna sitja undir ámæli fyrir að styðja
frumvarpið þótt þeir séu í raun andsnúnir efnisatriðum þess.
Frumvarpið stangast ekki aðeins á við stjórnarskrá og alþjóðlega
sáttmála heldur er ómögulegt að fella það að stefnuskrá stjórnar-
flokkanna. Ekkert félag innan stjórnarflokkanna tveggja hefur lýst
yfir stuðningi við frumvarpið en fjöldi félaga hefur annaðhvort
samþykkt ályktanir gegn því eða hvatt til að það verði dregið til
baka. Þingmenn stjórnarflokkanna virðast því ganga í berhögg
bæði við vilja flokksmanna og stefnu eigin flokks.
Það er því ef til vill ekki að undra að þetta frumvarp sé farið að
hafa eituráhrif víða um samfélagið. Eins og málin standa í dag
bendir flest til að ríkisstjórnin ætli að knýja þetta mál í gegn þrátt
fyrir víðtæka andstöðu meðal félagsmanna stjórnarflokkanna og í
samfélaginu öllu og gegn ráðleggingum svo til allra sem hafa haft
málið til umfjöllunar. Málið hefur stuðning meirihluta þingsins – en
það er viðtekin skoðun í samfélaginu að sá meirihluti byggi á
flokksaga fremur en sannfæringu þingmanna.
Ég hef áður lýst mig andsnúinn efnisatriðum þessa frumvarps
og þörf á lagasetningu um þetta málasvið. En hvort sem menn telja
þörf fyrir slíkt frumvarp eða ekki held ég að öllum sé fyrir löngu
orðið ljóst að undirbúningur og umfjöllun málsins hafi keyrt það í
óleysanlegan hnút. Á meðan hann er óleystur mun málið halda
áfram að valda eituráhrifum í samfélaginu. ■
15. maí 2004 LAUGARDAGUR
MÍN SKOÐUN
GUNNAR SMÁRI EGILSSON
Fjölmiðlafrumvarpið er orðið óleysanlegur hnútur.
Eituráhrif
Af góðu og illu
ORÐRÉTT
Forsetinn og handrukkararnir
Spurningin er ... hvort Ólafur
Ragnar Grímsson hefur þau
sterku bein til að standast hand-
rukkun fámenns hóps manna,
sem er staðráðinn í að kollvarpa
sitjandi ríkisstjórn og tryggja
sjálfum sér ægisvald yfir allri
opinberri umræðu hér á landi.
Týr pistlahöfundur segir að eigendur
Norðurljósa séu að rukka gamla
skuld forsetans úr kosningabar-
áttunni 1996 með því að knýja hann
til að synja fjölmiðlalögunum
staðfestingar.
Viðskiptablaðið 14. maí.
Ragnarök
Maður getur ekki varist þeirri
tilhugsun að hálfgert upp-
lausnarástand ríki í stjórnar-
liðinu, þrátt fyrir eindregna
viðleitni til að sýna samstöðu út
á við. Samheldnin virðist byggja
á valdboði, undirgefni, metorða-
fíkn, ótta; maður hlýtur að ætla
að slíkt ástand geti ekki varað
lengi, einn daginn muni allt
liðast í sundur.
Egill Helgason um stjórnmála-
ástandið.
DV 14. maí.
Betri heimur en ekki öruggari
Veröldin er betri staður nú þegar
Saddam [Hussein] hefur verið
vikið til hliðar en við búum ekki
við meira öryggi.
Hans Blix, fyrrverandi yfirmaður
vopnaeftirlits Sameinuðu þjóðanna.
Morgunblaðið 14. maí.
Athyglisvert sjónarmið
Víkverji vill hafa vaðið fyrir
neðan sig og finnst því mikilvægt
að tryggja sig og sína nánustu
fyrir þeim skakkaföllum og
óhöppum sem upp geta komið.
Víkverji um alvöru lífsins.
Morgunblaðið 14. maí.
FRÁ DEGI TIL DAGS
Frumvarpið stangast ekki aðeins á við stjórnarskrá
og alþjóðlega sáttmála heldur er ómögulegt að
fella það að stefnuskrá stjórnarflokkanna.
,,
Vantraust á handhafa?
Yfirlýsing Ólafs Ragnars Grímssonar, for-
seta Íslands, í gær um að hann hafi
ákveðið að vera ekki viðstaddur brúðkaup
danska ríkisarfans vegna „óvissu um
hvenær Alþingi lyki afgreiðslu mikilvægra
mála“ markar ákveðin tímamót í sögu
forsetaembættisins, hvert sem framhaldið
verður. Forseti Íslands hefur aldrei áður,
svo kunnugt sé, haft persónulegt
frumkvæði að því að breyta út af dagskrá
sinni vegna væntanlegrar lagasetningar
Alþingis. Er ekki ólíklegt að sú túlkun muni
heyrast að í þessu felist opinbert vantraust
á handhafa forsetavalds, forsætisráðherra,
forseta Alþingis og forseta Hæstaréttar.
Sennilega mun einhverjum finnast að
atburðirnir í kringum ríkisráðsfundinn á
heimastjórnarafmælinu í febrúar réttlæti
slíkt vantraust.
Gömul skuld?
Menn velta vöngum yfir því hvort Ólafur
Ragnar muni synja væntanlegum
fjölmiðlalögum staðfestingar. Á
Viðskiptablaðinu nýtur forsetinn lítilla vin-
sælda og þar er því haldið fram í rit-
stjórnarpistli í gær að afstaða forsetans
ráðist af því að eigendur og stjórnendur
Norðurljósa hafi fjármagnað kosninga-
baráttu hans á sínum tíma og eigi inni
greiða hjá honum. „Nú er einhver harðasta
og ósvífnasta innheimta sögunnar hafin,“
segir þar. Í annarri grein í blaðinu er haft
eftir andstæðingum forsetans að furðulegt
sé að hann ætli að koma til varnar „ein-
hverjum voldugustu auðmönnum Íslands
og fjölmiðlarisa þeirra“ og það eftir að hann
hafi hætt við að stíga sama skref „til varnar
öryrkjum, þegar leituðu ásjár hjá honum“.
Umboðsmanni hótað?
Frétt DV í gær um að Davíð Oddsson
forsætisráðherra hafi reiðst svo álitsgerð
umboðsmanns Alþingis vegna skipunar
hæstaréttardómara að hann hafi hringt í
hann og látið í veðri vaka að hann yrði ekki
endurkjörinn hefur gert margan manninn
forviða. Getur þetta virkilega verið satt? Ef
fréttin er á einhverjum misskilningi byggð
hlýtur að mega vænta þess að bæði
forsætisráðherra og umboðsmaður leiðrétti
hana.
degitildags@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: Frétt ehf. RITSTJÓRI: Gunnar Smári Egilsson FRÉTTASTJÓRI: Sigurjón M. Egilsson RITSTJÓRNARFULLTRÚAR: Steinunn Stefánsdóttir og Jón Kaldal
AUGLÝSINGASTJÓRI: Þórmundur Bergsson RITSTJÓRN, AUGLÝSINGAR OG DREIFING: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 515 75 00 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 515 75 06
NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is SETNING OG UMBROT: Frétt ehf. PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja ehf. Fréttablaðinu er dreift
ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn greiðslu
sendingarkostnaðar, 1.100 krónur á mánuði. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
Í DAG
ÍRAK OG FRELSIÐ
GUÐBERGUR
BERGSSON
Myndir frá Írak eru
ekki einsdæmi. Úr
Flóastríðinu eru til
svipaðar, birtar í blöðum.
Enginn tók eftir slíku.
Engilsaxneska blæjan var
enn fyrir augum heimsins
og Kaninn ekki kominn í
þær ógöngur sem hann
lenti í með aðstoð vina.
,,
14-15 Leiðari 14.5.2004 19:33 Page 2