Fréttablaðið - 01.10.2004, Blaðsíða 10

BAGDAD, AP Fleiri börn féllu í
sprengjuárás í Bagdad í gær en
höfðu áður látist í einni og sömu
árásinni frá því að innrásin í Írak
hófst fyrir tæpu hálfu öðru ári
síðan. Nær fimmtíu manns létu
lífið í margvíslegum árásum í
Bagdad. Flestir þeirra sem létust
voru börn, 35 af þeim 46 sem lét-
ust. Að auki særðust rúmlega 200
manns, að sögn sjúkrahússtarfs-
fólks og hermálayfirvalda.
Langsamlega mannskæðasta
árin átti sér stað í vesturhluta
borgarinnar. Þar var fjöldi fólks
samankominn til að fagna því að
nýtt skólpleiðslukerfi var tekið
í notkun. Í það minnsta 42 létust
í árásinni, sjö fullorðnir og 35
börn. Þar særðust einnig rúm-
lega 140 manns, flestir íraskir
borgarar en einnig tíu bandarísk-
ir hermenn.
„Bandaríkjamennirnir köll-
uðu okkur til sín og spurðu okkur
hvort við vildum sælgæti. Við
fórum til þeirra og þá sprakk
bíll,“ sagði hinn tólf ára gamli
Abdel Rahman Dawoud þar sem
hann lá særður á sjúkrahúsi. ■
10 1. október 2004 FÖSTUDAGUR
AFMÆLISHÁTÍÐ UNDIRBÚIN
Skólabörn þvoðu styttu af Mahatma Gandhi
í fæðingarbæ hans Sabarmati Ashram í
Ahmadabad-héraði í Indlandi. Þess verður
minnst á morgun að 135 ár eru liðin frá
fæðingu Gandhis.
Íbúðalánasjóður:
Engin ógn af uppgreiðslu lána
LÁN Uppgreiðsla lána Íbúðalána-
sjóðs ógnar ekki stöðu sjóðsins, að
sögn Halls Magnússonar, sér-
fræðings hjá Íbúðalánasjóði. Við
breytingu húsbréfa í íbúðabréf
tók Íbúðalánasjóður ný lán sem
ekki eru með uppgreiðsluheimild.
Því kann sú staða að koma upp að
sjóðurinn geti ekki greitt upp sín
lán þótt lántakendur sjóðsins
greiði lán sín upp að fullu og sjóð-
urinn þannig setið uppi með fjár-
muni sem hann geti ekki notað til
uppgreiðslu lána.
En að sögn Halls var ráð fyrir
þessu gert við undirbúning breyt-
inganna og þessi hætta er því ekki
fyrir hendi. „Ástæðan er sú að við
skildum eftir 30 prósent af hús-
bréfaeigninni, af því að við gerð-
um okkur grein fyrir að núver-
andi ástand gæti komið upp,“
segir Hallur. Hann segir að vegna
þessara húsbréfaeignar sjóðsins
þurfi uppgreiðsla lána að fara í
100 milljarða áður en vandræðaá-
stand skapist. „Þó svo að við höf-
um ekki gert ráð fyrir að upp-
greiðsla lána myndi eiga sér stað
svo fljótt sem raun ber vitni og í
svo miklum mæli, þá er þetta ekki
mál til að hafa áhyggur af,“ segir
Hallur. Hann vill ekki gefa upp í
hve miklum mæli lántakendur
sjóðsins hafa greitt upp sín lán að
undanförnu en segir þær mun
lægri en lántökutölur bankanna
gefi til kynna. „Bankarnir eru í
raun með þessum nýjum lánum að
minnka vaxtatekjur sínar af út-
lánum. Áhrif nýju lánanna hafa
þvi miklu meiri áhrif á þá en
Íbúðalánasjóð,“ segir Hallur. ■
Blessun eða
bölvun?
Margt bendir til þess að því auðugri sem ríki
eru af náttúruauðlindum þeim mun hættara sé
þeim við ólgu og átökum.
AUÐLINDIR Svo virðist sem náttúru-
auðlindir færi þjóðum meira böl en
blessun. Bent hefur verið á að
ríkjum sem auðug eru af góðmálm-
um eða olíu vegni oft illa í efna-
hagslegu tilliti og sé þar að auki
mun hættara við átökum en þeim
ríkjum sem fáar auðlindir hafa.
Deilur um yfirráð yfir náttúru-
auðlindum hafa verið rót allflestra
stríðsátaka síðari ára. Demantar
voru ein höfuðástæða borgarastyrj-
aldarinnar í Sierra Leone, Írak
réðst á sínum tíma inn í Kuveit
vegna olíuhagsmuna og uppreisn-
armenn sem berjast gegn nígerísk-
um stjórnvöldum þessa dagana
segjast ætla ná olíulindum landsins
undir sig.
Á það hefur einnig verið bent að
ríkjum sem náttúran hefur gætt
auðlindum vegni verr efnahagslega
en þeim sem litlar auðlindir hafa,
þjóðarframleiðsla þeirra er lítil og
flestir íbúanna snauðir. Þannig býr
Japan ekki yfir neinum sérstökum
náttúruauðæfum en er engu að
síður í hópi ríkustu þjóða heims.
Flest ríki Afríku búa við hins vegar
við sára fátækt þrátt fyrir gnægð
auðlinda. Sjálfsagt hefur sá að-
stöðumunur sem þegar er á stöðu
ríkra og fátækra þjóða hér talsvert
að segja en hagfræðingar hafa jafn-
framt tiltekið nokkur atriði sem
benda til þess að sjálfar náttúru-
auðlindirnar séu orsökin. Til dæmis
gera hinar öruggu auðlindatekjur
það að verkum að áhrifamenn
reyna frekar að sölsa undir sig
stærri hluta kökunnar í stað þess að
reyna að stækka hana. Oft leiðir til
átaka af togstreitunni sem skapast
við þetta. Miklar útflutningstekjur
af góðmálmum og olíu hafa það í
för með sér að gjaldmiðill viðkom-
andi ríkis styrkist svo mikið að
aðrar útflutningsgreinar eiga oft
mjög erfitt uppdráttar. Afleiðing af
þessu er atvinnuleysi og almenn fá-
tækt, enda skapast fá störf við úr-
vinnslu auðlindanna. Á meðan verð-
ur rík forréttindastétt enn auðugri.
Sem betur fer eru ekki öll ríki
sem ráða yfir náttúruauðlindum
dæmd til örbirgðar og átaka. Lýð-
ræðislegir stjórnarhættir og opið
stjórnkerfi skilja hér gjarnan á
milli feigs og ófeigs. Dæmi um
þetta er Afríkuríkið Botswana sem
er afar auðugt af demöntum og
hefur búið við um 8% hagvöxt í ára-
tugi. Þar er lýðræði fast í sessi og
stöðugleiki ríkir þótt stór hluti
þjóðarinnar sé sýktur af alnæmi.
sveinng@frettabladid.is
■ EVRÓPA
BISKUP VÍKUR Austurríski
biskupinn
Kurt Krenn
hefur látið
undan þrýst-
ingi og sagt af
sér embætti.
Hann sætti
mikilli gagn-
rýni eftir að í
ljós kom að
mikið magn
barnakláms
var að finna í
kaþólskum prestaskóla sem
hann stýrði. Þar voru einnig
myndir af kynferðislegum at-
höfnum prestsnema og kenn-
ara.
ÓTTAST LITLA KJÖRSÓKN Yfir-
völd í Bosníu gera nú það sem í
þeirra valdi stendur til að
tryggja góða kjörsókn í sveit-
arstjórnarkosningum um helg-
ina. Vegna áhugaleysis almenn-
ings er óttast að kjörsókn verði
lítil í fyrstu kosningunum í
Bosníu eftir lok borgarastríðs-
ins sem heimamenn skipu-
leggja.
SPRENGJA Í BROTAJÁRNINU Al-
banskir feðgar létust þegar
jarðsprengja sprakk innan um
brotajárn sem þeir voru að
róta í. Feðgarnir höfðu verið
að safna brotajárni til að selja.
Jarðsprengjan var falin innan
um brotajárnið og sprakk
þegar sonurinn ætlaði að setja
það á bak burðarhests.
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
N
A
T
25
47
1
09
/0
4
Fyrir
okkur hin
Honey Nut Cheerios er fyrir
okkur sem viljum
morgunkorn sem gefur
náttúrulegan sætleika
og er jafnframt fullt af
hollum trefjum og vítamínum.
AUÐLINDIR ERU OFT RÓT ÁTAKA
Alelda olíubrunnur í Írak
Ráðist á fólk sem fagnaði vígslu mannvirkis:
Tugir barna létust í
sprengjuárás
BER BRÓÐUR SINN Á SJÚKRAHÚS
Tugir barna létust og fjöldi þeirra særðist í sprengjuárás í Bagdad. Þessi maður flutti yngri
bróður sinn á sjúkrahús til aðhlynningar.
REIKNUÐU MEÐ NÚVERANDI ÁSTANDI
„Þó svo að við höfum ekki gert ráð fyrir að
uppgreiðsla lána myndi eiga sér stað svo
fljótt sem raun ber vitni og í svo miklum
mæli, þá er þetta ekki mál til að hafa
áhyggur af,“ segir Hallur Magnússon hjá
Íbúðalánasjóði.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/E
.Ó
L