Tíminn - 02.09.1973, Blaðsíða 10

t
TiMíNN'r
Sunnudagilr 2. septfember'1973
iör
«
■ ■1 ■ 1 ■■ll 1 HflliilililiifiB^BiBI1 1 |f"(§ ■■ ■ ■■ ™ iiiiiiiliil
PIONEEK hljómtækin eru vinsæl hjá poppurum Hérier ung stúlk aft
þrennt fannst henniveraþað, sem
háskalegast væri i veröldinni.
Svona brugðust yfirvöldin nú við
poppinu.
Hinum raunverulegu vanda-
málum var ekki sinnt. bað var
ekki barizt gegn eiturlyfjum, eða
brennivini. Það er athyglisvert,
að það er ekki til neinn eiturlyfja-
spitali hér ennþá fyrir fólk, sem
vill venja sig af eitri, og það var
lengi vel engin kynferðisfræðsla i
skólum landsins, heldur var öllu
haldið i skuggalegum portum, er
manneskjunar varöaði, og það
var skrúfað fyrir tónlist unga
fólksins eins og fyrir hvern annan
hávaða, og svo var allt látið snú-
ast um hársiddina og tizkuna,
eins og það skipti öllu máli. Auka-
atriðin i lifi æskunnar voru blásin
upp i aðalatriði.
Poppið sambærilegt
við tónlist
gömlu meistaranna
En nú er allt saman breytt.
Leonard Bernstein, heimsfrægi
hljómsveitarstjórinn og tónskáld-
ið, reið á vaðið og likti Bitlunum
við Beethoven og Mozart, gömlu
meistarana og taldi, að áhrif
þeirra á heimstónlistina væru sizt
minni, og nú leggja poppararnir
til helminginn af allri heimstón-
listinni — og rúmlega það. Svona
sterk er æskan.
Baráttan gegn
eiturlyfjunum
Svo er það vonda hliðin á popp-
inu. Hassið og eitriö sem þrúgar
og kúgar ungu manneskjurnar,
sem verða neytendur þessara
efna. Ég ætla mér ekki að gerast
neinn dómari yfir ungu fólki og
venjum þess. Reynslan hefur
sýnt, að unga fólkinu var trúandi
fyrir hári sinu, fatnaði og tónlist.
Þaö er verra með hassið. Eg hefi
reynt að leggja mitt af mörkum,
til að berjast gegn hassinu. Aö
vísu hef ég átt erfitt uppdráttar,
þvi að margir halda, að ég sé
skepna, sem græði á ungu fólki,
og þvi sé ekkert að marka þótt ég
þykist vera að reyna aö vinna fyr-
ir ungt fólk.
Hass i
Borgarfirði
Viö hér vitum, að það er til
hass. Nóg af hassi á tslandi. Ég
var uppi i Borgarfirði um daginn
aö tala við ungt fólk. Við ræddum
meðal annars um hass og ég
spurði, hvort þaö hefði farið til
Reykjavikur — og kannski reynt
hass þar. Það kimdi. Nei, það
þurfti ekki að fara til Reykjav.
til að fá hass. Það var hægt að fá
nóg af hassi á a.m.k. tveim stöð-
um i Borgarfirðinum, — og nú
leizt mdr ekki á.
Við i Karnabæ erum með ungt
starfsfólk. Þvi er tjáð áður en það
er ráðið, að ef það neyti eitur-
lyfja eða hass eða sjást i félags
skap hassara, eða fari i party, þar
sem hass er notað, þá er þaö
brottrekstrarsök.
Viðurlög andstæð
lifsskoðun minni
Þessi viðurlög eru i rauninni
mjög andstæð lífsskoðun minni,
þvi ég trúi á manneskjuna og
vantreysti aðallega eldra fólki.
En einhvers staðar verður að
segja stopp. Við erum meö
skemmtilegt, vinsælt starfslið,
ungt fólk, sem dálitið er litið upp
til af mjög ungu fólki. Ef okkar
fólk væri i hassi gæti það orðið aö
meiri tizku en nú er. Hassneyzla
frægra poppara, t.d. tónlistar-
Texti:
Jónas
AAyndir:
Gunnar
V. Andrésson
manna, hefur án efa orðið til þess
aö útbreiða hass meira en verið
hefði, ef þeir hefðu fordæmt það
allir sem einn.
Dagblöðin vildu
rosafréttir
— ekki móral
Við reyndum fyrir nokkru —
áður en eiturlyfin komu i rikum
mæli til tslands — að fá fjölmiðl-
ana til móts við okkur, ef það
mætti takast að fá fram sterkt al-
menningsálit gegn eiturlyfjum.
Það mistókst.
Við mættum á blaðamanna-
fundi með fáeinum einstakling-
um, sem höfðu haft nokkur kynni
af neyzlu eiturlyfja. Þetta fólk
skýrði blaðamönnum frá reynslu
sinni og fáeinum staðreyndum
um ástandið i þessum e{num á ts-
landi, i þeirri von að vekja um-
ræðu um málið. En fjölmiðlarnir
brugðust herfilega. Þeir vildu
bara fá rosafréttir og köstuðu sér
yfir þessar manneskjur til þess
eins að fá „blaðamat”. Móralska
baráttu hófu fjöimiðlarnir ekki.
Þetta gerðist áður en eiturlyfin
urðu alvarlegt vandamál á ís-
landi, og eini maðurinn, sem
virkilega hefur reynt að vinna
gegn þessu er Kristján Pétursson
tollvörður en hann er bara litinn
óhýru auga af embættismönnun-
um, og reynt er að telja fólki trú
um, að hann sé illkvittinn gaspra-
ri.
Áfengisvarnir i
Höndum kerlinga og.
presta, sem ekkert
vita um brennivín
Skoðun áfengisvarnarnefnd. og á
fengisráðin og allt það. Þetta er
allt fullt af prestum og kerling-
um, sem ekkert vita um brenni-
vin, og segja: Guð er almáttugur
— Bingó! Þessi aumkunarverða
þjóð, sem allt leggur i sölurnar
fyrir hringveg, er fjárvana til að
bjarga fólki frá áfengissýki. Ekk-
ert sjúkrahúser til, fyrir áfengis-
sjúklinga, engin stofnun fyrir þá,
sem kynnu að vilja venja sig af
skoða I hljómtækjadeildinni.
eitri. Nei þjóðin er peningalaus og
einblínir á hringveginn sinn og
skilur ekki, að það er miklu meira
virði að verja peningum i að
hjálpa fólki til manns, en að
byggja steinbrú yfir eitthvert
fljót. Og svo tala þeir um klæðn-
aöinn á æskunni og þykjast fullir
vandlætingar.
Peningaflóðið
og öldungarnir
Unga fólkið reynir að spyrna
við fótum. Það vill ekki fyrir
nokkurn mun eiga þátt i veröld
hinna fullorðnu, sem eyða fé sinu
i teppi út i horn og Mallorcaferðir.
Allir eru að kaupa sér jarðir uppi
i sveit og veiða lax og keppast við
að eignast þetta og hitt. Eldra
fólkið dekrar við sig sjálft. Það er
verra en að dekra við einhverja
aðra. Unga fólkið reynir að koma
sér upp — i einni mynd eða ann-
arri — eins konar baðstofustemn-
ingu. bað málar i dökkum lit og
hlustar á hljómlist i rökkrinu, og
það eina, sem fulloröna fólkinu
dettur i hug, er að það þurfi að fá
börnin til að klippa sig. Allur kær-
leikur er gleymdur. Það segir
lika, að æskulýðurinn noti mikið
fé. Ekki þarf nú samt að blaða i
sögunni til að sjá hliðstæður. Stú-
dentar við nám i Kaupmannahöfn
i gamla daga, höfðingjasynirnir,
drukku eina jörðina á fætur ann-
arri upp til agna og útskrifuðust
svo eftir dúk og disk, ef þeir á
annað borð útskrifuðust nokkuð.
Allir, sem eitthvað áttu á tslandi,
eyddu og drukku. Sannleikurinn
er sá, að sálin hefur gleymst i öllu
peningaflóðinu, og ef menn ekki
láta hassið brjóta sálina i eitt
skipti fyrir öll, þá hafa þeir von.
Vanþróaðar þjóðir
standa undir tízku-
vöruframleiðslunni.
Tizkan stóð auðvitað ekki ó-
breytt i peningaflóðinu.
Nú eiga menn margs konar föt,
útiföt, veizluklæðnað , veiðiföt,
sportföt og guð veit hvað. Aður
voru þetta spariföt og hversdags-
föt. Þetta hefur leitt yfir þjóðirn-
ar ógurlega samkeppni. Nú er svo
komið, að mestallur tizkufatnað-
ur i heiminum er gerður i vanþró-
uðu löndunum, þar sem vinnuafl-
iðkostar ekki neitt. Hollendingar,
sem við á Islandi kaupum mikið
af, láta vinna sinn fatnað i járn-
tjaldslöndunum, þar sem vinnu-
aflið er þrefalt ódýrara. Sviar,
sem þykja ti> fyrirmyndar i öllu,
er borgarana varðar, láta
portúgalskan ódýran vinnukraft i
einræðisriki sauma á sig mestall-
an fatnað, og nú er svo komið, að
heimstizkan fær mest af sinum
vörum frá Indlandi, Júgóslaviu
og Hong Kong, þar sem iðnaðar-
rikin notfæra sér ódýrt vinnuafl.
Svo beinist gagnrýnin helzt að
ungu siðhærðu fólki.
Hverjir verzla
við Karnabæ
Hverjir eru helztu viðskiptavin-
ir Karnabæjar?
— Ég vi! nú ekki nefna nein
nöfn. Það er auðvitað unga fólkið
og fólk milli tvitugs og þritugs.
Lika koma eldri herramenn i
vaxandi mæli. Ég ber mikla virð-
ingu fyrir borgarstjóranum okk-
ar, án þess að snobba fyrir hon-
um. Hann er búinn að safna hári
og gengur smekklega til fara.
Ekki held ég samt, að hann kaupi
fatnað af okkur. En þetta sýnir,
að þjóðin er að breytast i þessu
efni. Mjög virðulegir borgarar
hafa komið i Bonaparte, nýju
verzlunina okkar, — menn, sem
hefðu ekki vogað sér þar inn fyrir
dyr fyrir fáeinum árum. Kyn-
slóðabilið fer nefnilega minnk-
andi sem betur fer.
JG
Frá Karnabæ I.augavegi 20 a. Myndin sýnir hluta af herradeildinni. Þessi búð er að stofni til elzti Karnabærinn. Var áður á Týsgötu 1.