Fréttablaðið - 23.10.2004, Blaðsíða 50

Dylan slær í gegn
Fyrsta bindi af endurminningum söngvarans Bob Dylan hefur fengið fína dóma. Dylan
var rödd sinnar kynslóðar og í bókinni segir hann frá árunum í New York þegar hann var
að stíga fyrstu sporin á ferlinum. „Ef maður grætur ekki af þakklæti í lokin hefur maður
misst af öldinni,“ segir ritdómari Sunday Times á einum stað um bókina. Dómnum
lýkur á orðunum: „Ég man ekki eftir bók sem hefur gert mig hamingjusamari.“ Bók
Dylans heitir Chronicles. Búist hafði verið við að bókin yrði tilnefnd til National Book-
verðlaunanna en mörgum til undrunar varð svo ekki. Bókin er nú í þriðja sæti á metsölu-
lista Sunday Times yfir bækur almenns efnis.
BÓKASKÁPURINN
38 23. október 2004 LAUGARDAGUR
AÐALLISTINN - ALLAR BÆKUR
LÆRUM AÐ NEMA
Ásta Kristrún Ragnarsdóttir
DA VINCI LYKILLINN
Dan Brown
ELLEFU MÍNÚTUR
Paulo Coelho
ÍSLENDINGAR
Sigurgeir Sigurj. og Unnur Jökulsd.
SOUTH BEACH MATARÆÐIÐ
Dr. Arthur Agatston
KVENSPÆJARASTOFA NÚMER 1
Alexander McCall Smith
ALKEMISTINN
Paulo Coelho
ÚLFURINN RAUÐI
Liza Marklund
SÚPERFLÖRT - DÚNDURDAÐUR
Tracey Cox
ÓTUKTIN
Anna Pálína Árnadóttir
SKÁLDVERK - INNBUNDNAR BÆKUR
ELLEFU MÍNÚTUR
Paulo Coelho
FURÐUL. HÁTTARL. HUNDS UM NÓTT
Mark Haddon
DRAUGASAGA
Títus Maccíus Plátus
UNDIR SVIKULLI SÓL
Thorvald Steen
ÁSTARALDIN
Karel van Loon
LJÓÐÖLD - 100 LJÓÐ Á ALDARAFMÆLI
Guðmundur Böðvarsson
HOBBITINN
J.R.R. Tolkien
SVAVA JAKOBSDÓTTIR - STÓRBÓK
Svava Jakobsdóttir
TVÍFUNDNALAND
Gyrðir Elíasson
ÞORSTEINN FRÁ HAMRI - RITSAFN
Þorsteinn frá Hamri
SKÁLDVERK - KILJUR
DA VINCI LYKILLINN
Dan Brown
KVENSPÆJARASTOFA NÚMER 1
Alexander McCall Smith
ALKEMISTINN
Paulo Coelho
ÚLFURINN RAUÐI
Liza Marklund
GRAFARÞÖGN
Arnaldur Indriðason
ÓSKAR OG BLEIKKLÆDDA KONAN
Eric-Emmanuel Schmitt
ÖXIN OG JÖRÐIN
Ólafur Gunnarsson
DÍS
Birna Anna, Oddný og Silja
VILLIBIRTA
Liza Marklund
HR. IBRAHIM OG BLÓM KÓRANSINS
Eric-Emmanuel Schmitt
Listinn er gerður út frá sölu dag-
ana 13.10.-19.10. 2004 í Bóka-
búðum Máls og menningar, Ey-
mundsson og Pennanum.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
EYMUNDSSON
MÁL OG MENNING
PENNINN
[ METSÖLULISTI ]
Draugasaga er fyrsta róm-verska leikritið sem kemurút á íslensku, en það er
gefið út í Lærdómsritaröð Bók-
menntafélagsins. Leikritið var
skrifað um 200 f. Kr. og höfundur-
inn er Títus Maccíus Plátus sem
naut gríðarlegra vinsælda á
sínum tíma. Lítið er vitað um
Plátus en svo virðist sem hann
hafi unnið um tíma við leikhús
áður en hann sneri sér að við-
skiptum með svo slökum árangri
að hann missti allar eigur sínar.
Eftir það var hlutskipti hann held-
ur aumlegt en hann varð að sjá
fyrir sér með því að knýja korn-
myllu í félagi við þræla og drátt-
ardýr. Í frístundum skrifaði hann
leikrit sem brátt slógu rækilega í
gegn. Við tók blómatími þar sem
hann gat helgað líf sitt leikrita-
skrifum.
Í Draugasögu segir Plátus frá
heimkomu húsbónda eftir að
sonur hans og þjónustulið hefur
sólundað og spillt eignum hans.
Leikritið er gríðarlega skemmti-
legt og húmorinn hittir enn í
mark. „Þegar ég las leikritið kom
mér á óvart hvað húmorinn er nú-
tímalegur,“ segir þýðandinn Guð-
jón Ingi Guðjónsson. Guðjón Ingi
lagði stund á latínu við Háskóla
Íslands og BA-verkefni hans var
að þýða leikritið og skrifa ritgerð
um leikritun Rómverja. Seinna
fæddist svo hugmyndin að því að
koma leikritinu á prent.
Hversdagsleiki og stríðstenging
Guðjón Ingi segir verkið hafa
mikið upplýsingagildi. „Það er
margt í leikritinu sem fræðir
mann um hversdagslega hluti í
samfélagi Rómverja og tengist
skemmtanahaldi, mataræði og
daglegu lífi. Einnig er þarna að
finna bókmenntalega tengingu
við skopleiki seinni tíma en Willi-
am Shakespeare sótti til dæmis
mjög í smiðju Plátusar við leik-
ritagerð sína. Plátus byggði
sjálfur mikið á eldri grískum leik-
ritahöfundum, sem lítið er vitað
um, og hefur á þann hátt varðveitt
hefð þeirra.“
Bent hefur verið á að Drauga-
saga minni um margt á annað
Púnverjastríðið svokallaða sem
Rómverjar háðu við Karþagó. „Ég
lagðist í rannsóknir á þessum lík-
ingum og skrifa um þær smákafla
í bókinni,“ segir Guðjón Ingi.
„Eitt af þjóðfélagsmeinum Róm-
verja var spilling í pólitík og rétt-
arfari. Framapotarar í pólitík
stunduðu það að lögsækja hver
annan fram og til baka fyrir
minnstu yfirsjónir. Margar stríðs-
hetjur Rómar voru þannig úti-
lokaðar frá stjórnmálaþátttöku,
þurftu að þola þungar refsingar
og niðurlægingu. Plátus virðist
beina spjótum sínum að þessu
vandamáli. Hetja leiksins er
maður sem drífur allt áfram en er
í lokin látinn sitja í súpunni með
þær lygar og vitleysu sem leik-
ritið snýst um. Fyrirmyndin virð-
ist vera Scipíó Africanus, sem var
bjargvættur Rómverja í Pún-
verjastríðinu og dó í útlegð eftir
að hafa verið sakfelldur fyrir mis-
ferli í samningum sem hann gerði
við sigraðar þjóðir.“
Kostulegir Rómverjar
Leikhúshefð Rómverja er um
margt athyglisverð. „Þetta voru
ríkisreknar skemmtanir, ýmist
borgaðar af ríkinu eða úr vasa
stjórnmálamanns sem var á leið í
framboð,“ segir Guðjón Ingi.
„Ekki þurfti að borga sig inn á
sýningar og áhorfendur gátu
hegðað sér eins og þeir vildu. Ef
þeim leiddist gengu þeir út. Það
var því mikil kvöð á leikurum og
leikskáldum að halda athygli
áhorfenda og það kann að vera
ástæðan fyrir því að leikritin voru
oft ærslafull. Allir leikarar á
þessum tíma voru þrælar sem
setti á þá enn meiri pressu að
standa sig því sjálfsagt þótti að
misþyrma þrælum mistækist
þeim.“
Það vekur athygli þegar
Draugasaga er lesin að persónur
eiga til að taka sér tíma í að tala
beint til áheyrenda. „Þetta lýsir
ákveðnum hugsunarhætti í
rómönsku leikhúsi,“ segir Guðjón
Ingi. „Hvað eftir annað stíga leik-
arar út úr sínum persónum til að
tala við áhorfendur. Okkur nútíma-
mönnum finnst að leikurunum tak-
ist best upp þegar við hættum að
líta á þá sem leikara og trúum
persónum þeirra. Þessi hugsunar-
háttur var víðsfjarri Rómverjum.
Leikararnir litu á sig sem leikara
og voru ekkert að fela það.“
Guðjón Ingi hefur skrifað skýr-
ingar með verkinu og ítarlegan
inngang þar sem er að finna marg-
víslegan fróðleik um samfélag
Rómverja og leikhúshefð. „Þetta
taldi ég nauðsynlegt,“ segir
Guðjón Ingi, „því Rómverjar voru
sífellt að gera eitthvað sem okkur
nútímamönnum finnst kostulegt
að kynnast.“ kolla@frettabladid.is
Á þessum degi árið 1942 fæddist Michael Crichton í Chicago. Hann var afburða náms-
maður, lærði læknisfræði og skrifaði skáldsögur undir dulnefni. Á síðasta ári sínu í
læknisfræði gaf hann út The Andromeda Strain og ákvað að helga ritstörfum krafta
sína. Fjölmargar skáldsagna hans hafa verið kvikmyndaðar. Árið 1993 átti hann fjórar
bækur á bandaríska metsölulistanum og á sama tíma voru tvær kvikmyndir eftir verkum
hans að slá í gegn, Jurrassic Park og Rising Sun.
Hollinghurst fékk Bookerinn
The Line of Beauty, rómuð skáldsaga, eftir Alan Hollinghurst hreppti hin eftirsóttu bresku
Booker verðlaun. Bókin segir frá risi, hnignun og falli söguhetjunnar, Nick Guest, á Thatcher
tímanum. Í þessari skáldsögu, eins og sínum fyrri, þykir Hollinhurst takast sérlega vel að
lýsa lífi samkynhneigðra karlmanna. Gagnrýnendur hafa borið mikið lof á bókina og endir-
inn þykir einkar góður. Fimm bækur voru tilnefndar til verðlaunanna.
Hjarta mannsins er órótt uns það
finnur frið í Guði.
Ágústínus kirkjufaðir
GUÐJÓN INGI GUÐJÓNSSON Þýddi Draugasögu, fyrsta rómverska leikritið sem kemur
út á íslensku. Guðjón segir það hafa komið sér á óvart hvað húmorinn í verkinu er nú-
tímalegur.
Kostuleg Draugasaga
LEIKRIT: TÍTUS MACCÍUS PLÁTUS , FRÁ ÞVÍ UM 200 F.KR., ER NÚ KOMIÐ ÚT Á ÍSLENSKU
Barónsstíg 11a • 101 Reykjavík • Sími 551 9555 • www.argentina.is
ar
gu
s
-
04
-0
59
4
50-51(38-39) bókaopna 22.10.2004 18:01 Page 2