Fréttablaðið - 20.01.2005, Qupperneq 18

18 20. janúar 2005 FIMMTUDAGUR
Seinni hálfleikur að hefjast
George W. Bush verður settur í embætti forseta Bandaríkjanna í dag og þar með hefst hans annað kjör-
tímabil. Efnahagsmálin og stríðið gegn hryðjuverkum munu taka mestan hans tíma næstu fjögur árin.
BANDARÍKIN Síðara kjörtímabil
George W. Bush hefst formlega í
dag þegar hann sver embættiseið
á nýjan leik. Bush mun reyna að
treysta sína pólitísku arfleið á
kjörtímabilinu en mörg verkefni
eru fram undan. Heima fyrir eiga
efnahagsmálin eftir að taka mest-
an tíma hans en á sviði utanríkis-
mála mun stríðið gegn hryðju-
verkum halda áfram.
Efnahagsmálin í öndvegi
Þeir forsetar Bandaríkjanna
sem ná endurkjöri eru yfirleitt að-
gerðalitlir á sínu síðara kjörtíma-
bili. George W. Bush ætlar sér
hins vegar að verða undantekning
frá þeirri reglu. Hann hefur lýst
því yfir að hann vilji gera Banda-
ríkin að besta landi í heimi til að
stunda viðskipti og því hafa frek-
ari breytingar á skattalögum
verið boðaðar. Silja Bára Ómars-
dóttir stjórnmálafræðingur segir
að skattalagabreytingarnar hafi
einkum gagnast auðmönnum og
fyrirtækjum og búast má við að
haldið verði áfram á sömu braut.
Svonefnt eigendasamfélag, þar
sem fólkið en ekki ríkið er eigend-
urnir í þjóðfélaginu, er tískuorð á
meðal repúblikana og því býst
Silja við að áherslan verði á að
bæta hag eignafólks. Angi af þess-
um meiði er hugmyndir Bush í líf-
eyrismálum, sem gera ráð fyrir
að komið verði á fót séreignar-
sjóðum í stað gegnumstreymis-
sjóða, ekki ósvipað og gert hefur
verið hérlendis.
Efnahagsmálin munu hins veg-
ar taka drýgstan tíma forsetans.
Fjárlagahalli ríkisins er mikill og
hefur verið um langt skeið, vöru-
skiptajöfnuðurinn er afar óhag-
stæður og atvinnuleysi er meira
en Bandaríkjamenn eiga að venj-
ast. Steinn Jóhannsson stjórn-
málafræðingur bendir hins vegar
á að lágt gengi dollarans sé gott
fyrir bandaríska útflytjendur, auk
þess sem ferðamenn streymi til
landsins. „Bráðlega ættu skatta-
breytingar ríkisstjórnarinnar að
fara að hafa áhrif og þá er bara að
sjá hvort hlutirnir fara á þann veg
sem hún spáði fyrir um.“ Steinn
býst hins vegar við að erfitt verði
að vinna bug á fjárlagahallanum á
meðan á stríðsrekstrinum í Írak
stendur.
Ekkert lát á stríðsrekstri
Silja Bára og Steinn eru sam-
mála um að áherslubreytinga sé
tæpast að vænta í stríðinu gegn
hryðjuverkum enda þótt stjórn-
völd kappkosti nú að bæta sam-
bandið við sína gömlu bandamenn
í Evrópu. „Bush er fyrst og
fremst kosinn vegna þess að þjóð
hans treystir honum best til að
fást við hryðjuverkaógnina,“ seg-
ir Steinn. Silja telur skipan
Condoleezzu Rice í embætti utan-
ríkisráðherra ekki benda til þess
að mildari stefna sé á dagskránni.
„Rice er mjög íhaldssöm og er
tvímælalaust í hópi hinna svo-
nefndu hauka, á meðan Colin
Powell var dúfan í ríkisstjórn-
inni.“ Alberto Gonzales, sem setj-
ast mun í stól dómsmálaráðherra,
hefur lýst því yfir að réttlætan-
legt geti verið að pynta hryðju-
verkamenn þannig að ljóst má
vera að þessi mál verði sem fyrr
tekin föstum tökum.
Bush mun leggja allt kapp á að
leiða Íraksmálið til farsælla
lykta en auk þess búast sumir
stjórnmálaskýrendur við að hann
muni reyna að leggja sitt af
mörkum til að koma á friði fyrir
botni Miðjarðarhafsins, ekki síst
fyrst nýr leiðtogi Palestínu-
manna hefur verið kosinn. Þetta
gæti gefið Bush aukinn trúverð-
ugleika í arabaheiminum, sem
aftur gæfi Bandaríkjamönnum
svigrúm til að ráðast gegn Írön-
um. Innrás í Íran kæmi hvorki
Silju né Steini á óvart. „Íran er
klerkaveldi þannig að það er auð-
velt að selja Bandaríkjamönnum
að þar sé hætta á ferðum,“ segir
Silja.
sveinng@frettabladid.is
Áfengissýki er fyrst og fremst heilasjúk-
dómur, segir Gísli Stefánsson dagskrár-
stjóri göngudeildar SÁÁ, um þennan
lúmska vágest sem virðist læðast aftan
að fólki og læsa klónum í það, oft án
þess að það uggi að sér. SÁÁ og Ís-
lensk erfðagreining hafa nú tekið
höndum saman um að rannsaka
erfðaþætti áfengissýki og fíknar.
Hvað er áfengissýki? Fagaðilar hafa
sett upp ákveðinn ramma um einkenni
áfengissýki. Hið fyrsta er stjórnleysi í
neyslu áfengis. Viðkomandi ræður ekki
hvenær hann drekkur né hve mikið.
Hann fer yfir strikið í drykkjunni og
gerir jafnvel hluti sem í rauninni stríða
gegn eðli hans.
Hann fer að þjást af vanlíðan eftir
drykkju, bæði líkamlegri og andlegri.
Hann svitnar og skelfur. Hann er með
sektarkennd, finnur til kvíða, skammar
og jafnvel þunglyndis. Minnistap í og
eftir drykkju er förunautur þessa ein-
staklings.
Hann fer að verða var við fjölskyldu-
vandamál, peningavandræði, á í erfið-
leikum með samskipti við annað fólk,
missir jafnvel vinnuna eða dettur út úr
skóla.
Hann veit innst inni að þetta gengur
ekki til lengdar og ákveður að draga úr
drykkjunni eða hætta henni alveg. En
hann fellur alltaf aftur.
Hættuástand? Aukið áfengisþol fylgir
tíðri drykkju, þannig að viðkomandi
sýnir mun minni áfengisáhrif en ætla
mætti út frá því áfengismagni sem er í
heilanum. Þegar slíkt þol hefur verið
myndað leiðir það venjulega til auk-
innar drykkju, sem aftur leiðir til
skemmda á líffærum og taugakerfi.
Svo getur farið að heilinn vinni ekki
eðlilega nema að hann hafi áfengi. Ef
neyslu er skyndilega hætt þegar þarna
er komið sögu koma fram fráhvarfs-
einkenni.
Um leið og einstaklingur fer að hafa
áhyggjur af drykkju sinni, eða að að-
standendur eða vinir benda honum á
að hann stefni í ógöngur, á hann að
leita sérfræðings. Á göngudeildum
meðferðar- og heilbrigðisstofnana er
hægt að fá greiningarviðtöl. Þá má
benda á fræðslufundi á göngudeild
SÁÁ, Síðumúla 3-5, um áfengissýki.
Þeir eru á hverjum miðvikudegi klukk-
an 17 og eru opnir almenningi.
Fyrst og fremst heilasjúkdómur
FBL – GREINING: ÁFENGISSÝKI
Inni í Fréttablaðinu
í dag
Allir í Laugum ■ Bóndadagsóskir ■ Göturnar í lífi Ágústs Einarssonar prófessors ■ Frönsk sælkeraveisla á Vox
Matgæðingurinn Egill Helgason ■ Dóri vinur: með gítarinn í annarri og golfkylfuna í hinni
F23. TBL. 2. ÁRG. 20. 1. 2005
Framkvæmdaglaðir Íslendingar
Tíðarandinn í innanhússhönnun
Matur og heilsa
Kemíska kryddið MSG
leynist ótrúlega víða
í Spaksmannsspjörum
Hafa klætt Drew Barrymore, Teri Hatcher og Umu Thurman
Vala
og Björg
ÚLFALDI TIL SÖLU
Jórdanskur úlfaldahirðir bauð þennan
stæðilega úlfalda til sölu á búfjármarkaði í
Amman í gær. Ekki fylgir sögunni hversu
mikið dýrið kostaði.
M
YN
D
/A
P
2004
2001
7.874
-25.606
FJÁRLÖG
RÍKISINS
Í milljörðum króna.
2001 2004
4,2%
5,7%
ATVINNULEYSI
Mælt í janúar.
2001 2004
132,4 130,2
HAFA VINNU
Milljónir borgara.
Mælt í janúar.
2001 2004
319,3 319,3
LÁGMARKS-
TÍMAKAUP
Í krónum.
GEORGE W. BUSH
Bush hefur haft í mörgu að snúast síðustu fjögur árin en ólíkt mörgum forverum sínum ætlar hann ekki að sitja auðum höndum á
kjörtímabilinu sem nú fer í hönd.
STEINN JÓHANNSSONSILJA BÁRA ÓMARSDÓTTIR