Fréttablaðið - 05.11.2005, Page 12

Fréttablaðið - 05.11.2005, Page 12
 5. nóvember 2005 LAUGARDAGUR FRÁ DEGI TIL DAGS ÚTGÁFUFÉLAG: 365 – prentmiðlar RITSTJÓRI: Kári Jónasson FRÉTTARITSTJÓRI: Sigurjón M. Egilsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FRÉTTASTJÓRI: Arndís Þorgeirsdóttir VARAFRÉTTASTJÓRI: Trausti Hafliðason FULLTRÚI RITSTJÓRA: Guðmundur Magnússon RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir RITSTJÓRN OG AUGLÝSINGAR: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is UMBROT: 365 – prentmiðlar PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja ehf. DREIFING: Pósthúsið ehf. dreifing@posthusid.is Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871 Í Danmörku er komin upp pól- itísk kreppa vegna gruns um að bandarískar vélar hefðu farið um danska lofthelgi með fanga inn- anborðs sem verið er að flytja til pyntinga í öðrum löndum. Samkvæmt upplýsingum flug- málastjórnar á Keflavíkurflug- velli hafa flugvélar með þeim skrásetningarnúmerum sem greint var frá í fyrirspurn á danska þinginu hins vegar lent miklu oftar á Íslandi en í Dan- mörku. Nánar tiltekið hafa 15 flugvélar sem bandaríska leyni- þjónustan hefur leigt til fanga- flutninga ítrekað lent hér á landi undanfarin fimm ár; sumar þeirra allt að 15 sinnum. Nýjasta lend- ingin var á Reykjavíkurflugvelli þann 10. október. Þessi uppákoma er sú seinasta í áratuga „varnarsamstarfi“ Íslands og Bandaríkjanna sem jafnan hefur einkennst af því sama. Allt frumkvæði hefur komið frá Bandaríkjunum og tilgangurinn verið að tryggja þá hagsmuni sem bandarísk stjórnvöld hafa talið sig hafa hverju sinni. Þessi saga hófst með herstöðva- beiðni Bandaríkjanna árið 1945. Framkomu bandaríska sendiherr- ans við það tækifæri hefur verið líkt við „yfirgang landstjóra eða jarls, sem telur sig geta notað öll meðul í því skyni að koma fram vilja stjórnar sinnar og gæta hagsmuna hennar í hálfkúguðu landi.“ (Matthías Johannessen, Ólafur Thors. Ævi og störf, 2 bindi, Reykjavík, 1981, II, bls. 9) Hið sama gerðist með Keflavíkur- samningnum 1946, inngöngu Íslands í Atlantshafsbandalag- ið 1949 og að lokum hinum svo kallaða „varnarsamningi“ frá 1951. Frumkvæðið kom jafnan frá Bandaríkjunum og íslensk stjórnvöld brugðust við. Svo kall- aðar „landvarnir“ skiptu íslenska ráðamenn litlu máli í þessu sam- hengi vegna þess að vera Banda- ríkjahers á Íslandi kom ekki til að þeirra frumkvæði. Ákvörðun um að nota Ísland sem millilendingarstað fyrir flutning á stríðsföngum væri að því leyti rökrétt framhald af þeirri utan- ríkispólitík sem íslensk stjórnvöld hafa rekið undanfarin 60 ár: Hags- munir Bandaríkjastjórnar marka stefnuna. Það var ekki fyrr en herinn í Keflavík tók að draga saman segl- in að íslensk stjórnvöld bjuggu sér til varnarþörf sem miðuð var við fjórar herþotur. Enda er það gömul saga að opinber útgjöld skapa þörf fyrir að halda þeim áfram, ekki síst ef það eru erlendir skattgreið- endur sem borga brúsann. En hver nákvæmlega er þörf Íslendinga fyrir slíkar landvarn- ir? Engin raunveruleg ógn steðj- ar að landinu um fyrirsjáanlega framtíð. Þá er það hin ímyndaða ógn. Þeir sem hafa það verkefni að eyða fjármunum ríkja í her- og öryggismál eru nefnilega í eðli sínu eins og tryggingasölumenn sem ala á óttanum við óvænt áföll. Engar aðrar opinberar stofnan- ir komast upp með að vinna jafn lítið gagn fyrir fé sem til þeirra er varið. Lifibrauð þeirra er ótt- inn við hið óþekkta, mögulega ógn sem birtist ekki í 50 ár eða 100 ár en kallar á stöðuga árvekni. En hin ímyndaða ógn er í eðli sínu óútreiknanleg og engin ástæða til að miða við fjórar herþotur frekar en hvað annað. Alveg eins mætti rökstyðja að Íslendingar þyrftu að eiga kjarnorkuvopn til að bregðast við henni. Þá mætti loksins nota byrgin sem smíðuð voru í Kefla- vík um 1960. En auðvitað geta verndarar okkar aldrei verndað okkur fyrir allri ímyndaðri ógn, t.d. ekki þeirri sem stafar af þeim sjálfum. Óttinn við hryðjuverk er líka að mestu leyti ímynduð ógn. Hryðju- verk eru sérlega fátíð miðað við önnur ofbeldisverk og væru enn fátíðari ef Írak hefði fengið að vera áfram undir stjórn Saddams Husseins. Það er staðreynd að árið 2004 var rúmur helmingur þeirra ofbeldisverka sem Bandaríkja- stjórn skilgreinir sem hryðjuverk sér stað í Írak, bein afleiðing af hernámi landsins. Öllu hugsandi fólki ætti að vera ljóst að herflugvellir koma ekki í veg fyrir hryðjuverk. Hryðju- verkamenn ráðast ekki á „veik- asta hlekkinn“. Þvert á móti hafa öflugustu hryðjuverk íslamskra öfgamanna í Evrópu undanfarin ár átt sér stað í þeim löndum sem mesta reynslu hafa í að berjast við hryðjuverkamenn og hafa haft mestan viðbúnað gegn þeim, Bretlandi og Spáni. Nei, þótt íslenskir ráðamenn reyni að telja okkur trú um annað þá snýst „varnarsamstarfið“ ekki um neina íslenska hagsmuni. Sem fyrr ræður vilji og hagsmunir Banda- ríkjastjórnar ferðinni. Núna felast hagsmunirnir í því að nota Ísland sem millilendingastöð fyrir fanga sem njóta engra mannréttinda. ■ Fangaflugið og íslensk utanríkisstefna Í DAG ÖRYGGISMÁL SVERRIR JAKOBSSON Ákvörðun um að nota Ísland sem millilendingarstað fyrir flutning á stríðsföngum væri að því leyti rökrétt framhald af þeirri utanríkispólitík sem íslensk stjórnvöld hafa rekið undanfarin 60 ár: Hagsmunir Bandaríkjastjórnar marka stefnuna. Öfgafullur Bakþankar Jóns Gnarr í Fréttablaðinu hafa vakið athygli og umtal, einkum vegna trúarlegrar áherslu sem þar er jafnan að finna. Ekki fer milli mála að Jón er sannfærður um mikilvægi kristinnar trúar og breytni. Sumum finnst full mikill bókstafsandi svífa yfir vötnum. Hafa um það skapast umræð- ur á blogg- og spjallsíðum á netinu. Einn þeirra sem lagt hefur orð í belg er Magnús Davíð Norðdahl, pistlahöfundur á vefsíðnni Djöflaeyjunni. Hann segir að í upphafi hafi honum fundist skrif Jóns „hið besta mál“, en nú séu hins vegar farnar að renna á sig tvær grímur. Jón sé að verða eilítið öfgafullur. Gekk of langt Magnús gerir síðan að umtalsefni Bakþanka Jóns á fimmtudaginn sem birtir voru undir fyrirsögninni Sjúkdóm- ar. Þar „gengur Jón Gnarr að mínu mati of langt og tekur stórt skref í þá átt að skipa sér í hóp með boðberum trúar- legrar kreddufestu og fávisku“, segir Magnús. „Hann tilgreinir að í Biblíunni sé sagt að syndir geti af sér sjúkdóma. Í kjölfarið segir Jón orðrétt: „Og það er ótrúlegt hvað hún [þ.e. Biblían] hittir naglann á höfuðið í þessum efnum.“ Magnús segir að öll umgjörðin í kring- um þessar hugleiðingar Jóns sé með þeim hætti að hann horfi „gjörsamlega fram hjá fjöldamörgum öðrum orsökum ýmissa sjúkdóma sem hafa nákvæm- lega ekki neitt með syndugt líferni að gera“. Á þennan hátt sýni hann ákveðið virðingarleysi í garð þeirra aðila sem eru veikir án þess nokkurn tímann að hafa verðskuldað slíkt með einhvers konar syndugu líferni. Jarðtengi sig Magnús skrifar: „Ég get ekki séð að að einhver sem fæðist inn í ákveðna fjölskyldu og fær í arf auknar líkar á ýmsum kvillum, eins og t.d. hjartasjúk- dómum, alzheimer og krabbameini, hafi syndgað og þar með kallað þetta yfir sig. Þarna er tilviljun ein á ferðinni eins og svo oft með sjúkdóma. Þröngsýnt sjónarhorn pælinga Jóns Gnarrs um sjúkdóma og syndina og sú staðreynd að hann minnist ekki á aðrar orsakir sjúkdóma finnst mér gefa til kynna að hann sé aðeins farinn að gleyma sér í hinum trúarlegu pælingum og þurfi kannski að fara að jarðtengja sig aftur áður en hann fellur í hóp þeirra fjöldamörgu einstaklinga sem útiloka öll önnur sjónarhorn en hið trúarlega“. gm@frettabladid.is Hringbrautin nýja í Reykjavík er orðin eitt af undrum höfuð-borgarinnar. Hún sómir sér vel á skrá yfir misheppnuð-ustu mannvirki landsins. Látum vera að þegar ekið er í austur lenda menn vestur í bæ. Látum vera að skrautgöngubrýr, sem eru hundruð metra að lengd og kostuðu milljónatugi, verða sennilega lítið sem ekkert notaðar. Hörmulegast er hvernig farið hefur verið með verðmætasta byggingarland borgarinnar sem lagt hefur verið undir malbik. Mistökin blasa við sérhverjum manni með meðalbrjóstvit en hafa af einhverjum ástæðum algjörlega farið framhjá verkfræð- ingunum sem önnuðust hönnunina og fráfarandi borgarstjórn- armeirihluta R-listans sem knúði framkvæmdina í gegn í óþökk fjölda borgarbúa og skellti skollaeyrum við varnaðarorðum dómbærra manna. Þar til nú mörgum milljörðum seinna – að tveir þeirra valdamanna borgarinnar sem mesta ábyrgð bera á hneykslinu, borgarfulltrúarnir Árni Þór Sigurðsson og Dagur B. Eggertsson, gefa sig fram og tala um að Hringbrautin hefði átt að fara í stokk. „Mér urðu á mistök,“ sagði Árni Þór í sjónvarps- viðtali í vikunni. Það er vissulega drengilegt að viðurkenna slíkt, en sú spurning vaknar hvort hægt sé að tilkynna um milljarða mistök eins og borgarfulltrúarnir eru að gera án þess að fylgja því eftir með afsögn. Vert er að rifja upp að nokkur undanfarin ár hafa Höfuðborgar- samtökin og Samtök um betri byggð og sérstakur Átakshópur á þeirra vegum barist gegn lagningu hinnar nýju Hringbrautar, hvatt til þess að hún yrði í staðinn sett í stokk og lagt fram tillög- ur og kostnaðarmat máli sínu til stuðnings. Fór Örn Sigurðsson arkitekt fyrir þessum samtökum og vakti athygli fyrir rökfastan og skynsamlegan málflutning. R-listinn með Árna Þór Sigurðs- son og Dag B. Eggertsson í broddi fylkingar blés þá á andmælin og tillögurnar. Var fáránlegustu rökum beitt til að kveða þessar grasrótarhreyfingar í kútinn, en þó var verst hvernig reynt var að þagga baráttuna niður. Engir borgarfulltrúar R-listans mættu á borgarafundi um málið sem Höfuðborgarsamtökin efndu til í Ráðhúsi Reykjavíkur í febrúar og mars í fyrra. Í ljósi þessa er ekki nema eðlilegt að ofangreind samtök sendi nú frá sér yfirlýsingu þar sem því er lýst yfir að dapurlegt sé að heyra fyrrnefnda borgarfulltrúa „ræða fjálglega hve gott sé að setja stofnbrautir í stokka til að spara dýrmætt byggingarland og til að þyrma viðkvæmu borgarumhverfi“. Allt er Hringbrautarmálið hneyksli sem nýr borgarstjórnar- meirihluti verður að fara í saumana á og finna leiðir hvernig hægt er að bæta úr. Það verður líklega dýrasta skipulagsleið- réttingin í sögu Reykjavíkur og snautlegur bautasteinn R-listans eftir tólf ára valdatíð. ■ SJÓNARMIÐ GUÐMUNDUR MAGNÚSSON Forystumenn í R-listanum viðurkenna að Hringbrautin er misheppnuð. Bakþankar eftir milljarða mistök Allt er Hringbrautarmálið hneyksli sem nýr borgar- stjórnarmeirihluti verður að fara í saumana á og finna leiðir hvernig hægt er að bæta úr. Það verður lík- lega dýrasta skipulagsleiðréttingin í sögu Reykjavíkur AUGL†SINGASÍMI 550 5000Sögurnar, tölurnar, fólki›. UGL† INGASÍMI 550 5000Sögurnar, tölurnar, fólki›. AUGL†SINGASÍMI 550 5000Sögurnar, tölurnar, fólki›. – stórkostleg ævisaga – BÓKAÚTGÁFAN HÓLAR Gildir til 15. nóvember 2005 30% afsláttur Engar málamiðlanir, ekkert er dregið undan né lagt flótta þegar óþægileg mál ber á góma. Pétur poppari er einstæð ævisaga manns sem þoldi ekki lygina. Kristján Hreinsson segir sögu Péturs af hreinni snilld og er trúr minningu popparans. Pétur poppari, grátið með bros á vör

x

Fréttablaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.