Fréttablaðið - 05.11.2005, Blaðsíða 28

5. nóvember 2005 LAUGARDAGUR28
INGÓLFUR MARGEIRSSON Á KÚBU Líf hans
breyttist eftir heilablóðfallið í ágúst 2001
og í kjölfarið lifir hann einn dag í einu.
Heimsókn til Kúbu á síðasta ári var liður
í að gera það strax sem hann hefur tök á
og efni á að gera. Þegar dauðinn kann að
bíða á næsta horni er best að drífa í að lifa
lífinu. Myndin er tekin í einni af litlu hlið-
argötunum í Havana.
Afmörkuð stund er opinská bók, eins og það er kallað. Ingólfur Margeirsson talar
á einlægan hátt um ástina, kristna
trú, vonleysi, baráttuna við þung-
lyndi og jafnvel vætt rúm. En
ekki bara það. Hann gerir líka
stólpagrín að sjálfum sér og segir
skondnar sögur af samferðafólki.
„Ég einsetti mér að leggja spilin á
borðið og vera heiðarlegur fyrst
ég væri að þessu á annað borð,“
segir Ingólfur sjálfur. „Þegar
maður stendur augliti til auglitis
við dauðann og rétt sleppur með
brenndar fjaðrir sækja að manni
allskonar hugsanir. Maður spyr
sjálfan sig: hvers vegna lifði ég?
Af hverju dó ég ekki? Og þegar
maður horfir upp á herbergis-
félaga sína deyja spyr maður: af
hverju dó hann en ekki ég?“
Með slíka þankaganga í far-
teskinu lagði hann upp í vegferð
sem lauk með síðustu orðum bók-
arinnar: „Stundin var afmörkuð;
tími til að lifa og njóta.“
Erfitt að skrifa um sjálfan sig
„Upphaflega byrjaði ég á að skrifa
þetta sem skáldsögu og var kom-
inn nokkuð áleiðis þegar ég hugs-
aði: hvað er ég að fela? Ég henti
því sem ég hafði skrifað og byrj-
aði upp á nýtt í fyrstu persónu.“
Ingólfur hefur skrifað vel á
annan tug bóka og flestar fjalla
þær um fólk. Það hljóta að hafa
verið viðbrigði fyrir hann að
skrifa um sjálfan sig. „Um leið og
það reyndist erfiðara en að skrifa
um aðra var það skemmtilegra og
innilegra. Ég var jú að fást við það
sem stendur mér næst og er mér
kærast. Svo var að velja um hvort
segja ætti frá hinu eða þessu.
Valið reyndist hins vegar auðvelt
eftir að ég hafði ákveðið að vera
heiðarlegur gagnvart lesendum
og ég lét flest flakka.“
Inn í söguna fléttast frásagnir
af ævi Ingólfs Margeirssonar og
er hún því ævisaga upp að vissu
marki. „Þetta eru fyrst og fremst
hugleiðingar, reynsla og frásögn
manns sem hefur lent í hremm-
ingum út af alvarlegum veikind-
um en vissulega fléttast ævi mín
inn í söguna. Það stóð ekki til að
skrifa ævisögu núna en þetta
gerðist sjálfkrafa.“
Var ekki tilbúinn til að deyja
Þeir sem farið hafa fram á bjarg-
brún lífsins eru einir til frásagn-
ar um hvernig þar er umhorfs.
Aðeins þeir þekkja tilfinninguna
sem því fylgir. „Það er óhuggulegt
að finna dauðann skríða upp bakið
á manni,“ segir Ingólfur sem á
sjúkdómsgöngu sinni hélt oftsinn-
is að endalokin væru framundan.
„En ég var ekki – og er ekki – tilbú-
inn til að deyja. Ég á eftir að gera
svo margt.“ Þetta „margt“ öðlast
nýja merkingu þegar baráttan við
að halda líftórunni stendur sem
hæst. „Þó að ég eigi eftir að skrifa
eina bók í viðbót skiptir ekki máli,
frami og peningar breyta engu, ég
get farið fyrir því. Ég vildi hins
vegar ekki skilja við fjölskylduna
mína og vini. Ég vildi vera með
þessu fólki áfram, fylgjast með
börnunum mínum og barnabörn-
um. Þessi löngun veitti mér óend-
anlega lífsfrekju og á henni sigldi
ég í gegnum áfallið.“
Ingólfi verður hugsað til þeirra
daga er hann lá á gamla Borgar-
spítalanum og horfði út um glugg-
ann. „Ég horfði á ljósið og sagði; ég
ætla inn í ljósið en ekki myrkrið.“
Trúin hellist yfir
Heiti bókarinnar, „Afmörkuð
stund“ sækir Ingólfur í þriðja
vers Predikara Gamla testament-
isins. Í orðunum felst að allt hafi
sinn tíma. „Við lifum í raun í tíma-
bilum þar sem allt á sér tilteknar
stundir. Þegar ég fer í gegnum líf
mitt horfi ég á það sem afmark-
aðar stundir. Annars ráðlegg
ég öllum að lesa Predikarann,“
segir Ingólfur sem í raun öðlaðist
eiginlega trú þegar hann gekk í
gegnum hremmingar sínar. „Ég
þóttist alltaf vera trúleysingi og
efasemdamaður en þegar maður
kemst í þá aðstöðu að sleppa undan
dauðanum fer maður óneitanlega
að hugsa um allt milli himins og
jarðar og meðal þess sem bankar
upp á eru trúmál. Maður spyr þá
spurninga eins og hvort Guð sé til,
spurninga sem maður hefur leikið
sér með heimspekilega en aldrei
spurt sjálfan sig að í einlægni.“
Ekki var við neitt ráðið og
Ingólfur reyndi ekki að streitast á
móti. „Ég varð fyrir því að trúin
kom, hún hreinlega helltist yfir
mig.“
Illa búið að sjúklingum
Í bókinni segir Ingólfur ekki
aðeins frá líðan sinni og tilfinn-
ingum, hann ræðir líka um upp-
lifun sína af heilbrigðiskerfinu.
Níu mánaða spítalalega veitti
honum ágæta innsýn í kerfið og
hann gefur því falleinkunn. „Mér
blöskrar hvernig búið er að sjúk-
lingum,“ segir hann og er mikið
niðri fyrir. „Það sem bjargar heil-
brigðiskerfinu, og gerir það að
því sem það þó er, er starfsfólk-
ið. Það vinnur frábær störf við
afleitar aðstæður.“ Hann nefnir
sem dæmi að á 30 manna gangin-
um sem hann lá á á Grensásdeild
Landspítala - háskólasjúkrahúss
var eitt rúm sem hægt var að
stilla með fjarstýringu. Önnur
voru með gamla laginu, handstill-
anleg. „Og fyrir vikið voru sjúk-
lingar hringjandi allan liðlangan
sólarhringinn til að fá sjúkraliða
og hjúkrunarfræðinga á hlaupum
til að stilla fyrir sig rúmin. Ætli
sé mikill sparnaður í því?“ spyr
hann og svarar sjálfum sér með
því að hrista hausinn.
Gamalt drasl í tækjasalnum
Ingólfur heldur áfram að hall-
mæla heilbrigðiskerfinu og segir
skort á öllu á Grensás, of marg-
ir séu saman á stofum, fólk liggi
á göngunum og húsgögnin séu
óþægileg. „Aðbúnaðurinn er jafn
mikið hneyksli og það sem blasti
við okkur frá Sólvangi í Hafnar-
firði í Sjónvarpinu um daginn.“
Og hann heldur áfram. „Tækja-
salurinn er fullur af gömlu drasli
í stað þess að þar séu ný tæki fyrir
fólk sem er að koma til lífs á ný og
æfa sig upp.“
Líkast til bera ítalskar inn-
stungurnar á veggjunum ástand-
inu glöggt merki. Á til dæmis
einhver farsímahleðslutæki með
ítalskri kló?
Netaðgangur sjúklinga á
Grensásdeild er afar takmarkað-
ur og Ingólfur spyr hvers vegna
ekki sé nettenging og sími við
hvert rúm svo sjúklingar geti átt
samskipti við ættingja, vini og
umheiminn. Fólk einangrast við
að leggjast inn á sjúkrahús og það
ætti að vera sjúkrahúsyfirvöldum
kappsmál að bæta þar úr.
Kapphlaupið á undan dauðanum
Eftir veikindin hugsaði Ingólfur
líf sitt upp á nýtt og metur nú for-
gang verkefna með öðrum hætti en
áður. Fjölskylda og vinir voru sett
á oddinn ásamt draumum sem asi
hversdagsins kom í veg fyrir að
rættust. Hann hóf fljótlega nám
í vatnslitamálun og skellti sér í
sagnfræðinám í Háskóla Íslands.
Það sækist vel og stefnir Ingólfur
á útskrift í febrúar. „Vanalega
tekur þetta þrjú til fjögur ár en
ég stend frammi fyrir því að ljúka
þessu á tveimur árum,“ segir hann
og skýrir eigin kappsemi. „Hafi
maður horft framan í dauðann
uppgötvar maður hvað allt getur
gerst hratt; að dauðinn getur
beðið á næsta horni. Þess vegna
geri ég það hratt sem mig langar
til að gera. Lætin í háskólanáminu
eru einhvers konar kapphlaup á
undan dauðanum.“
Af sama toga var ferðalag
hans og fjölskyldu til Kúbu á síð-
asta ári og fyrirhuguð ferðalög
á næsta ári. „Ég ætlaði að skoða
Suður-Ameríku þegar ég væri
orðinn huggulegur eldri maður
en ákvað að bíða ekki með það.
Ég ætla að gera það strax sem ég
hef tök á og efni á að gera. Áður
hafði ég alltaf áhyggjur af for-
tíðinni og gerði miklar áætlanir
fyrir framtíðina. Nú reyni ég að
gera það sem góðir alkóhólistar
segja; að lifa einn dag í einu en
lifa hann samt. Gera það sem mig
langar til að gera hér og nú – eins
og að skrifa Afmarkaða stund,“
segir Ingólfur að lokum.“
Sigldi gegnum
áfallið á
lífsfrekjunni
Afmörkuð stund heitir ný bók Ingólfs Margeirssonar,
blaðamanns og rithöfundar. Í henni rekur hann reynslu
sína af heilablóðfalli sem hann fékk sumarið 2001, segir
frá aðdraganda þess og árinu eftir áfallið. Í samtali við
Björn Þór Sigbjörnsson ræðir Ingólfur um hug sinn, til-
finningar og kapphlaupið frá dauðanum til lífsins.
Á VERÖND HEMINGWAYS Ingólfur og eiginkona hans, Jóhanna Jónasdóttir heimilislæknir,
skoðuðu hús stórskáldsins á Kúbu.
������������
��������������