Tíminn - 14.12.1975, Blaðsíða 17

Sunnudagur 14. desember 1975.
TÍMINN
17

Indriði G. Þorsteinsson:
Ætla þeir að
verja landið?
Þauþorskastrið, sem hér hafa
verið háð, hafa leitt i ljós, að
bandamenn okkar i Atlants-
hafsbandalaginu hafa ekkert
getað gert okkur til aðstoðar
gegn ofurefli brezkrar vopna-
maskinu. Bretar hafa getað
beitt okkur hörðu þrátt fyrir
veru okkar i Nato, og þrátt fyrir
það, að hér er varnarlið sam-
kvæmt sérstökum samningi við
Bandarikjamenn, sem einn
þáttur i gæzlu og varnarkerfi
Nato á Noröur-Atlantshafi, og
til varnar íslandi. En þegar
okkur liggur lifið á, virðist hvor-
ugur þessara þátta vera til mik-
ils gagns.
Eðlilega ræðir fólk nú þann
möguleika að segja sig Ur Nato,
og herði Bretar á ofbeldinu og ó-
sannindavaðlinum um atburði á
íslandsmiðum, má vænta þess
að enn harðar verði haldið á
kröfunni um endurskoðun á
þátttöku okkar i varnarsam-
starfi á Norður-Atlantshafi.
Þetta eru auðskilin viðbrögð, og
raunar furðulegt, að ekki skuli
meir hafa hrikt i þessu varnar-
samstarfi i liðnum þorskastrið-
um en raun ber vitni um. Hvað
Nato snertir liggur vandinn i
þvi, að innan bandalagsins geta
Bretar beitt neitunarvaldi, óski
íslendingar eftir þvi að Nato
sendi flotadeild hingað til að
verjast endurteknum árásum
brezkra freigátna á islenzk
varðskip. öðru máli gegndi
stæði fiskveiðideilan með nú-
verandi hætti við þjóð utan
bandalagsins. Þá virtist manni
full ástæða til að leita til stjórn-
ar bandalagsins um stuðning og
aðstoð með von um árangur. En
það er engu að siður ástæða til
þess nú, þrátt fyrir það neitun-
arvald, sem Bretar hafa, sem
eitt af Nato-rikjunum, að rikis-
stjórn landsins leiti til Nato um
herskipavernd gegn endurtekn-
um ásiglingum brezkra skipa,
einnig vegna þeirrar hættu, sem
þvi er samfara, að brezk her-
skip sigla hér með mannaðar
fallbyssur. Við eigum að láta
Breta beita neitunarvaldi innan
Nato, en við atkvæðagreiðslu
sæist væntanlega hverjum þar á
bæ er annt um að verja Islend-
inga. Að þessari málaleitan lok-
inni og að úrslitum fengnum
getum við frekar en áður gert
okkur grein fyrir og metið,
hvers virði Atlantshafsbanda-
lagið er okkur.
Að hinu leytinu hafa gerzt þau
tiðindi, að rétt er að freista þess
að láta á það reyna hvers varn-
arsamningur okkar við Banda-
rikjamenn er megnugur. Fær-
um við þá leið i þvi efni að óska
þess við Bandarikjamenn að
þeir veittu okkur flotavernd inn-
an tvö hundruð milna, svo hægt
væri að stunda þar löggæzlu-
störf samkvæmt fslenzkum lög-
um, myndi Bandarikjastjórn ef-
laust svara þvi til að um væri að
ræða deilu milli tveggja þjóða á
hafsvæði, þar sem fiskveiðilög-
saga tslendinga er ekki viður-
kennd, og varnarsamningurinn
tæki ekki til slikra deilna. Við
getum að visu ekki viðurkennt
slika skoðun, en hér er ekki um
að ræða hverjum finnst hvað,
heldur hitt að knýja á um aðstoð
með þeim hætti, að óskum verði
að svara þannig, að við höfum
af þvi nokkurt gagn i baráttunni
við Breta.
Nú vill svo til, að Bretar hafa
einmittnýverið færtokkur heim
tækifærið til að krefjast þess að
Bandarikin skerist i leikinn
samkvæmt þeim varnarsamn-
ingi, sem i gildi er milli rikj-
anna. Arás dráttarbátanna á
varðskipið Þór innan landhelgi
íslands, þar sem lif islenzkra
þegna var sett i hættu,var sams
konar brot og árás á islenzka
lögreglumenn i landi, eins og
Clafur Jóhannesson, dóms-
málaráðherra benti á i ræðu á
Alþingi. Innan landhelgi íslands
rikir engin fiskveiðideila og
ekkert þorskastrið. Þar eigast
ekki tvær þjóðir við um fisk-
veiðiréttindi. Allar árásir Breta
innan fiskveiðilögsögunnar er
aðför gegn hagsmunum, lifsaf-
komu og réttindum tslendingá.
En árás dráttarbátanna á Þór
undan Seyðisfirði er sama og
innrás á landamærum hvaða
þjóðar sem væri. Sá er munur-
inn að i Seyðisfjarðarmálinu
var farið inn fyrir landamæri á
sjó til árásar, • en i mörgum
öðrum tilfellum og kannski auð-
skildari, hafa árásir hafizt við
landamæri, sem liggja um þurrt
land.
Samkvæmt þeim atburðum,
sem urðu út af Seyðisfirði, gæti
brezkt herskip skotið á varð-
skipið Þór við bryggju á Seyðis-
firði og sökkt þvi þar. Það væri
enginn eðlismunur. Þegar
styrktur dráttarbátur siglir á
fullri ferð á varðskip, er það
ekki á valdi skipstjóra dráttar-
bátsins hvort hann drepur varð-
skipsmenn og sekkur varðskip-
inu. Gerðist það á umdeildu haf-
svæði mundu bandamenn okkar
eflaust þurfa að þinga um málið
án mikilla aðgerða. En þegar
Bretar gera tilraun til mann-
drápa innan landhelgi snýr mál-
ið allt öðruvisi við.
íslendingar hafa þurft að þola
það tvö þorskastrið i röð, að
bandamenn okkar i vestri hafi
litið sem ekkert lið getað lagt
okkur i baráttu, sem varðar lif
og framtið þjóðarinnar. Og nú
er hið þriðja nýlega hafið, og
sýnilega af meiri hörku af Breta
hálfu, en nokkru sinni fyrr, hvað
sem veldur. Aldrei fyrr hafa
brezkir fantar sótt að okkur inn-
an landhelgi, þ.e. á islenzku
„landssvæði”, nema á Dýrafirði
forðum þegar brezkir sjómenn
voru næstum búnir aö ganga af
Hannesi Hafstein dauðum, og
drekktu fylgdarmönnum hans.
En þessi siðari aðför að islenzk-
um mönnum innan landhelgi er
gerð á tima, þegar Islendingar
mega sin meira. Nú er varnarlið
i landinu, sem heyrir til
flota þeirra Bandarikja-
manna. Og við eigum kröfu á
þvi, að þetta varnarlið, þessi
bandariski floti, komi okkur til
aðstoðar innan islenzkrar land-
helgi. Varnarsamningurinn
gerir beinlinis ráð fyrir þvi að
flotastöðin á Miðnesheiði láti til
sín taka, sé ráðist á landið. Nú
hefur verið ráðistá landið, og nú
verða báðir aðilar, bæði Banda-
rikjamenn og Islendingar að
dusta rykið af varnarsamningn-
um og láta þau ákvæði hans
koma til framkvæmda, sem
kveður á um vernd okkar. Við
eigum að óska þess að stjórn
Bandarikjanna sendi hingað
flotadeild, sem taki sér stöðu
innan islenzku landhelginnar,
og verji hana fyrir innrás
brezkra skipa á meðan fisk-
veiðideilan stendur. Þessi flota-
deild innan landhelginnar er
okkur nauðsyn eins og stendur,
og geti stjórn Bandarikjanna
ekki orðið við óskum okkar um
að verja hana fyrir Bretum,
verður einfaldlega að endur-
skoða þá samninga, sem eru i
gildi um varnir landsins.
Við getum ekki unað þvi að
brezk herskip og dráttarbátar
elti löggæzluskip okkar inn á
firði og flóa i þvi augnamiði að
sökkva þeim eða gera þau ósjó-
fær. I slikum eltingaleik inn
fyrir landhelgina eiga Bretar að
þurfa að mæta þeim aðila, sem
hefur tekið að sér að verja land-
iðfyrirárásum. Undan kröfunni
um flotadeild, sem haldi sig inn-
an islenzkrar landhelgi til
verndar þeim varðskipum okk-
ar, sem þangað þurfa að leita,
geta Bandarikjamenn ekki vik-
izt, og ekki borið þvi við að inn-
an landhelginnar standi deila
tveggja þjóða.
Þessi bók er prentuð og bundin
í 1495 tölusettum eintökum
og er þetta eintak nr.
Austurstræti 18, R.^
sími 19707—16997
0’'YY\\AA)fYY>^AAA-

TÖMAS GUÐMUNDSSON
STJÖRNUR
VORSINS
/ titefni af 75 dra afmœli Tómasar Gudmundssonar skdlds 6. jan. 1976
gefur Almenna bókafélagiö út STJÖRNUR VORSINS i viðhafnardt-
gáfu með myndskreytingum Steinunnar Marteinsdóttur. Formdla ritar
Kristjdn Karlsson. Bókin er gefin dt i mjög takmörkuðu upplagi eða
1495 tölusettum eintökum, ö/l með eiginhandaráritun skdldsins.
Bókin er til sölu i bókaverzlunum og hjd Almenna bókafélaginu d einu
og sama verði allsstaðar og kostar kr. 7.800.- með söluskatti. Pantanir
verða afgreiddar eftir þeirri röð sem þœr berast til okkar.
ALMENNA
\lbókafélagið