Tíminn - 14.12.1975, Blaðsíða 20

20
TÍMINN
Sunnudagur 14. desember 1975.
ÞAÐ, SEM EKKI VERÐUR
MEÐ ORÐUM, ER HUGSi
AÐ SEGJA í MYND
ÞEIR SEM lásu
greinaflokkinn um tóm-
stundavinnu fólks, sem
birtist hér i blaðinu, sem
fyrravetur, munu hafa
komizt að raun um það,
að mjög margir, og
miklu fleiri en ætla
mætti i fljótu bragði,
,,eiga sér einhvern
Kirkjuhvol”, eitthvert
hugðarefni, sem þeim er
kært um aðra hluti
fram, og sem bætir þeim
upp gráan hversdags-
leikann.
1 öllu þessu tómstundatali var
þó einn hlutur, sem minna bar á,
en verðugt hefði verið: tóm-
stundavinnu húsmæðra. Vist er
það svo, að i hugum flestra eru
störf húsmæðra þvi nær eingöngu
bundin heimilum þeirra, en hitt
vita þó allir, að á öllum timum
hafa verið til húsfreyjur, og þær
ófáar, sem létu sér ekki nægja að
elda mat, gera við slitin föt og
halda hibýlum hreinum og vist-
legum.
Það er miklu meira en
gaman
Nú má ekki skilja þessi orð svo,
að hér sé verið að fitja upp á nýj-
um greinaflokki um „tómstunda-
vinnu húsmæðra”. Greinarkornið
sem hér fer á eftir, er aðeins stutt
spjall við eina þeirra kvenna, sem
hafa leitað út fyrir hring hinna
hversdagslegu skylduverka, — án
þess þó að séð verði að hún hafi á
nokkurn háTtt vanrækt þau — og
hefur fundið sköpúnarþrá sinni
farveg. Þessi kona er Halldóra
Sveinsdóttir. Hún leggur stund á
myndvefnað þegar henni gefst
tóm til, og nú skulum við heyra
hvað hún hefur um þá iðju að
segja.
— Hvenær fékkst þú, Halldóra,
fyrst hug á þessu verki?
— Það eru tvö ár siðan. Ég fór
þá á kvöldnámskeið i Myndlista-
og handiðaskóla íslands, þar sem
ég stundaði nám i hálfan vetur.
Ég var svo heppin að þá var Asa
ólafsdóttir komin að skólanum,
þetta var hennar fyrsti vetur þar.
— Og þetta hefur verið gaman?
— Miklu meira en gaman. Það
var dýrmæt reynsla að fá að
kynnast þessu öllu, bæði mynd-
vefnaðinum sjálfum og ekki siður
kennurunum, skólanum og þvi
andrúmslofti sem þar rikti.
— Er þetta ekki langt og
strangt nám, ef fólk á að ná ein-
hverjum umtalsverðum árangri?
— Það skilst mér. En kennslan
sem veitt er i Myndlista- og
handiðaskólanum er lika mjög
góð, og þeir, sem áhuga hafa á þvi
að læra þetta, eiga tvimælalaust
að reyna að komast þangað.
Gallinn er aðeins sá, að skólinn
getur ekki tekið við nema mjög
takmörkuðum hópi nemenda.
— En nú hefur þú náð umtals-
verðum árangri, eins og ég komst
að orði áðan. Var nám þitt þá
lengra en þessi hálfi vetur, sem
þú minntist á?
— 1 fyrsta lagi veit ég ekki,
hvort ég hef náð þeim „umtals-
verða árangri”, sem þú talar um.
Hitt veit ég, að myndvefnaður
lýtur sömu lögum og ailt annað
sköpunarstarf að þvi leyti, að
hann er vinna, vinna og aftur
vinna. Það verður enginn „óbar-
inn biskup”, i þvi fremur en öðru.
Menn verða að aga sig og þjálfa,
og hvorki láta hugfallast þegar
illa gengur né heldur ofmetnast
þótt þeir vinni stundum sigur á
þvi verkefni sem þeir eru að
glfma við. Um mig er það að
segja, að ég fékk brennandi
áhuga á þessu, og hef hann enn.
Þetta sækir á mig, ég kemst bók-
staflega ekki frá þvi. Og þegar
eitthvert verk eða málefni er
mönnum svo hugleikið, að þeir
gripa bókstaflega hverja frjálsa
stund til þess að sinna þvi, þá
getur naumast hjá þvi farið, að
þess sjáist einhvers staðar merki.
Að leggja sál
sina í verkið
— Þú hefur sem sagt æft þig
linnulaust, eftir að námskeiðinu
var lokið?
— Já, það gerði ég, þvi að hvort
tveggja var, að mér þótti verkið
ákaflega skemmtilegt, og svo var
mér lika ljóst, að ég mátti ekki
láta staðar numið, ef um einhvern
árangur ætti að vera að ræða.
Svo dreif ég mig aftur á nám-
skeið i haust. Námskeiðin eru i
tveim önnum, hin fyrri stendur
frá októberbyrjun til 20. janúar,
en hin siðari jafnlangan tima
siðari hluta vetrarins. Kennsla
fer fram tvö kvöld i viku, þrjá
klukkutima i einu, en alls eru
klukkustundirnar áttatiu.
— Er ekki dálitið kostnaðar-
samt að setja sig á laggirnar með
svona vinnu i heimahúsum?
— Nei, kostnaður er enginn, þvi
að tækjabúnaðurinn er ekki annar
en einföld trégrind, og venjuleg-
ur gaffall úr eldhúsi. Hins vegar
er annar kostnaður, en hann
verður ekki metinn til peninga.
— Hvað er það nú?
— Sál þess, sem verkið vinnur.
Hver maður, sem leggur út á
þessa braut, verður að leggja alla
sál sina i verkið, annars nær hann
engum árangri. — Ég hef að visu
ekki kynnzt almennum vefnaði
mikið, en eftir þvi sem mér hefur
sýnzt, er hann svo gerólikur
myndvefnaði, að þar kemst
enginn samanburður að. Almenn-
ur vefnaður veitir ekki mikið
svigrúm til tjáningar, en það
gerir myndvefnaðurinn i rikum
mæli, og þar skilur á milli.
— Hefur þú þá ekki reynt að
segja eitthvað með vefnaði þin-
um?
— Jú, reynt hef ég það. Littu á
myndina af stúlkunni þarna, hún
er að taka hendurnar frá andliti
sér. Meö henni er ég að reyna að
benda á hina miklu vakningu,
sem nú hefur átt sér stað meðal
kvenna. En hvort mér hefur
tekizt að láta myndina tjá það
sem mér bjó i hug, það er allt
annað mál. Hins vegar þótti mér
ákaflega gaman að glima við
þessa mynd á meðan á þvi stóð.
— Hefur ekki skólinn átt lika
beinan þátt i að vekja ykkur?
— Jú, meðal annars. Þar starfa
konur, sem auðvelt er að hrifast
af, eins og til dæmis Hildur Há-
konardóttir skólastjóri og Asa
ólafsdóttir kennari. Auðvitað
hefur þetta sin áhrif. Auk þess er
svo það, sem allir vita, að hand-
lagni og meira að segja listrænir
hæfiieikar blunda miklu viðar en
við gerum okkur grein fyrir og
þegar konurnar koma á slik nám-
skeið, uppgötva margar þeirra
allt i einu, að þær geta miklu
meira en þær hugðu. Þær blátt
áfram finna sjálfar sig, ef ég má
nota svo hátiðlegt orðalag. —
Annars er það um mig að segja,
að ég hef alltaf haft einstaklega
mikinn áhuga á slikum hlutum.
Ég hef reynt að sjá ílestar mál-
verkasýningar, sem hér hafa
verið haldnar, og ég tala nú ekki
um þá sjaldan tækifæri hefur gef-
izt til þess að skoða myndvefnað.
Andinn verður að
vera reiðubúinn
— Hefur þú kynnt þér list for-
mæðra okkar, eins og hún birtist i
þvi sem til er á Þjóðminjasafn-
inu?
— Þetta var óþægileg spurn-
ing! Þú mátt ekki halda — og þvi
siður telja lesendum þinum trú
um — að ég sé einhver fræðimað-
ur á þessu sviði. Hitt er rétt, að ég
hef marga ferðina farið á Þjóð-
minjasafnið, gagngert til þess að
skoða handverk þeirra kvenna,
sem uppi voru fyrir okkar daga,
og ég hef lika afláð mér bóka um
þessi efni, eftir þvi sem ég hef
getað. Nú, auðvitað er þetta ekki
nein fræðimennska, eins og hver
maður getur skilið, en i samein-
ingu eykur það þekkingu manns
og þroskar smekkinn.
— Þú sagðir áðan, að sá sem
iðkar myndvefnað þyrfti að
leggja sál sina i verkið. En er þá
ekki erfitt að vefa, þegar sálin er
döpur og niðurdregin?
— Jú,biddu fyrirþér! Þaðeró-
mögulegt. Ég hef ætlað að pina
mig til þess að vefa, þegar þannig
hefur staðið á, að timi hefur verið
til þess, en andinn ekki reiðubú-
inn. (Sem betur fer er þetta þó
sjaldgæft, þvi að ástæður minar
eru góðar, og ég hef sárasjaldan
ástæðu til þess að vera hrygg i
huga). En það er alveg sama,
hvernig ég reyni, þegar svona er i
pottinn búið, mér verður ekkert
ágengt. Það er bókstaflega ekki
hægt að vefa myndvefnað, þegar
dapurleiki sækir á sálina.
— Birtast ekki stundum mynd-
ir I huga þér, sem þér finnst þú
mega til með að vefa?
— Jú, það er nú einmitt það.
Það erþetta.sem sækir á,og ekki
er svo auðvelt undan aö komast.
Þár verða persónuleg áhugaefni
drýgst, þau leita fastast á, og það
eru þau, sem mig langar mest til
að komist til annars fólks i formi
mynda. Sumt er ekki hægt að
segja i orðum, en væri ef til vill
hægt i mynd, og satt að segja
dreymir mig um að geta það, —
einhvern tima.
— Hefur þú gert þér grein fyrir
þvi, hvaö það er, sem þú myndir
helzt vilja segja á þann hátt?
Ilalidóra Sveinsdóttir stendur hér hjá ófullgerðu verki sinu. Henni finnst stofan sfn ekki of fin fyrir slika
starfsemi, enda veitast henni rlkuleg laun: Gleðin yfir vel unnu verki. — Tlmamynd: Róbert.