Fréttablaðið - 25.11.2005, Qupperneq 28

25. nóvember 2005 FÖSTUDAGUR28
fólkið í landinu
STAÐURINN
TÖLUR OG STAÐREYNDIR
Íbúafjöldi 1. desember 2004: 291
Íbúafjöldi 1. desember 2000: 297
Íbúafjöldi 1. desember 1988: 372
Sveitarfélag:
Mýrdalshreppur
Sveitarstjóri:
Sveinn Jónsson
Helstu atvinnufyrirtæki:
Mýrdalshreppur
Hjallatún
Víkurprjón
KB Banki
Hótel Höfðabrekka
Víkurskáli G. Elíasson
Skólar
Grunnskóli Mýrdalshrepps
Leikskólinn Suður-Vík
Vegalengd frá Reykjavík
186 km
Vík í Mýrdal
Rétt áður en ekið er út úr Vík í Mýrdal til
austurs er komið að reisulegu húsi sem
hýsir prjónaverksmiðjuna Víkurprjón
ásamt meðfylgjandi verslun. Þarna
hefur Þórir Kjartansson látið prjónana
eða öllu heldur prjónavélarnar ganga
í aldarfjórðung og verið máttarstoð í
atvinnulífi Víkurbúa.
Lífseigt fyrirtæki
„Ég held að þetta sé elsta prjónafyr-
irtæki landsins sem rekið hefur verið
á sömu kennitölu frá upphafi,“ segir
hann hógvær og gerir lítið úr þraut-
seigjunni. Þó má telja allt að því óðs
manns æði að reyna að prjóna sokka
í samkeppni við sívaxandi straum af
ódýrum sokkaplöggum sem flæða yfir
austan úr Asíu. „Maður gerir ekki annað
en að tapa markaðshlutdeild,“ segir Þórir
fastmæltur og nefnir sem dæmi að um 1990
framleiddi hann 240 þúsund pör af sokkum
en einungis um 90 þúsund í dag.
Hátt gengi er allt að drepa
Og það er gengi íslensku krónunnar sem
gerir Þóri hvað erfiðast fyrir nú um stundir.
„Hún er bókstaflega allt að drepa, ekki síst
framleiðslu og ferðamannaþjónustu,“ segir
hann og hristir höfuðið yfir þessum hamför-
um krónunnar.
Fjölbreyttari rekstur
En í takt við minnkandi sokkasölu hefur Þórir
skotið fleiri fótum undir reksturinn; ullarvinnu
og verslun þar sem hann selur framleiðsluna
og minjagripi aukinheldur. „Fyrirtækið lifir að
stærstum hluta orðið af túristum sem koma
hingað á sumrin,“ segir hann með hægð.
ATVINNUREKANDINN: ÞÓRIR KJARTANSSON Í VÍKURPRJÓNI
Gengi krónunnar er allt að drepa
Vík í Mýrdal er syðsti
byggðakjarni landsins. Og
um leið ein syðsta byggð-
in; það verður vart sunnar
komist því bærinn stendur
bókstaflega á fjörukambin-
um þar sem öldur Atlants-
hafsins lemja landið upp-
styttulítið dag og nótt.
Það er sunnanátt og gengur á
með skúrahryðjum þegar Sig-
urður Þór Salvarsson og Val-
garður Gíslason aka veginn yfir
Reynisfjallið niður í Víkina þar
sem þorpið stendur beggja vegna
þjóðvegarins, sem heitir Austur-
vegur rétt á meðan hann rennur
gegnum bæinn.
Brimið svarrar við ströndina
og sunnan undan Reynisfjallinu
gnæfa tignarlegir Reynisdrang-
arnir, dulúðlegir á að líta í mósk-
unni. Í fjarska til austurs grillir
í Hjörleifshöfða gegnum mistrið
úti á söndunum, sem teygja sig
alla leið austur í Öræfi.
Þvottur á snúru
Hér er frekar berangurslegt yfir
að líta en þorpið er friðsælt að sjá,
hreint og snyrtilegt. Húsin eru
litrík og lágreist en samt ákveðin
reisn yfir öllu og uppi á hæð ofan
við þorpið stendur falleg kirkja
með gamla laginu; vakir þar yfir
mönnum og skepnum og turninn
ber við himinn.
Á einum stað blaktir þvottur
á snúru; hætt við að hann þorni
seint þennan daginn.
Við eigum stefnumót við Reyni
Ragnarsson flugkappa, fyrrum
lögregluþjón hér um slóðir um
tuttugu ára skeið. Hann býr í
einlyftu húsi við Suðurvíkurveg
ásamt færeyskri konu sinni Edith
Dam, sem býður uppá kaffi og
með því að íslenskum sið; góm-
sæta jólaköku, vínber og osta.
Vesgú.
Bóndinn fljúgandi
Reynir man tímana tvenna í Vík;
kom hingað níu ára gamall 1943
og hefur verið hér nánast óslitið
síðan. Foreldrar hans bjuggu á
höfuðbólinu Höfðabrekku skammt
austan þorpsins og þar gerði hann
sér vonir um að geta sameinað
búskap og flug en flugpróf tók
hann 1955.
„Ég hef alltaf verið með mikla
loftkastala,“ segir hann og hlær
dátt. „Ég sá fyrir mér að hægt
væri að rækta upp Mýrdalssand-
inn og ætlaði að sá í þetta allt
saman með flugvél,“ bætir hann
við og er greinilega skemmt yfir
þessum draumum sem aldrei urðu
að veruleika.
Áhugamaður um Kötlu
Flugvélin varð þó að veruleika
en ekki fyrr en um 1980, um líkt
leyti og Reynir hóf störf í lögregl-
unni. Og hann hefur átt flugvél
allar götur síðan; núna er það lítil
eins hreyfils vél sem hann notar
til að fylgjast með Mýrdalsjökli
og Kötlu gömlu, sem er sérstakt
áhugamál Reynis.
„Mest er þetta spenna fyrir því
að sjá og upplifa gos,“ segir hann en
viðurkennir eftir nokkra umhugsun
að vera áhugasamur um náttúru-
vísindi almennt. Hann fylgist til
dæmis líka með rennsli jökulvatna
í nágrenni Víkur fyrir Raunvísinda-
stofnun og var næstum lentur í
hamfarahlaupinu mikla í Skeiðará
1996. En það er önnur saga ...
Gos kemur varla á óvart
Katla hefur verið að bæra örlít-
ið á sér undanfarin misseri og
jarðvísindamenn spá því að hún
fari senn að létta á sér enda búin
að halda í sér síðan 1918, sem er
lengri tími en dæmi eru um í síðari
tíma sögu Kötlugosa. Líklegt er að
gos og sér í lagi hlaup hafi áhrif á
líf íbúa í Vík en Reynir telur samt
ólíklegt að þetta sé ofarlega í huga
fólks dags daglega.
„Fólk er auðvitað meðvitað um
þetta en ég held að það sé engin
hræðsla eða neitt slíkt á ferðinni,
menn treysta alveg á að þetta hafi
einhvern aðdraganda og nánast
óhugsandi að þetta komi mönnum
að óvörum,“ segir hann alvarlegur
í bragði enda Kötlugos og hlaupin
sem því fylgja ekkert til að henda
gaman að. „Sumt eldra fólk hér
talar nánast um það sem guðlast
að maður skuli vonast eftir að fá
að sjá þetta, þó ég sé ekki beint að
óska eftir gosi,“ bætir hann við og
kímir góðlátlega.
Reynir ríkasti afinn
Við förum með Reyni niður í fjöru
til myndatöku. Það er viðeigandi
að hafa Reynisdrangana og Reyn-
isfjallið í baksýn. Þetta er fjallið
hans Reynis.
„Einn afastrákurinn minn var
einu sinni að metast við vin sinn
um hvor afa þeirra væri ríkari
og hann yfirtrompaði hinn þegar
hann sagði að afi sinn ætti fjallið,“
segir Reynir Ragnarsson og hlær
upp í vindinn. ■
Við rætur eldfjallsins
REYNIR RAGNARSSON Reynir í þriðja veldi. Reynir Ragnarsson við Reynisfjall með Reynis-
dranga í baksýn. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
VÍK Í MÝRDAL Skúraskýin hanga yfir Vík og Hjörleifshöfða í fjarska. Finnur Bjarnason fær sér heilsubótargöngu. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI