Fréttablaðið - 24.02.2006, Side 40

24. febrúar 2006 FÖSTUDAGUR28
Háskóli Íslands tekur þátt í evr-
ópsku samstarfsverkefni um
ráðgjöf við fullorðna með les-
blindu. „Admission“, styrkt af
Leonardo da Vinci-áætluninni og
leiðir Námsráðgjöf Háskóla
Íslands verkefnið. Samstarfsað-
ilar í verkefninu eru Ráðgjafar-
stofa Auðar B. Kristinsdóttur,
Háskólinn í Árósum, Ort France,
Daugavpils-háskólinn í Lettlandi,
Caledonian-háskólinn í Glasgow
og NGO í Rúmeníu. Samstarfið
gefur þátttökuþjóðunum tæki-
færi á að miðla upplýsingum um
stöðu fullorðinna með lesblindu í
Evrópu. Stefnt er að því í verk-
efninu að hanna tæki í ráðgjöf
við fullorðna með lesblindu sem
mætir ólíkum þörfum þeirra
fyrir aðstoð og úrræði.
Fjölda nemenda með les-
blindu í Háskóla Íslands hefur
fjölgað ár frá ári og eru nú 168
nemendur sem fá stuðningsúr-
ræði. Háskóli Íslands er leiðandi
í þjónustu við nemendur með
fötlun eða hamlanir í háskóla-
námi og er stuðningskerfi Náms-
ráðgjafar Háskóla Íslands fyrir-
mynd í öðrum skólum.
Lesblinda er sértæk þroska-
röskun aðallega í lestri og staf-
setningu. Erfiðleikar virðast í
greiningu hljóða og veikleikar
geta verið tengdir einbeitingu,
athygli, úthaldi og skipulagi.
Einnig geta verið erfiðleikar með
skammtímaminni og sjónræna
úrvinnslu. Í háskólanámi geta
þessir örðugleikar til að mynda
haft þau áhrif að nemandinn er
lengi að lesa námsefni, á erfitt
með að skrá niður atriði í fyrir-
lestrum og á í erfiðleikum með
skrifleg próf.
Nemendur með lesblindu hafa
iðulega slæma reynslu af skóla-
námi. Frá fyrstu tíð hefur þeim
fundist þeir utangátta og ekki
getað staðið undir kröfum í námi.
Þeir hafa yfirleitt átt erfitt með
lestur og bóklegt nám í grunn- og
framhaldsskólum. Þeir hafa
fundið fyrir ósamræmi á milli
eigin námsgetu og getu til að
nota hefðbundnar námsaðferðir
og koma þekkingu frá sér. Sam-
anburður við aðra nemendur er
oft óhagstæður. Þeir hafa jafnvel
legið undir ámæli um að vera
latir, áhugalausir, ósamvinnu-
þýðir eða heimskir. Slík skóla-
saga hefur áhrif á sjálfsmat
einstaklingsins.
Fullorðnir með lesblindu hafa
oft mætt litlum skilningi í gegn-
um skólagönguna og hafa margir
hverjir flosnað upp úr námi strax
eftir grunnskóla.
Kennsla og ráðgjöf til fullorð-
inna með lesblindu er því oft frá-
brugðin kennslu og ráðgjöf við
yngri nemendur með lesblindu.
Fullorðnir með lesblindu hafa oft
mótað lélegt sjálfsmat, stífni og
ósveigjanleika í vinnubrögðum
og ótta við að taka áskorunum.
Þeir eiga einnig oft við náms- og
prófkvíða að etja.
Nemendur í háskólanámi með
lesblindu eru nemendur sem
hefur tekist að komast í gegnum
skólagönguna þrátt fyrir hina
sértæku erfiðleika, oft með mikl-
um stuðningi foreldra og kenn-
ara sem hafa verið tilbúnir til að
aðlaga kennsluaðferðir og náms-
tæki að hinum sértæku námsörð-
ugleikum. Þessir nemendur hafa
bætt upp hina sértæku námsörð-
ugleika með styrkleikum sínum
og aðlöguðum námsaðferðum.
Margt má læra af námstækni og
vinnubrögðum þeirra. Fyrir
flesta nemendur eru það við-
brigði að byrja í háskólanámi
ekki síst fyrir nemendur með
lesblindu. Meiri kröfur eru gerð-
ar til sjálfsnáms, og lesefni þyng-
ist og eykst. Margir kunna að
spyrja hvort þetta sé mögulegt
fyrir nemendur með lesblindu?
Til Námsráðgjafar Háskóla
Íslands leita á ári hverju nem-
endur með lesblindu sem eru að
fá greiningu í fyrsta skipti. Þetta
skýrist að sumu leyti af því að
háskólanámið reynir sérstaklega
á lesblindu, nemandinn þarf að
lesa meira námsefni á styttri
tíma en í framhaldsskóla og
gjarnan að lesa námsefni á
erlendu tungumáli. Oftast kemur
þó fram þegar greining er gerð á
vanda nemandans að hann hefur
átt í ýmsum erfiðleikum í skóla
sem aldrei hafa verið skýringar
á eða verið misgreindir sem
annars konar vandamál.
Í „Admission“ er markmiðið
að skima lesblindu hjá fullorðn-
um á aðgengilegan hátt og
áhersla lögð á að fá heildarmynd
af einstaklingnum, þar sem per-
sónulegir, sálrænir og félagsleg-
ir áhrifaþættir eru einnig teknir
inn í myndina. Hvatningarað-
ferðir í ráðgjöf verða aðlagaðar
sérstaklega að fullorðnum með
lesblindu. Þar er leitast við að
mæta hinum fullorðna á því stigi
sem hann er, hvað varðar vitn-
eskju um þá sérstæku námsörð-
ugleika sem hann hefur og þá
sértæku námshæfileika sem
hann hefur, hugsanlegar afleið-
ingar lesblindu á líf hans, nám
eða starf, og veita honum ráð-
gjöf, aðstoð og úrræði í samræmi
við það.
Ráðgjafartæki sem verða
hönnuð í „Admission“ styrkja þá
ráðgjöf sem veitt er nemendum
með lesblindu í Háskóla Íslands.
Þau geta einnig nýst í markvissri
ráðgjöf við nemendur með aðrar
fatlanir eða hamlanir í háskóla-
námi og í ráðgjöf við fullorðna
með lesblindu í samfélaginu, svo
sem í vinnumiðlunum, símennt-
unarmiðstöðvum, innan heil-
brigðisþjónustunnar og á vinnu-
markaðnum.
Höfundur er verkefnisstjóri
„Admission“.
Stúdentar með lesblindu
UMRÆÐAN
LESBLINDA
AUÐUR R. GUNNARSDÓTTIR
Fyrir flesta nemendur eru það
viðbrigði að byrja í háskóla-
námi ekki síst fyrir nemendur
með lesblindu. Meiri kröfur
eru gerðar til sjálfsnáms, og
lesefni þyngist og eykst. Margir
kunna að spyrja hvort þetta sé
mögulegt fyrir nemendur með
lesblindu? Í tilefni af því að spurst hefur út
að ég hafi sótt um listabókstaf
fyrir bæjarstjórnarkosningarn-
ar á Akureyri vil ég árétta eftir-
farandi.
Allt frá því ég fór með tilstilli
góðra karla og kvenna að beita
mér fyrir að taka skipulagsmál-
efni bæjarins nýjum tökum og úr
varð átakið Akureyri í öndvegi,
hef ég sannfærst um, að við
óbreyttir borgarar getum látið
til okkar taka og komið góðu til
leiðar. Það er nefnilega ekki nóg
að hafa rétt til að tjá sig og beita
sér fyrir framförum, ef menn
nýta ekki þann rétt og axla um
leið þá ábyrgð, sem fylgir því að
búa í lýðfrjálsu landi. Rétturinn
felst ekki bara í því að ræða
málin í lokuðum klúbbum, á
vinnustöðum eða heimilum og
benda þar á allt sem menn telja
að betur megi fara í samfélaginu
og láta þar við sitja, heldur felst
rétturinn líka í því að fylgja hug-
myndum sínum eftir með aðgerð-
um sem leiða til úrbóta. Ef menn
gera það ekki, eru þeir hinir
sömu sammála ríkjandi ástandi í
raun og samsekir því – ef svo má
að orði komast.
Mér var bent á þetta, þegar ég
hafði tuðað í nokkur ár um ýmis-
legt í skipulagsmálum í bænum
okkar og gerði ekkert sjálfur til
að koma hreyfingu á hlutina.
Eftir að hafa leitt hugann að
þessu, sá ég, að þetta var rétt og
fór af stað og held, að ekki sé
ofsagt, að nokkur árangur hafi
náðst af því brölti, og sést það
m.a. á nýjum tillögum um aðal-
skipulag Akureyrarbæjar, sem
bæjarbúar eru nú að taka afstöðu
til. Það er þó aðeins fyrsta skref-
ið á nýrri framfarabraut sem við
erum lögð af stað eftir.
Þegar það sem gerst hefur er
haft í huga, þá er spurningin,
hvort ekki þurfi að taka á fleiri
málum með svipuðum hætti í
bænum okkar. Auðvitað hefur
margt verið vel gert í stjórn hans
undanfarin ár og margir mögu-
leikar í stöðunni. Spurningin er
bara sú, hvort verið sé að nýta þá
markvisst og af nægum krafti.
Þá er ég einkum að hugsa um
atvinnuuppbygginguna, sem mér
finnst ganga allt of hægt og þarf
að taka nýjum og ferskum tökum.
Ég gerði mér vonir um, að þau
markmið og þær leiðir við
atvinnuuppbyggingu bæjarins,
sem samþykktar voru af bæjar-
stjórn 1999 eftir mikla vinnu sem
margir komu að, yrðu sá leiðar-
vísir sem unnið yrði eftir. En því
miður varð þessi samþykkt bara
að enn einu hillufóðrinu og ekk-
ert gert til að vinna í samræmi
við þessa ágætu áætlun og stefnu.
Fyrir mér er ekki nægjanlegt að
tala um hlutina, það þarf að fram-
kvæma þá.
Við verðum að átta okkur á
því, að það kemur ekkert af
himnum ofan, þegar atvinnuupp-
bygging er annars vegar. Bæjar-
yfirvöld þurfa að hafa skýra
framtíðarsýn og beita sér mark-
visst til að gera hana að veru-
leika.
Nú hafa nokkrir vinir mínir
bent mér á, að þetta ferðalag
mitt, sem beindist fyrst og
fremst að skipulagsmálum bæj-
arins, sé svona eins og vera
aðeins kominn upp fyrir ösku-
haugana á leið upp á Súlutind,
fnykurinn rétt horfinn úr vitun-
um, og setjast þá niður og strjúka
kviðinn værðarlega. Framundan
sé ögrandi og skemmtileg leið og
mér beri að halda ferðalaginu
áfram enda sífellt að klifra fjöll.
Ef ég held ekki göngunni áfram,
verði ég í stöðu þeirra, sem
treysta alltaf á aðra sem feta
veginn áfram og fari svo að
blöskrast á, að þeim miði ekki
nægilega á ferð sinni.
Nú glími ég því við spurning-
una, hvort ég ætti að halda áfram
ferðinni sem ég lagði af stað í
með Akureyri í öndvegi. Þeirri
spurningu verður svarað á næst-
unni. Ég ligg því um þessar
mundir undir feldi og hugleiði
málið af alvöru, og til marks um
það hef ég þegar sótt um lista-
bókstaf, hvað sem svo verður.
Höfundur er kaupmaður.
Áfram Akureyri
UMRÆÐAN
MÁLEFNI
AKUREYRAR
RAGNAR SVERRISSON
Það er nefnilega ekki nóg að
hafa rétt til að tjá sig og beita
sér fyrir framförum, ef menn
nýta ekki þann rétt og axla um
leið þá ábyrgð, sem fylgir því
að búa í lýðfrjálsu landi.
NFS ER Á VISIR.IS
Bein útsending á VefTV og
upptökur þegar þér hentar