Fréttablaðið - 05.04.2006, Qupperneq 45

MIÐVIKUDAGUR 5. apríl 2006 21
Ekki veit ég hvaða svari blaðamað-
ur Fréttablaðsins bjóst við af yfir-
hagfræðingi Seðlabankans við
gagnrýni Skagen fondene í Noregi á
notkun vísitölu með húsnæði inni-
földu við verðbólgumat. A.m.k.
hefði það orðið stór frétt ef, öndvert
við gefið svar, hann hefði játað á
bankann mistök og tekið undir að
núverandi verðbólgumæling gæfi
ranga mynd af eiginlegri íslenskri
verðbólgu. Frétt um þetta mátti
lesa í Fréttablaðinu fimmtudaginn
29. mars sl. („Segir Seðlabankann
taka mið af rangri vísitölu“, bls.
28).
Verðbólgumælingin sem Seðla-
bankinn styðst við, er eins og svo
margt annað í íslensku efnahagslífi,
sér-íslenskt fyrirbrigði. Ekkert
annað land mælir verðbólgu á
nákvæmlega sama hátt og Ísland,
og væntanlega gerir ekkert annað
land þróun húsnæðisverðs jafn-hátt
undir höfði og íslenska verðbólgu-
mælingin.
Skýtur það ekki skökku við, á
þessum tímum alþjóðavæðingar og
opins flæðis fjármagns, að Ísland
noti annan staðal við verðbólgu-
mælingar en t.d. okkar helstu
nágranna- og viðskiptaþjóðir? Í vel
flestum löndunum í kringum okkur
hefur átt sér stað viðlíka hækkun á
verði húsnæðis og hér á Íslandi.
Samt sem áður hefur það hvergi
komið fram í verðbólgutölum við-
komandi landa á jafn afgerandi hátt
og hér heima.
Sem dæmi má nefna að í Dan-
mörku er húsnæði inni í verðbólgu-
mælingu, en þar er aðallega byggt á
húsaleiguvísitölu, þ.e.a.s. þróun
leiguverðs á markaði sem er háður
ströngum reglum og leyfum hins
opinbera varðandi hækkanir.
Enda hlýtur að vera eðlileg
spurning hvort ekki sé réttara að
húsnæðisvigt í verðbólgu sé metin
út frá þróun leiguverðs og t.d. fjár-
magnskostnaðar við húsnæðiskaup,
frekar en þróun eiginlegs húsnæð-
isverðs. Flest okkar kaupa jú hús-
næði kannski tvisvar til þrisvar yfir
ævina, á meðan við velflest greið-
um húsaleigu eða afborganir einu
sinni í mánuði. Er ekki eilítið verið
að blanda saman óskyldum hlutum,
þegar verðbólgumat er samsett
annars vegar úr neysluvísitölu, sem
er í eðli sínu eignarýrnandi vísitala,
og hins vegar húsnæðisvísitölu,
sem er í eðli sínu eignamyndandi? Í
þessu samhengi má velta fyrir sér
hvort þróun á verði hlutabréfa á
markaði eigi ekki allt eins heima í
verðbólgumælingunni eins og hús-
næðisvísitalan.
A.m.k. er það svo að hinn mikli
munur á íslensku verðbólgunni ann-
ars vegar og samræmdu EES-vísi-
tölunni hins vegar hefur vakið
athygli á undanförnum árum. Sam-
kvæmt samræmdu EES-vísitölunni
er Ísland, merkilegt nokk, ætíð
meðal þeirra þjóða sem hafa lægsta
verðbólgu á EES-svæðinu, en sam-
kvæmt sér-íslensku verðbólgumæl-
ingunni, er Ísland ætíð meðal þeirra
þjóða með hæstu verðbólguna. Sam-
ræmda EES-vísitalan sleppir alveg
húsnæði.
Gallinn við þessa sér-íslensku
verðbólgu er sá að þegar Seðlabank-
inn einblínir á þróun hennar við
ákvörðun á skammtímavöxtum
getur ýmislegt farið úrskeiðis.
Vaxtamunur við útlönd verður
óheyrilegur. Gífurlegt innstreymi
erlends fjármagns í formi skulda-
bréfaútgáfu erlendra aðila í íslensk-
um krónum, er hún tilkomin vegna
Kárahnjúka, eða vegna hávaxta-
stefnu Seðlabankans? Of hátt gengi
íslensku krónunnar síðastliðin ár,
er það tilkomið vegna útrásarinnar,
eða vegna hávaxtastefnu Seðla-
bankans? Gífurleg hækkun hús-
næðis á Íslandi, er hún eingöngu
komin vegna aukins frjálsræðis í
lánamálum vegna húsnæðis, eða
spilar þar rullu sá gríðarlegi vaxta-
munur á milli annars vegar óverð-
tryggðra skammtímalána og verð-
tryggðra langtímalána hins vegar?
Getur verið að gífurlegur viðskipta-
halli undanfarin ár skýrist af
hávaxtastefnu Seðlabankans? Að
hávaxtastefna Seðlabankans gegn
verðbólgu, sem kannski er vitlaust
mæld og ofmetin, hafi ýtt undir
ójafnvægi annarra þátta efnahags-
lífsins? Er lækningin verri en sjúk-
dómurinn?
Getur það verið að hin hefð-
bundnu tól og tæki Seðlabankans,
gömlu formúlurnar og hagfræðitól-
in, henti ekki lengur nýju íslensku
hagkerfi, alþjóðavæddu og opnu?
Er tölfræðin farin að verða okkur
fjötur um fót? Er kominn tími á
uppfærslu? Ekki er heldur hægt að
horfa framhjá því að skammtíma-
vextir eru stór kostnaðarþáttur í
rekstri sérstaklega lítilla og meðal-
stórra fyrirtækja. Hár vaxtakostn-
aður hlýtur því á endanum að velta
út í verðlagið. Snýst þar með
hávaxtastefna Seðlabankans upp í
andhverfu sína og ýtir undir verð-
bólgu í stað þess að draga úr henni.
Höfundur er MBA í
alþjóðaviðskiptum og MA í
alþjóðasamskiptum.
Röng verðbólgu-
mæling á Íslandi?
UMRÆÐAN
VERÐBÓLGA
FRIÐRIK JÓNSSON
Í vel flestum löndunum í kring-
um okkur hefur átt sér stað
viðlíka hækkun á verði hús-
næðis og hér á Íslandi. Samt
sem áður hefur það hvergi
komið fram í verðbólgutölum
viðkomandi landa á jafn afger-
andi hátt og hér heima.
Þessir nýju einkavæddu bankar
okkar eru í vandræðum með að
borga til baka stórlán sem þeir hafa
tekið erlendis. Vandræðin eru ekki
komin nema að hluta en blasa við.
Krónan okkar getur fallið úr öllu
verði sé ekkert gert. Hún er veikur
gjaldeyrir.
Okkur vantar gildan varasjóð
sem væri varðveittur í Seðlabanka
Íslands til að geta gripið til.
Líklega eru Kínverjar eina þjóð-
in nógu rík af gjaldeyri og nógu
miklir vinir okkar til að geta komið
til hjálpar. Við þurfum að geta selt
þeim ríkisskuldabréf okkar fyrir
nógu háa upphæð sem tryggði alveg
gengi okkar krónu.
Lán Kínverja væri varðveitt í
Seðlabanka Íslands og aðeins haft
sem varasjóður til að forða vanskil-
um erlendis á skuldum okkar þar.
Það væri ekki til meiri eyðslu held-
ur til að tryggja gengi okkar veiku
krónu til dæmis 70 krónur á móti
dollar. Engin hætta yrði á að okkar
núverandi króna hryndi.
Vinátta okkar við Kínverja hefur
vaxið síðustu áratugi. Ábyrgð Kín-
verja á krónunni okkar að hluta
myndi innsigla vináttu okkar við
Kínverja enn frekar. Samskipti
okkar við Kína og gagnkvæm virð-
ing og vinátta þjóðanna myndi stór-
vaxa. Allt samt á hreinum viðskipta-
grundvelli.
Kínverjar styrki
krónuna
UMRÆÐAN
GENGI KRÓNUNNAR
LÚÐVÍK GIZURARSON
R
V
62
05
Arngrímur Þorgrímsson
Sölustjóri hjá RV
Lotus enMotion
snertifrír skammtari
3.982 kr.
Á tilb
oði í
aprí
l 200
6
Skam
mtar
ar og
tilhe
yrand
i
áfylli
ngar
frá L
otus
Profe
ssion
al
Lotus miðaþurrku
skápur Marathon RVS
4.778 kr.
Lotus miðaþurrku
skápur Marathon
1.591 kr.
Einnig eru á tilboði Lotus sápuskammtari
og statíf í hvítu fyrir Lotus WC pappír.
Einnig eru á tilboði Lotus sápuskammtari
og statíf úr ryðfríu stáli fyrir Lotus WC pappír.
Lotus Professional
Heildarlausn fyrir snyrtinguna
framtíðarinnarStarf
sumhverfi
Dagskrá: 10. aprí l 2006, kl . 12:15-16:30
Léttur hádegisverður.
Setningarávarp - Valgerður Sverrisdóttir , Iðnaðar-
og viðskiptaráðherra.
Techno logy Pa rks a s d r i ve r s fo r Reg iona l Economic
D e v e l o p m e n t - John La tham , P r o - V i c e - C h a n c e l l o r f o r
Business Development at Coventry, Director of Coventry
U n i v e r s i t y E n t e r p r i s e s L i m i t e d , a n d m a n a g e r o f t h e
Univers i ty ’s Technology Park.
The Techno logy Pa rk a s an i ng red ien t o f a succes s fu l
startup business - Nick Rutter , Technology Director,
Sprue Aegis plc.
Vísindagarðar á Ís landi - miki lvægi í alþjóðlegu umhverfi
- Ingvar Krist insson, Þróunarst jór i , Landsteinar Strengur
Vísindagarðar við Háskólann á Akureyri -
Þorsteinn Gunnarsson, Rektor, Háskól inn á Akureyr i .
Ráðstefnusl it – Benedikt Sigurðarson,
Stjórnarformaður KEA.
Boðið verður uppá léttar veit ingar í lok ráðstefnu
Ráðstefnustjóri : Davíð Stefánsson, ráðgjaf i IMG.
Dagsetning: Mánudagurinn 10. apríl 2006
Staðsetning: Hótel KEA, Akureyri
Hönnun og m
ynd: Hrói
- ráðstefna um vísindagarða
Skráning á vefs íðu vaxtarsamnings Eyjarf jarðar
á s lóðinni www.klasar . is – takmarkaður f jöldi sæta.
Ráðstefnugjald kr . 3000, inni fa l ið í því eru veit ingar.
Iðnaðar- og
viðskiptaráðuneyti