Fréttablaðið - 07.06.2006, Blaðsíða 18

7. júní 2006 MIÐVIKUDAGUR18
Mikil óvissa ríkir um stöðu
manna og mála innan
Framsóknarflokksins eftir
yfirlýsingar formanns og
varaformanns í fyrrakvöld.
Báðir höfðu ákveðið að
hætta en það eitt er vitað
nú að formaðurinn hættir
í haust. Framsóknarflokk-
urinn hefur ekki glímt við
forystukreppu í áratugi.
Hafi Halldór Ásgrímsson óskað
sér að línur innan Framsóknar-
flokksins yrðu skýrar eftir yfir-
lýsinguna á Þingvallafundinum á
mánudagskvöld hafa þær óskir
orðið að engu. Þvert á móti hefur
óvissan aukist um allan helming.
Aðeins þremur klukkustundum
eftir að hann gaf til kynna að þeir
Guðni Ágústsson ætluðu báðir að
segja af sér embættum sínum
sendi Guðni frá sér yfirlýsingu og
sagði ekkert liggja fyrir um afsögn
sína. Eftir stendur að Halldór
hættir í ríkisstjórn á næstu dögum
eða vikum og sem flokksformaður
í haust. Og í fyrsta sinn síðan ein-
hvern tíma á fyrrihluta síðustu
aldar er allsendis óvíst hver verð-
ur næsti formaður Framsóknar-
flokksins.
Atburðir síðustu daga hafa spil-
ast af fingrum fram - öfugt við það
sem stundum gerist í stjórnmál-
unum þegar atburðarás er hönn-
uð. Áætlanir hafa breyst og ný
tromp komið fram.
Hávær orðrómur komst á kreik
á föstudag þess efnis að Halldór
Ásgrímsson hygðist hætta í stjórn-
málum. Illa gekk að fá þau orð
staðfest en í Fréttablaðinu á laug-
ardag sagðist Halldór ætla að
ræða málin við sitt fólk áður en
hann ræddi þau í fjölmiðlum. Þann
sama laugardag hittu hann og
Guðni Ágústsson Hjálmar Árna-
son, formann þingflokksins, að
máli og greindu honum frá þeirri
ákvörðun sinni að víkja úr emb-
ættum til að skapa svigrúm fyrir
Finn Ingólfsson. Áður höfðu tví-
menningarnir rætt við Finn og
lagt að honum að snúa aftur í
stjórnmálin og taka við forystu
flokksins. Samkvæmt orðum
Finns í Morgunblaðinu í gær fóru
þær viðræður fram fyrir sveitar-
stjórnarkosningarnar 27. maí og
því ljóst að úrslit þeirra skiptu
litlu og jafnvel engu um framvind-
una. Þeir Halldór og Guðni höfðu
þegar afráðið að hætta, áður en
heldur slælegar niðurstöður kosn-
inganna lágu fyrir.
Dregið fyrir gluggana
Halldór Ásgrímsson ræddi ekki
aðeins um vangaveltur sínar og
fyrirætlanir við fjölskyldu sína
og nánustu samverkamenn í
flokknum. Geir H. Haarde, for-
manni Sjálfstæðisflokksins, var
kunnugt um áform hans og höfðu
þeir ræðst við um breytingar á
ríkisstjórninni. Ekkert hefur
verið látið uppi um hvaða breyt-
ingar verða gerðar annað en það
að Halldór hverfi úr stjórninni og
Geir verði forsætisráðherra. Uppi
voru getgátur um að Finnur Ing-
ólfsson yrði fjármálaráðherra en
hafi einhverjar líkur verið á því
hafa þær minnkað.
Halldór boðaði þingflokk og
landsstjórn Framsóknarflokksins
til fundar við sig í bústað forsætis-
ráðherra á Þingvöllum á mánu-
dagskvöld. Fundurinn hófst klukk-
an hálf átta en til hans var boðað
með skömmum fyrirvara. Kokk-
arnir í eldhúsinu á Hótel Valhöll
voru meðal fyrstu manna til að
frétta af fundinum en þeir hófust
handa þegar um morguninn við að
undirbúa hlaðborð það er fundar-
menn gæddu sér á. Var hlaðborðið
sagt hefðbundið; á því voru bæði
kjöt- og fiskréttir og í glösum var
malt, appelsín og pilsner.
Þegar fundarmenn komu til
Þingvallafundarins vissu þeir
ekki hvers vænta mátti. Auðvitað
höfðu þeir heyrt sögusagnir og
rætt málin sín á milli auk þess
sem í það minnsta einhverjum var
kunnugt um áætlanir Halldórs og
Guðna. Þeir vissu hins vegar ekki
hvað Halldór ætlaði að segja.
Þegar allir voru komnir til
fundarins voru gluggatjöld
bústaðar forsætisráðherra dregin
fyrir og var snætt og hlýtt á Hall-
dór í skjóli fyrir kvöldbirtunni og
forvitnum augum þeirra örfáu
blaðamanna sem haft höfðu spurn-
ir af fundinum.
Klappað vel og lengi
Skömmu eftir að fundarmenn
voru sestir að borðum var fjöl-
miðlum sagt að yfirlýsingar Hall-
dórs Ásgrímssonar væri að vænta
klukkan níu um kvöldið. Ætlaði
hann að stíga út á hlað Þingvalla-
bæjarins og greina frá áformum
sínum. Uppi varð fótur og fit á
sjónvarpsstöðvunum þar sem
engir möguleikar eru á beinum
sendingum frá Þingvöllum með
svo skömmum fyrirvara. Fór svo
að NFS sendi orð Halldórs beint út
í gegnum GSM-síma og kom upp-
töku sinni af yfirlýsingunni með
þyrlu til Reykjavíkur.
Fundurinn fór vel fram. Hall-
dór greindi frá ákvörðun sinni og
hlaut mjög góðar undirtektir. Var
klappað vel og lengi fyrir honum.
Fundarmenn hafa almennt verið
sparir á lýsingar sínar á því sem
gerðist og þeirri stemningu sem
ríkti en þó hafa nokkrir tjáð sig
opinberlega. Á vefsíðu sinni segir
Siv Friðleifsdóttir að stundin hafi
verið magnþrungin og stór og
Guðjón Ólafur Jónsson segir hana
hafa verið fallega og tilfinninga-
þrungna. „Auðvitað vorum við
dálítið döpur þarna á Þingvöllum,“
sagði Valgerður Sverrisdóttir svo
á morgunvaktinni á Rás eitt í gær.
Þegar klukkan sló níu streymdu
fundarmenn út á hlaðið og mynd-
uðu skeifu sem Halldór formaður
sté inn í. Þar upplýsti hann þjóðina
um ákvörðun sína þess efnis að
draga sig í hlé úr stjórnmálunum,
sem átt hafa hug hans allan í á
fjórða áratug.
Guðni þögull en hugsi
Halldór lét þess getið að þeir Guðni
hefðu greint Hjálmari frá því að
báðir væru viljugir til að hætta
og stóðu flestir í þeirri trú fram
eftir kvöldi að svo yrði. Hann vís-
aði hins vegar á Guðna sjálfan
þegar eftir því var gengið hvort
hann myndi líka segja af sér emb-
ættum sínum. Guðni var á hinn
bóginn þögull sem gröfin þegar
hann var inntur eftir áformum
sínum. Sagði aðeins að kvöldið
væri Halldórs. Ljóst er hins vegar
að Guðni hugsaði sitt í þögninni og
að fundi loknum ók hann sem leið
lá á heimili sitt á Selfossi og settist
við tölvuna, skrifaði yfirlýsingu og
sendi frá sér. Þar vísar hann til
þess að ekki hefði ríkt samstaða í
flokknum um breytingar á flokks-
stjórninni og forsendur fyrir
afsögn sinni því brostnar. Athyglis-
vert er að í niðurlagi yfirlýsingar-
innar þakkar hann Halldóri langt
samstarf. Má heita undarlegt að
varaformaðurinn noti þennan vett-
vang til að þakka formanninum
samstarfið en þeir hafa setið saman
í þingflokki Framsóknarflokksins
síðan Guðni var fyrst kjörinn á
þing fyrir nítján árum.
Ýmsar kenningar og sögusagn-
ir spunnust í gær um atburði
hvítasunnuhelgarinnar og líklegt
framhald mála. Sumir segja að
með yfirlýsingu sinni hafi Guðni
stungið rýtingi í bak Halldórs en
aðrir vilja meina að hann hafi
fyrst og fremst svikið sjálfan sig.
Mögulegar afleiðingar séu að
honum verði ekki ætlað sæti í
nýrri ríkisstjórn Geirs Haarde.
Væri þá komin upp sérkennileg
staða ef hvorki formaður né vara-
formaður stjórnmálaflokks eiga
sæti í ríkisstjórn sem flokkurinn á
aðild að.
Á hinn bóginn verður erfitt að
ganga framhjá Guðna við val á
ráðherrum enda mest ánægja með
störf hans af ráðherrum Fram-
sóknarflokksins og raunar allra
ráðherra ríkisstjórnarinnar sam-
kvæmt nýjustu mælingu Gallup.
„Vegir stjórnmálanna eru
órannsakanlegir,“ sagði einn þing-
manna Framsóknarflokksins í
samtali við Fréttablaðið í gær. Eru
það orð að sönnu og víst að ógjörn-
ingur er að spá fyrir um framhald
mála.
Það er hins vegar kaldhæðnis-
legt að þessi erfiða staða Fram-
sóknarflokksins skuli vera uppi á
sama tíma og Halldór Ásgrímsson
ýtir úr vör átaki sem miðar að því
að einfalda opinbert regluverk
undir kjörorðinu Einfaldara
Ísland.
Um leið og Ísland verður ein-
faldara verður Framsókn flóknari.
Ný og óþekkt staða Framsóknar
HUGSAR RÁÐ SITT Guðni Ágústsson hélt heim til Selfoss eftir Þingvallafundinn og sendi frá
sér yfirlýsingu þar sem hann sagði ekkert liggja fyrir um eigin afsögn. FRÉTTABLAÐIÐ/HÖRÐUR
Samfylkingin á Akureyri
Félagsfundur.
Boðað er til félagsfundar fimmtudaginn
8. júní 2006.
Fundurinn er í LÁRUSARHÚSI og hefst
kl. 20.30.
Fundarefni:
Meirihlutasamningur og bæjararstjórna-
mál.
Seturétt á fundinum eiga skráðir félagar
í Samfylkingunni á Akureyri og Hrísey.
Stjórnin.
FRÉTTASKÝRING
BJÖRN ÞÓR SIGBJÖRNSSON
bjorn@frettabladid.is
AFSÖGNIN OPINBERUÐ Halldór Ásgrímsson greinir frá pólitískum endalokum sínum fyrir utan bústað forsætisráðherra á Þingvöllum á mánudagskvöld. Þingmenn og landsstjórnarmenn
hlýða íbyggnir á. Á þessari stundu bjóst Halldór við að Guðni Ágústsson myndi einnig segja af sér trúnaðarstörfum fyrir flokkinn en það fór á annan veg. FRÉTTABLAÐIÐ/HÖRÐUR