Fréttablaðið - 22.06.2006, Blaðsíða 30

22. júní 2006 FIMMTUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 – prentmiðlar RITSTJÓRAR: Kári Jónasson og Þorsteinn Pálsson FRÉTTARITSTJÓRI: Sigurjón M. Egilsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir,
Sigríður Björg Tómasdóttir og Trausti Hafliðason FULLTRÚI RITSTJÓRA: Björgvin Guðmundsson RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir RITSTJÓRN OG AUGLÝSINGAR: Skaftahlíð 24,
105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is UMBROT: 365 – prentmiðlar
PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja ehf. DREIFING: Pósthúsið ehf. dreifing@posthusid.is Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt
að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
Mest lesna viðskiptablaðið
AUGLÝSINGASÍMI
550 5000
FYLGIR FRÉTTABLAÐINU ALLA MIÐVIKUDAGA
Sa
m
kv
æ
m
t
fj
ö
lm
ið
la
kö
n
n
u
n
G
al
lu
p
o
kt
ó
b
er
2
00
5.

„Hvaða þjóðremba er nú þetta?“
Þessari spurningu dembdi gamall
vinur minn einn yfir mig með svo-
litlum þjósti, þegar hann heyrði
mig vitna með velþóknun í hálfrar
aldar gamalt ættjarðarástarkvæði
Snorra Hjartarsonar, sem hefst á
þessum línum: „Land þjóð og
tunga, þrenning sönn og ein, þér
var ég gefinn barn á móðurkné; ég
lék hjá þér við læk og blóm og
stein, þú leiddir mig í orðs þíns
háu vé.“
Er þetta þjóðremba? Nei. Sá,
sem ann landi sínu og þjóð, gerir
sig ekki sekan um þjóðrembu, ekki
frekar en karl, sem elskar konuna
sína: hann gerir sig með engu móti
sekan um kvenrembu. Samt er
reginmunur á því að elska sitt land
og elska konuna sína. Munurinn er
sá, að það er nú orðið góðu heilli
hampalaust að elska mörg lönd í
senn. Ættjarðarástarkvæði Snorra
Hjartarsonar er ekki yfirlýsing
um, að hann unni ekki öðrum lönd-
um. Öðru nær. Sá, sem elskar land-
ið sitt af öllu hjarta, er jafnan lík-
legur til að kunna þá einnig að
elska önnur lönd, allan heiminn.
Þjóðrækni og heimshyggja eru
systur, og það er rangt – það stang-
ast á við rök og reynslu! – að stilla
þeim upp sem andstæðum. Borinn
og barnfæddur Reykvíkingur er
ekki þar fyrir verri Íslendingur,
og þjóðrækinn Íslendingur er ekki
þar fyrir áhugalaus um evrópska
einingu. Það felst engin þversögn í
breiðvirkri átthagatryggð, hvorki
innan lands né utan. Breiðvirk
hjónabönd eru hins vegar bönnuð
með lögum hér heima af hagnýt-
um ástæðum og víða annars stað-
ar. Sambærilegar fjárhagsástæð-
ur standa ekki lengur í vegi fyrir
breiðvirkri ættjarðarást, því að
heimurinn hefur breytzt. Það er
nú til að mynda orðið býsna
algengt, að börn vaxi úr grasi í
tveim löndum í senn. Og ættjarðar-
ástin getur auðvitað verði misheit
eftir atvikum.
Einn helzti styrkur bandarísks
samfélags er fjölbreytnin: fólk úr
öllum áttum á einum og sama stað.
Eitt helzta framlag Bandaríkja-
manna til heimsmenningarinnar
er djassinn, ættaður frá Afríku.
Singapúr er svipuð að þessu leyti:
þar búa Arabar, Indverjar, Kín-
verjar og Malæjar saman í einni
kös og í sátt og samlyndi og búa
við góð kjör, þótt lýðræði sé að
sönnu ábótavant þar austur frá.
Þannig er hægt að færa sig land úr
landi, þótt einnig megi að sönnu
finna ýmis nýleg dæmi um átök og
ófrið milli ólíkra kynbálka. Sátt,
friður og umburðarlyndi eru meg-
inreglan í samskiptum manna
óháð uppruna þeirra og kynþætti.
Og þannig er Evrópa okkar
daga: þangað streymir fólk alls
staðar að. Evrópuþjóðunum er
mikill vandi á höndum, af því að
þær hafa mun skemmri reynslu af
stríðu innstreymi útlendinga og
minni viðbúnað en Bandaríkja-
menn. Einn hollenzkur þingmaður
sefur sjaldan á sama stað tvær
nætur í röð og kemst ekki milli
húsa nema í fylgd lögreglu og er
nú á leið úr landi, þar eð öfgamenn
úr hópi aðfluttra múslíma hafa
kveðið upp dauðadóm yfir honum.
Sum önnur Evrópulönd eiga við
svipaðan vanda að glíma, eins og
hryðjuverk í London og Madríd og
óeirðir í París vitna um. Íslending-
ar hafa undan engu slíku að kvarta.
Margir Íslendingar taka fagnandi
á móti innflytjendum víðs vegar
að. Aðrir óttast hætturnar, sem
geta steðjað að litlu landi, sem
leyfir upprunasamsetningu mann-
fjöldans að gerbreytast á skömm-
um tíma. Andstaðan gegn innflutn-
ingi erlends vinnuafls skírskotar
öðrum þræði til ýmissa vanda-
mála, sem upp hafa komið í nálæg-
um löndum, og er af tvennum toga.
Öðrum megin standa öfgamenn,
sem ofsækja minnihlutahópa og
svífast stundum einskis og verð-
skulda enga samstöðu í siðuðu
mannfélagi. Hinum megin standa
þeir, sem vilja í ljósi sögunnar
standa vörð um þjóðlega arfleifð
fámenns lands, sem smæðar sinn-
ar vegna er viðkvæmara en fjöl-
mennari samfélög fyrir innflutn-
ingi mikils fjölda fólks frá öðrum
löndum. Þessi þjóðræknu varð-
veizlurök eiga sér langa og virðu-
lega sögu í orðræðum hér heima
og víða annars staðar og eiga ekk-
ert skylt við öfgar hinna.
Eitt af mörgum brýnum verk-
efnum okkar samfélags næstu ár
er að finna friðsæla og framsýna
málamiðlun á milli opingáttarhug-
sjónarinnar, sem býður mönnum
að breiða út faðminn á móti þeim,
sem hingað vilja koma og gerast
Íslendingar og læra málið og sög-
una, og hálfgáttarstefnunnar, sem
kallar á aðgát og aðhald í innflytj-
endamálum af gildum varðveizlu-
ástæðum. Innilokunarstefnan,
sem átti ríkan þátt í hugum og
hjörtum margra Íslendinga á fyrri
tíð, kemur ekki lengur til álita,
hún er dauð.
Ég vil elska mín lönd
Í DAG
ÆTTJARÐARÁST OG
INNFLYTJEND,UR
ÞORVALDUR
GYLFASON
Sá, sem elskar landið sitt af
öllu hjarta, er jafnan líklegur
til að kunna þá einnig að elska
önnur lönd, allan heiminn.
Þjóðrækni og heimshyggja eru
systur, og það er rangt - það
stangast á við rök og reynslu!
- að stilla þeim upp sem and-
stæðum.
Reagan
Stjórnvöld leysa ekki vandamál – þau
niðurgreiða þau, sagði Ronald Reagan,
fyrrverandi forseti Bandaríkjanna. Koma
þessi ummæli upp í hugann þegar
fréttir um styrki Evrópusambandsins
til sjávarútvegs eru lesnar. Í vikunni
komust sjávarútvegsráðherrar ESB
að samkomulagi um nýjan þróunar-
sjóð, sem á að veita 360 milljörðum
íslenskra króna til sjávarútvegsfyrirtækja
og stuðla þannig að sjálfbærum veið-
um. Eru þetta rúmir fimmtíu milljarðar
árlega næstu sjö árin.
Friðrik Arngrímsson,
framkvæmdastjóri
LÍÚ, bendir á að
þetta skekki
samkeppnis-
stöðu íslensks
sjávarútvegs.
Milljörðum sé
dælt í sjávarút-
vegsfyrirtæki í Evrópu en þau íslensku
þurfi að greiða auðlindaggjald.
Tvískinnungur
Einar K. Guðfinnsson sjávarútvegs-
ráðherra tekur undir orð Friðriks í
Fréttablaðinu í gær. Enda hafa íslensk
stjórnvöld barist gegn niðurgreiðslu í
sjávarútvegi á alþjóðavettvangi og talað
fyrir frjálsum viðskiptum með sjávar-
afurðir. Hins vegar má minna sömu
stjórnmálamenn á að hér á landi
nemur niðurgreiðsla landbúnaðar-
afurða milljörðum króna á ári hverju.
Þar að auki er fólki óheimilt að flytja
inn landbúnaðarvörur í sam-
keppni við innlenda framleið-
endur. Í stefnu stjórnvalda felst
því ákveðinn tvískinnungur, sem
rétt er að leiðrétta. Sjómanna-
afslátturinn er líka ekkert annað
en niðurgreiðsla á launakostnaði
útgerðanna.
Sumarháskóli
Kannski væri við hæfi að senda suma
alþingismenn í sumarháskóla Rann-
sóknarstofnunar um samfélags- og
efnahagsmál (RSE). Þar verður meðal
annars fjallað um áhrif þrýstihópa
í stjórnmálum og rentusókn. Er
algengt að erlendar rannsóknastofn-
anir, svipaðar RSE, reki slíka skóla að
sumri til. Hafa nokkrir Íslendingar sótt
námskeið erlendis undanfarin ár.
Sumarháskóli RSE, sem Birgir Tjörvi
Pétursson framkvæmdastjóri hefur
skipulagt, er haldinn í samstarfi
við Viðskiptaháskólann á
Bifröst og stendur frá 7. til
9. júlí. Meðal fyrirlesara eru
Sigurður Líndal, Hannes H.
Gissurarson, Magnús Árni
Skúlason, Jakob F. Ásgeirs-
son og Haraldur Jóhannes-
sen hagfræðingur.
bjorgvin@frettabladid.is
Stundum hefur manni sýnst að íslenskir fjölmiðlar séu á góðri leið með að verða sjálfbærir í fréttum. Það er að segja, að einn daginn verði lítið annað skrifað eða sagt í fjölmiðlum en
fréttir af öðrum fjölmiðlum og af fólki sem vinnur við fjölmiðla.
Í sjálfu sér er ekkert óeðlilegt við þennan sjálfhverfa áhuga
okkar fjölmiðlafólks. Við erum ekkert öðruvísi en aðrar starfs-
stéttir sem vilja fylgjast vel með því sem er á seyði innan síns
fags. Nema hvað í okkar tilviki sendum við fréttir byggðar á þess-
ari sjálfhverfni inn á öll heimili landsins. Aðrar stéttir hafa ekki
sama tækifæri til að þröngva sambærilegum áhuga sínum upp á
þjóðina.
Í þessu ljósi er hollt fyrir lesendur og áhorfendur að skoða
fréttir fjölmiðla af öðrum fjölmiðlum. Smæstu innansveitarkrón-
íkur eiga það til að vinda stórfenglega upp á sig og fá pláss og
vægi á síðum blaðanna og í útsendingum ljósvakamiðlanna, sem
er langt um fram tilefni, aðeins vegna þess að fjölmiðlafólk virð-
ist halda að aðrir deili miklum áhuga þess á fjölmiðlum. Þannig
má telja nokkuð víst að framboðið af þessu efni sé í raun langt
umfram eftirspurn.
Að þessu sögðu er þó ekki hægt annað en að draga örlítið í land,
því staðreyndin er sú að það er svo sannarlega ákveðin eftirspurn
eftir fréttum af sumu fólki sem vinnur við fjölmiðla.
Þetta eru fréttir af fólkinu sem talar til landsmanna á hverjum
degi af sjónvarpsskjánum. Þulur sem brosa til okkar, ábúðarfullir
fréttamenn, grínararnir sem gera sig óhikað að fífli fyrir áhorf-
endur, þau sem segja okkur tíðindi af veðri og umsjónarfólkið
sem stendur fyrir kvöldvökum í sjónvarpssal um helgar, allt er
þetta fólk sem með reglulegum heimsóknum inn í stofur landsins
er á vissan hátt komið í hóp heimilisvina.
Og á sama hátt og fólk vill fá fréttir af öðrum vinum og kunn-
ingjum hlustar það á, og les af athygli, fréttir af vinum sínum og
kunningjum af skjánum. Þannig er fullkomlega eðlilegt þegar
fjölmiðlar segja fréttir á borð við að þekkt sjónvarpspar eigi von
á barni og keppast svo við að birta fyrstu myndir af ungviðinu,
eða þegar sýnt er frá glæsilegum sumarbústað sem glaðlynda
þulan hefur verið að innrétta um árabil. Það er ekki nema sjálf-
sögð kurteisi fjölmiðla að verða við eftirspurninni eftir slíkum
fréttum og engin ástæða til að gera lítið úr þeim sem sinna þeirri
eftirspurn.
Allt er þetta samt spurning um jafnvægi og það er sígilt við-
fangsefni fjölmiðlafólks að varast að gleyma sér ekki um of við að
stara í spegilinn.
SJÓNARMIÐ
JÓN KALDAL
Framboð af fréttum af fjölmiðlum er
meira en eftirspurnin.
Naflaskoðun
blaðamanna
Í þessu ljósi er hollt fyrir lesendur og áhorfendur að
skoða fréttir fjölmiðla af öðrum fjölmiðlum. Smæstu
innansveitarkróníkur eiga það til að vinda stórfeng-
lega upp á sig og fá pláss og vægi á síðum blaðanna
og í útsendingum ljósvakamiðlanna, sem er langt um
fram tilefni.