Fréttablaðið - 01.08.2006, Side 24

[ ]
Halló, mig langaði að vita hvort vanlíðan, óánægja og álag í
vinnu hefur áhrif á heimilið og hvað sé hægt að gera?
Ef fólki líður illa í vinnunni hefur það óneitanlega áhrif á
heimilislífið. Auk þess hefur streita á einum stað áhrif á allar
okkar aðstæður. Þar af leiðandi er hægt að fullyrða að ef
fólk er undir miklu álagi og streitu í vinnu, er jafnvel með
einkenni kulnunar (burnout) hefur það alltaf einhver áhrif á
heimilislífið. Ef við skoðum hvernig áhrifum má helst búast
við myndi ég veðja á pirring. Það er nefnilega þannig að
þegar fólk er undir miklu álagi í vinnu og streitan eykst þá
framkallar það oft pirring. Fólk nær kannski að hemja sig í
vinnu gagnvart viðskiptavinum eða samstarfsfólki og nær
þannig að leyna líðan sinni og álagi. Þegar heim er komið
losnar oft um þessar hömlur og pirringurinn kemur í ljós
gagnvart börnunum og makanum. Það getur oft verið erfitt
að átta sig á hvenær vinnan er farin að hafa þessi áhrif og
er það óneitanlega nokkuð einstaklingsbundið. Hinsvegar
væri hægt að nota einkenni pirringsins sem mælitæki á að
streitan og álagið í vinnu getur verið orsökin. Auk þess getur
verið mikilvægt að vera á varðbergi á tímum sem við vitum
að álag verður mikið. Dæmi um þetta getur verið álagstím-
inn sem framundan er hjá mörgum í desember. Þá er bæði
hægt að huga vel að því að reyna að fyrirbyggja þessi áhrif
og ræða við maka sinn um að reyna bæði að vera dugleg
að hlúa að hvort öðru. Þar geta hjón oft lagt áherslu á að
pirringur í samskiptum getur haft orsök utan hjónabandsins.
Raunverulegur leiði í vinnu hefur oftast nær áhrif á fólk utan
vinnunnar. Fólk nær ekki að líða eins vel heima við og það
hættir jafnvel að njóta frístunda og áhugamála. Þrátt fyrir
að hér sé um vanlíðan að ræða sem eingöngu tengist starfs-
ánægju þá er ekki svo auðvelt að slökkva á þeirri vanlíðan
og brosa þegar heim kemur.
Ég hef hitt fólk í mínu starfi sem hefur greinileg einkenni
þunglyndis og er jafnvel að velta fyrir sér hvort það eigi að
fara á lyf eða koma reglubundið í viðtöl vegna einkennanna.
Aðrir sem ég hitti með sömu einkenni velta fyrir sér hvort
óhamingja í hjónabandi sé skýringin og íhuga þar af leiðandi
skilnað. Hjá mörgum þessara einstaklinga hverfur óánægjan
í vinnu og óánægjan í hjónabandi þegar unnið hefur verið
með einkenni þunglyndisins um ákveðin tíma. Þar af
leiðandi er oft mikilvægt að meðhöndla þessi einkenni í
viðtölum eða með lyfjum. Hinsvegar vaknar óneitanlega
oft grunur um að mögulega sé hægt að snúa þessu við og
vinnan eða hjónabandið leiði til vanlíðunar. Í þeim tilvikum
sem maður er nokkuð viss um að það sé vinnan sem er
orsakavaldurinn og einstaklingurinn breytir um aðstæður í
vinnu eða hættir, hverfur öll vanlíðan alveg. Í þeim tilvikum
eru lyf og viðtöl oft óþörf. Hinsvegar ber að fara varlega í að
gera þessar breytingar of snögglega þar sem jafn algengt er
að vanliðan einstaklingsins leiði til þess að fólk meti ágætis
vinnu sem ómögulega. Þannig hef ég einnig hitt fólk í starfi
mínu sem hefur horfið úr góðri vinnu eða skilið við maka í
leit að betri líðan en líðanin hefur ekkert skánað.
En hvað ber að gera til að draga úr því að erfileikar, vanlíðan
og streita í vinnu hafi áhrif á fjölskylduna og einkalífið? Það
sem er mikilvægast er að gera sér grein fyrir þegar álagstími
er í vinnu og reyna þá að bregðast við því. Gott er að reyna
að klára vinnuna áður en maður kemur heim. Eitt sinn man
ég eftir að ég sjálfur þurfti að keyra töluverðan tíma áður en
ég kom heim og var það góður tími til að skilja á milli vinnu
og heimilis. Þeir sem fara í líkamsrækt eða sund eftir vinnu
hafa ágætis möguleika á að kúpla sig frá vinnunni áður en
heim kemur. Ef vinna veldur mikilli streitu og vanlíðan er líka
mikilvægt að endurskoða hjá sér vinnuna og skoða hvort
maður er að vinna of mikið eða ætti að skoða einhverskon-
ar breytingar í vinnu. Að lokum má segja að þrátt fyrir að
mikilvægt sé að fólk taki aldrei stórar ákvarðanir nema að vel
athuguðu máli, ætti fólk líka að leggja töluverða vinnu í að
breyta um vinnuaðstæður hjá sér ef álagið og vanlíðanin er
mikil. Ekki er gott að vera lengi í vinnu sem veldur vanlíðan
ef það skaðar hamingjusamt fjölskyldulíf.

Gangi þér vel.
Að synda er holl og góð hreyfing. Sundið gefur líka tækifæri til að
verða svolítið útitekin(n) í íslenska sumrinu.
Guðbjörg Thoroddsen leikari,
sem kölluð er Bauja, hefur
þróað sjálfshjálparaðferð sem
heitir einfaldlega Baujan og er
væntanleg á bók.
„Aðferðin Baujan byggist á
slökunaröndun og tilfinninga-
vinnu og nafnið er táknrænt því
baujur eru leiðarljós og vegvísar,“
segir Guðbjörg og kveðst sækja
grunninn í leiklistina. „Leikarinn
þarf oft á hraðvirkri slökun að
halda til að geta kastað sjálfum
sér frá og skipt um karakter og til-
finningar. Því þarf hann að vera í
sterkum tengslum við sjálfan sig
og með stjórnstöðina niðri í maga.
Það gerist með djúpöndun.“
Guðbjörg segir fólk eiga vanda
til að færa öndunina upp í brjóstið,
einkum ef það lendi í áföllum og
streitu en sú öndun gefi ekki næga
undirstöðuorku. „Brjóstöndunin
er vörn sem við grípum til þegar
við erum spennt vegna kvíða, reiði
og sorgar. Hláturinn og gráturinn
og allar góðu tilfinningarnar koma
hins vegar frá slökun neðan úr
maga og eru af því góða.
Guðbjörg kveðst hafa kennt
Baujuna á námskeiðum í skólum,
bæði kennurum og unglingum. Nú
er námsefnið að koma út á bók en
þó líklega ekki fyrr en í byrjun
næsta árs. Sjálf er Guðbjörg á
förum til Kenía til ársdvalar með
fjölskyldu sinni. Því var freistandi
að góma hana í viðtal áður. „Bókin
er sjálfshjálparbók. Þar er farið í
gegnum Baujuna með lesandanum
í sex þrepum og hann finnur
árangurinn strax á sjálfum sér.
Allt tengist önduninni. Í Baujunni
er fjallað um tilfinningarnar og
hvaða áhrif þær hafa á okkur.
Síðan er kennt að vinna úr þeim
sem er svo mikilvægt til að öðlast
sjálfsöryggi og styrk. Þetta er
kennsla sem við þurfum á að halda
því við lendum öll einhvern tíma í
áföllum og þurfum að takast á við
lífið.“
Þótt Guðbjörgu verði tíðrætt
um sálarlífið og tilfinningarnar
tekur hún fram að slökunaröndun-
in sé líka góð gegn líkamlegum
sársauka. „Djúpöndun gefur sömu
virkni og verkjapillurnar,“ segir
hún og hnykkir á lokaorðunum.
„Það er hægt að stjórna eigin líðan
með þeim lykli sem slökunar-
öndunin er og til hennar er hægt
að grípa hvar sem er, jafnvel í
akstri. Þetta er lækningamáttur
líkamans.“
Baujan er lykill að lækninga-
mætti líkamans
Guðbjörg kveðst hafa reynt Baujuna á eigin skinni og vita hve árangursríkt verkfæri hún sé. FRÉTTABLAÐIÐ/HEIÐA
Persona.is
BJÖRN HARÐARSON
SÁLFRÆÐINGUR SKRIFAR
Óánægja í vinnu hefur áhrif á heimilislífið
www.hreysti.is - sími: 568 1717
upplýsingar: www.ropeyoga.is
skráning: gg@ropeyoga.com
KELP
Fyrir húð, hár og neglur
Útsölustaðir m.a: Yggdrasill, Fjarðarkaup, Maður lifandi í Borgartúni og Hæðarsmára,
Lífsins Lind í Hagkaupum, Lyfjaval í Mjódd og Hæðarsmára og Lyfja á Selfossi.
S: 462-1889 • heilsuhorn@simnet.is • www.simnet.is/heilsuhorn
Póstsendum
um land allt
Miðvikudaginn 2. ágúst
mun Dr.Hauschka
snyrtifræðingur fara
í gegnum þá heildrænu
hugsun sem býr að baki
Dr.Hauschka.
Kynningin verður í
Yggdrasil Skólavörðustíg 16,
kl.20. 20% afsláttur verður á
öllum Dr.Hauschka vörum
þetta kvöld.
Sa
m
kv
.
da
gb
ó
ka
rk
ö
nn
un
G
al
lu
p
ap
rí
l 2
00
6.
Auglýsingasími: 550 5000