Tíminn - 09.07.1978, Blaðsíða 10

10
íííílíii
Sunnudagur 9. júli 1978
Ofbeldi elur af sér ofbeldi,
grimmdin nærist á grímmd
„Hörmungar þær, sem yfir
Argentfnu ganga fylla mig
angist. Ofbeldiö hófst hér á sjö-
unda áratugnum, og festist i
sessi er Aramburu forseti var
myrtur áriö 1970. A þeim árum,
er liöin eru sföan, hefi ég marg-
sinnis hvatt til friöar og and-
mælt villimennskunni hvar sem
hún skýtur upp kollinum, hvort
sem þaö er i hermdarverkum
eöa meöal liösveita kúgunar-
innar. Kanna veröur enn á ný
hiö forna vandamal um tilgang
og meöul á þessum tfmum
þegar öll meöul, hin siöspillt-
ustu, grimmilegustu, eru rétt-
lætt meö sklrskotun til voldugra
hugmyndakerfs, en enginn veit,
eöa vill ekki via, aö aldrei næst
Gráir fyrir járnum stóöu
hermenn Argentfnu á knatt-
spyrnuvöilunum. Utan vali-
anna fer ekki eins mikiö fyrir
þeim, en innan grárra múra
gæta þeir fjölda pólitfskra
fanga. ógnarstjórn og pynd-
ingar fanga eru svartur
biettur á aöferöum argen-
tinskra stjórnvalda viö aö
halda niöri öllum þeim, sem
ekki eru sama sinnis og
ráöamenn. Kæstar rlkis-
stjórnir i latnesku Ameriku
eru saklausar af þessu, og
lýöræöi i venjulegri merk-
ingu er tæpast nema i
Venezúela og Kolumbiu. En
pyndingar og ógnastjórn er
viöar en I Ameriku, og er
óþarfi aö gleyma Evrópu-
löndum þegar mótmælt er
pyndingum fanga.
Ernesto Sabato
- argentínskur andófsmaður
Heimsmeistarakeppnin i
knattspyrnu er nýafstaöin. Hún
beindi augum milljaröa manna
aö Argentinu, þessu hrjáöa
landi á suöurhveli jaröar.
Ýmsir voru þeirrar skoöunar,
aö iþróttaleiötogar ættu aö nota
tækifæriö til aö sýna andúö sina
áherforingjastjórninnii landinu
meö þvl, aö hætta viö þátttöku I
keppninni. Aörir voru þeirrar
skoöunar, aö fréttamenn, sem
færutil Argentinu til aö fylgjast
meökeppninni gætuopnaö augu
margra fyrir ástandinu I land-
inu. ógnarstjórn og pyndingar
fanga eru daglegt brauö i
mörgum löndum, og ekki hvaö
sizt i latnesku-Ameriku.
Ernesto Sabato er maöur
nefndur. Hann er heimspek-
ingur, stæröfræöingur og eölis-
fræöingur, og auk þess einn
þekktasti rithöfundur Argentinu
Ofbeldiö og pyndingarnar eru
honum andstyggö. Hann hefur
þó haldiö fast viö þá sann-
færingu sina, aö ofbeldi leiöi til
ofbeldis, pyndingar til pynd-
inga. Þennan vitahring veröúr
aö rjúfa, annars veröur ofbeldi
óviöráöanlegt og ein stjórnin
göfugur árangur meö illum
-verkum.
SI og æ hefi ég endurtekiö
andmæli min gegn alræöi, hvort
sem þaöer til hægri eöa vinstri.
Hin hryggilega reynsla frá
Sovétrikjunum og Þýzkalandi
nazismans ætti aö sýna okkur
hvaöveröur aö foröastaö gerizt
aftur. Frá siöferöilegu sjónar-
miöi er þaö ófrávikjanleg krafa,
aö mannréttindi hvers einstakl-
ings séu varin. Þessi vörn
veröur aö vera alger og stööug.
Til hennar veröur aö höföa i sér-
hverju tilviki, hvort sem er i
Argentinu eöa Tékkóslóvakiu, i
SovétrIkjunum eöa
Suöur-Afriku, hvort sem um er
aö ræöa hermdarverk, eöa
glæpi kúgunaraflanna. Gott eöa
vont ofbeldi er ekki til. Ofbeldi
veröur ekki gott þótt þaö sé
framiö I nafni glæsilegra hug-
mynda, Guös eöa sósialismans,
fööurlandsins eöa þjóöfélags-
legs réttlætis, og slzt sé þaö
framiö i nafni mikilfenglegrar
hugmyndafræöi. Aö viöurkenna
aötilséu þær aöstæöur, aö unnt
sé aö brjóta gegn mannrétt-
indum á lögmætan hátt er
kaldranalegt háö og leiöir óhjá-
kvæmilega til villimennsku.
Glæpum herm darverka-
mannaveröur ekki svaraö meö
glæpum ógnarstjórnar. Þeim
veröur aö svara meö lögum,
ströngum lögum en lögum
samt, meö dómstólum,
ströngum dómstólum en dóm-
stólum. Ella er hrundiö af staö
skriöu ofbeldis, grimmdar og
kvalalosta i hiö óendanlega. Ég
vona, að land mitt losni úr
þessum hryllilega vitahring og
okkur takist aö byggja upp
betra þjóöfélag á grunni mann-
helgi, lýöræöis og félagslegs
rættlætis”.
Videla forseti herforingja-
stjórnarinnar I Argentinu
má vera ánægöur meö úrslit
heimsmeistarakeppninnar i
Argentinu. Argentinumenn
uröu heimsmeistarar i fyrsta
sinn, land hans fékk auglýs-
ingu i öllum sjónvarpsstööv-
um heimsins og var i sviös-
Ijósinu i nokkrar vikur.
Hvort stjórnarfariö hefur
breytzt er önnur saga. Ýmsir
uröu til aö mótmæla þvi, aö
evrópskir knattspyrnumenn
tækju þátt i keppninni þar eö
hún gæti ekki orðiö annaö en
jákvæð auglýsing fyrir her-
foringjana, og auk þess
leyna þvi sem raunverulega
færi fram i landinu. Tvi-
skinnungur slikra mótmæla-
aögerða veröur ljós þegar
haft er i huga, aö enginn hef-
ur enn hreyft andmæium viö
aö Evrópumeistaramótiö I
frjálsum iþróttum veröi háö I
Tékkóslóvakiu i haust.
Ernesto Sabato hefur rétti-
lega bent á, aö andspyrna viö
kúgun og pyndingum, valda-
ráni og ofbeldi veröur aö
beinast gegn þessum fyrir-
bærum hvar sem þau birtast.

Heimsmeistarakeppnin I knattspyrnu hefur enn einu sinni vakiö þá spurningu, hvort iþróttamót
þessu tagi séu annaö en uppblásnir gerviatburöir.
af
erfir þaö frá annarri.
Sabato er tæplega sjötugur aö
aldri. Hann hefur til þessa
sloppiö viö aö vera handtekinn.
Yfirlýsinguna, sem hér fer á
eftir las hann upp fyrir frétta-
mann franska útvarpsins
meðan heimsmeistarakeppnin
stóð sem hæst. Hann kveöst
ánægöur yfir þvi, aö svo margir
útlendingar komu til Argentinu
vegna keppninnar og telur, aö
engum heföi veriö greiöi gerr
þótt þjóðir heims heföu hætt viö
þátttöku. Þá heföi ekki verið aö
andmæla herforingjastjórninni
heldur argentinsku þjóöinni.
Ernesto Sabato minnir um
margt á Albert Schweitzer i
óbifanlegri trú sinni á, aö ekki
megi gefa eftir á kröfunum, —
einungis meö siöferöilegri
alvöru sé unnt aö losna út úr
viöbjóöi kúgunar og ofbeldis.
,,Er þaö allt scm þú hefur
aösegja okkur um fram-
tiðina —aöstrætógjöld
komi til meðað hækka.