Tíminn - 06.08.1978, Blaðsíða 28

28
Sunnudagur 6. ágúst 1978
Anthon Mohr:
Árni og Berit
FERÐALOK
barnatíminn
Ævintýraför um Kyrrahafið og Suður-Ameríku
sem til er i Ama-
son-fljótinu og þverám
þess. Ég hef lesið um
hann, en aldrei séð
hann. Ef þessi ránfiskur
er hér, þá átt þú
stýrimanninum lif þitt
að launa. Aldrei hefur
nokkur maður komizt
lifandi úr slikri rán-
fiskaþvögu. Við eigum
hér kálfsskrokk, sem við
keyptum i morgun.
Komdu hingað! Nú skalt
þú fá nýtt að sjá!”
Þeir tóku skrokkinn af
kálfinum og bundu hann
i sterka taug og létu
hann siga ofan i vatnið.
Elftir litla stund drógu
þeir hann upp aftur. Á
sömu stundu var yfir-
borð vatnsins þakið af
nauðaljótum fiskum,
sem ráku hausinn upp úr
vatnsborðinu. Kjálkarn-
ir voru eins og hárbeitt
hnifsblað og þeir rifu og
tættu i sig kjötið.
Aftur létu þeir skrokk-
inn siga i djúpið. Er þeir
drógu hann aftur upp á
yfirborðið, var helming-
urinn af kjötinu horfinn,
og er þeir létu skrokkinn
siga i þriðja skipti voru
aðeins beinin eftir. Árna
hryllti við. Svona hafði
hann verið nærri þvi að
verða þessum gráðugu
ránfiskum að bráð.
Þetta sama kvöld sáu
þau annan ógeðslegan
atburð réttfyrir rökkrið.
Berit varð litið á ræðar-
ana og sá, að þeir bentu
á land með miklu
handapati og bulli.
Þegar hún leit i sömu
átt, sá hún heljarstóra
slöngu hlykkja sig út úr
skóginum og vefja sig
utan um hann.
Hverskonar slanga er
þetta?” spurði Berit og
sneri sér að Wilson.
„Þetta er kyrkislanga”
(boa constrictor), svar-
aði hann. Hún er ekki
eitruð, en samt sem
áður mjög hættuleg.
Hún er griðarsterk og
vefur sig utan um her-
fang sitt, kyrkir það og
molar i þvi hvert bein.
Liklega er þessi slanga i
veiðihug. Dýr skógarins
koma hér vafalaust und-
ir kvöldið að fá sér að
drekka, og mér kæmi
þaðekki áóvart, þótt við
fengjum bráðlega að
l m lri.N k;i 1 iiiri1111 kom npp ;i \ I niku Iminlni^ i.-iiiiiskn
trjómina upp úr.
kynnast veiðiaðferð
slöngunnar”.
Nokkrar minútur liðu.
Þá heyrðist þrusk i
skóginum og ungur geit-
hafur kom út úr skógar-
þykkninu og fór þegar
að drekka.
Á sama augnabliki
sveiflaði slangan sér
með leifturhraða ofan úr
trénu og hringaði sig ut-
an um hafurinn. Hann
hneig hljóðlaust til
jarðar og samstundis
hvarf slangan með her-
fang sitt inn i skóginn.
Engin verksummerki
sáust nema slimug og
bæld skógarlaufin, þar
sem slangan hvarf inn i
skógarþykknið. Engan
langaði til að skyggnast
inn i skóginn, þar sem
hún nvarf. „Hvað
verður um geithafur-
inn?” spurði Berit.
,,Það skeður ekkert
með hann héðan af”,
svaraði prófessorinn.
„Hann er löngu dauður
og hvert bein i honum
mölbrotið. En annars
hef ég lesið um það, að
kyrkislöngurnar svelgi
bráð sina með húð og
hári.Áður en slöngurnar
gleypa dýrin, rjóða þær
allt dýrið úr slefju úr
munnvatnskyrtlunum.
Gera slöngumar þetta
vafalaust til að eiga
hægra með að gleypa
þau. En það þarf kok til
að gleypa i heilu lagi
stórt dýr”.
Nú fannst Berit þessi
kyrra vik eða lygna,
sem henni þótti fyrst svo
friðsæl og unaðsleg,
vera orðin ógeðsleg.
Hér leyndust hættur og
ógnir, bæði i vatni og á
landi. Hún var svo æst
og óróleg, að hún gat alls
ekki sofnað, þótt hún
væri þreytt. Hún lá and-
vaka i myrkrinu undir
flugnanetinu og henni
fannst hún sjá i myrkr-
inu allskonar forynjur,
svo sem kyrkislöngur og
ránfiska. Hún bylti sér i
rúmfletinu fram og
aftur, og loksins sigraði
svefninn.
Hún var þó sárfegin,
er þau lögðu upp
snemma morguns, og
enn ánægðari var hún,
er þau mættu vél-
bátnum, sem sendur var
frá „Sunbeam” að
sækja þau. Nú var öllum
áhyggjum lokið. Nú gat
hún notið hvildarinnar
óhrædd og örugg eftir
allar hættur frumskóg-
anna og ógnir.
Þrem dögum seinna,
hinn 17. júni, stóðu þau
öll á gljáfægðu þilfari
„Sunbeam”. Þau höfðu
lokið ferðinni um frum-
skógahéruð Andesf jalla.
vn.
FERÐALOK
1.
Eftir allt verðavolkið i
frumskógunum, fannst
Berit það unaðslegt að
stiga á skipsfjöl á þessu
ágæta skipi. Það voru
mikil viðbriðgði að fá
gott rúm að sofa i, geta
farið i bað daglega og
njóta yfirleitt lifsþæg-
inda, sem hún hafði
vanizt sem barn. Hún
fann það fyrst nú, hve
þreytt og lúin hún var
eftir ferðavolkið, og
henni virtist hinir litið
betri. Allir nutu þess að
hvilast við munað og
þægindi þessa skraut-
búna skips.
Það gerðist fátt sögu-
legt á viku ferðalagi
niður Amason-fljótið.
Ekkert sást nema fljótið
breitt og vatnsmikið og
endalaus skógurinn til
beggja hliða. Af dýralífi
sáu þau aðallega margs-
konar fuglategundir og
fiðrildi i öllum fegurstu
litum.
Af stórum villidýrym
sáu þau mjög litið. Þau
halda til i skóginum um
daga, en koma helzt
niður á fljótsbakkana
um dimmar nætur.
Einstöku sinnum sáu
þau hópa af krókódilum
á sandeyrum við fljótið.
Þessi risavöxnu
ógeðslegu láðs- og
lagardýr veltu sér i sól-
heitum sandinum, en
skreiddust út i fljótið
með miklum bægsla-
gangi, er skipið
nálgaðist hópinn.
Annars var það
skógurinn, sem setti
svip á allt umhverfið.
Árni tók eftir þvi, að hér
i Amason-skógum voru
margar trjátegundir.
Var þetta mjög likt og i
Kongólöndum og Nilar-
dalnum. Skógurinn var i
allskonar litbrigðum af
grænum lit, þar sem
hver trjátegund hefur
sinn sérstaka litblæ, en
óskyld tré uxu hvert
innan um annað. Fagurt
var þetta yfirlitum, en
þó voru þessar óendan-
legu skógarbreiður
þreytandi dag eftir dag.
Árni saknaði furu- og
greniskóganna heima i
Noregi. 1 þeim skógum
þreifet lika blómskrúð
og kjarr, sem ekki
þekktist i frumskóg-
unum.
Hinn lærði prófessor
þekkti nöfn á flestum
trjátegundum skógarins
og kunni skil á ýmsu, er
snerti vöxt trjánna, en
nöfnin voru svo mörg á
trjátegundunum og
mikil fræðikeimur af
frásögninni, að þau
systkinin gleymdu þessu
öllu jafnóðum.
Aðeins festist i minni
þeirra nafnið á einni
trjátegund. Wilson benti
þeim einu sinni á litið
grænt tré á árbakkanum
og sagði:
,,Nei, sjáið þið nú til.
Þetta er i fyrsta skipti,
sem ég hef séð þessa
trjátegund. Þetta er
„Brasiltréð”, sem þetta
mikla riki Brasilia er
nefnt eftir”.
„Hvernig stendur á
þvi? spurði Ámi.
„Jú, þvi er þannig
farið”, mælti Wilson,
„að þegar Portugalar
komu hér i byrjun 16.
aldar, þá sóttust þeir
aðallega eftir gulli, silfri
og kryddvömm. Fmm-
skógurinn reyndist þeim
jafn erfiður og fjand-
samlegur og hann
reyndist okkur. Það var
hvorki hægt að rækta
hann, eða ryðja og rækta
jörðina. En svo kom það
fyrir að hópur Portu-
gala, sem var að kanna
landið, rakst á þessa
trjátegund i skóginum
og þekkti, að það var hið
eftirsótta „litartré”,
sem þekktist aðeins i
Austur-Indium. Þá
þekktust engir
„kemiskir” litir, heldur
aðeins jurtalitir. Portu-
gölum þótti það þvi
mikill fengur að finna
hér þessa dýrmætu trjá-