Tíminn - 15.10.1978, Blaðsíða 13

Sunnudagur 15. október 1978.
13
mál
t . \
- segir
Tómas
Arnason,
fjármála-
ráðherra
i viðtali
við Tímann
hvort þessi stjórn nær árangri.
Takist henni aö breyta vtsitölu-
grundvellinum, þannig aö komiö
veröi i veg fyrir þann skrúfugang
sem veriö hefur milli kaupgjalds
og verölags, og aö reka rfkissjóö I
jafnvægi þannig aö ekki sé allt á
hausnum, eöa safnaö meiri skuld-
um mun þessi rikisstjórn lifa.
Siöan er einn mjög alvarlegur
þáttur þessa máls, en hann er
skuldasöfnun erlendis vegna þess
aö viö höfum raunverulega lifaö
um efni fram þegar á heildina er
litið. Þaö erekkertathugavert viö
það aö safna skuldum vegna upp-
byggingar, sem siðan á eftir aö
spara eöa skapa gjaldeyri. En að
safna skuldum til neyslu þaö er
alvarlegt og þaö höfum viö veriö
aö gera aö hluta til. Þetta verður
að stööva ef viö ætlum aö vera
sjálfstæö þjóö áfram.
— Hvernig telur þii mögulegt aö
beita fjárlögunum f baráttu gegn
veröbólgunni?
— Almennt vildi ég segja aö á
tfmum mikillar veröbólgu þarf aö
stilla framkvæmdum i hóf til aö
draga ilr spennu. En þá veröur
i
„nytsamlegt ef skýrt væri betur út fyrir aimenningi, hvað rikiö
gerði viö þaö fjármagn sem kemur i rikissjóö”
og siöan hafa alltaf fylgt gengis-
lækkanir i kjölfariö. En þaö er
lflca annaö sem eralveg óþolandi
við veröbólguna. Þaö er hvaö hún
flytur til mikið af fjármagni milli
þjóðfélagsþegnanna frá þeim
sem litiö eiga til hinna sem betur
mega sin. Þeir tekjuminnstu og
efnaminnstu tapa á veröbólgunni
svo og spanfjárgigendur.
— Svo aö viö snúum okkur aö
sköttunum. Á undanförnum árum
hefur veriö stefnt aö iækkun
beinna skatta en þessi stjórn hef-
ur snúiö þvi alveg viö?
— Þvl er ekki aö neita aö visi-
tölukerfið hefur áhrif á skattlagn-
inguna hjá okkur. Reynt er aö
halda veröbólgunni niöri og til
þess þarf aö halda vfsitölunni i
skefjum. Nú er þaö þannig aö all-
ir skattar nema beinir skattar
koma inn f visitöluna. Þaö þýöir,
aö meöan ekki næst samkomulag
um aö breyta visitölugrundvellin-
um, notar rikiö helst beina skatta
til aö afla fjár.
1 raun og veru sker baráttan
gegn verðbólgunni úr um þaö
einnig aö draga úr annarri fjár-
festingu.
Þá veröur aö gæta itrasta
sparnaöar og aöhalds I rikisbú-
skapnum.
I ööru lagi þarf aö beita skatt-
lagningu þannig, að þaö dragi úr
verðbólgunni. Hér háttar svo til,
aö beinir skattar hækka ekki visi-
töluna. Hins vegar gera óbeinir
skattar þaö. Þess vegna er skyn-
samlegt við núverandi aöstæöur
að beita fremur beinum sköttum.
t þriöja lagi ermjögárlöandi aö
afgreiða fjárlög meö rekstrar-
hagnaði og greiösluafgangi viö
verðbólguaöstæður.
óskapleg breyting á
högum landsbyggðar-
innar
— Svo viö minnumst á Fram-
kvæmdastofnunina þar sem þú
hefur veriö mörg ár. Telur þú þaö
þarfa stofnun, sem eigi að starfa
áfram?
— Já þaö er mjög þörf stofnun.
„••fylgjandi þvi, aö viö festum okkur ekki um of I háumniöur-
greiöslum.”
„Stefna stjórnarinnar kemur fram i fjárlögunum og fjárlagaum-
ræöunni”
sem hefur aö mfnum dómi gert
afar mikiö gagn.
Þegar ég kom i stofnunina upp
úr 1971 má segja aö tilvera
margra byggöarlaga viös vegar
um landiöhafihangiðá bláþræði.
Þá var Byggöasjóður stofnaöur
og Framkvæmdastofnun komiö á
fót, alveg sérstaklega 1 þvi
augnamiði aö foröa því aö lands-
byggöin leggöist af i stórum stil.
Ég álit aö aöalávöxturinn af
starfi stofnunarinnar sé sá, aö
þaö sé a.m.k. i bili búiö aö koma 1
veg fyrir aö mörg lifvænleg
byggöalög viöa um land leggist
niöur.
Ég held aö á þessum árum hafi
orðið óskapleg breyting á högum
landsbyggöarinnar frá þvi sem
áöur var. Og þaö sem kannski
hefur veriö merkast er aö á þessu
tlmabili hefurfjölgaö tiltölulega á
landsbyggöinni i staö þess aö þar
fór sifækkand;. T.d. fjölgaöi allri
þjóöinni á árunum frá 1950-70 aö
mig minnir um 66 þúsund manns
en af þeim fjölda settust aðeins
um 11 þúsund aö úti á landi en 55
þúsund á þéttbýlissvæðinu hér við
Faxaf lóa.
— En nú eru margir á þessu
svæöi orönir óánægöir meö þessa
þróun og segja aö Faxaflóasvæðiö
sé oröiö afskipt?
— Égheld aö fólk hér hafi bara
vanist meira meölæti heldur en
fólk úti um land. Hér hefur fólk
ýmsa hluti sem fólk úti á landi
hefur ekki. Þaö hefur steypta
vegi, nægt rafmagn, aö maöur
tali ekki umsimaþjónustunaþetri
sjónvarpsskilyröi bestu
versl unarþj ónustu, bestu
menntunarmöguleika og margt
fleira. Þvl álit ég aö fólk á þessu
svæöi hafi ekki ástæöu til aö
kvarta. Þaö eru einstaka greinar
eins og t.d. sjávarútvegurinn við
Faxaflóa,sem þarf aö styrkja en
að ööru leyti sé ég ekki aö fólk hér
þurfi aö kvarta. Hinsvegar hefur
fólk úti á landi ýmislegt umfram
Faxaflóasvæðiö.
— Þú telur þá að Byggöasjóöur
eigi aö aðstoöa útgerð hér I þétt-
býlinu?
— Já, ég tel eðlilegt aö Byggöa-
sjóöur komi til skjalanna hvar
sem vissar atvinnugreinar eiga í
erfiðleikum.
— En sjóðakerfið almennt, er
þaöekki oröinn hreinn frumskóg-
ur, sem ekki nema fáir kunna á og
geta jafnvel „gert út á?”
— Ég held aö það þurfi aö ein-
falda sjóðakerfiö og bankakerfiö.
Ég held að ekki fjölmennari þjóö
en viö Islendingar erum Jeggi allt
of mikinn kostnaö og mannafla i
sjóöa og skattakerfiö. Þetta þarf
að veröa ódýrara. En veröbólgan
gerir það aö verkum aö þaö borg-
ar sig að taka lán. Þó er þess aö
geta aö á undanförnum árum
hefur lánsfé oröiö dýrara og dýr-
ara og þaö hefur orðið þau áhrif
aö þaö tekur I aö taka lán. Þaö er
ekki hægt aö fá ódýrt fjármagn.
Samvinnuverslun og
einkaverslun eiga að
starfa hlið við hlið
— Nú hefur veriö talaö um aö
rekstur hér sé ekki rekinn á hag-
kvæman hátt, viö séum t.d. meö
allt of mörg skip til aö veiöa þann
afla sem um er aö ræöa. En mig
langar lika aö heyra þitt álit á þvl
hvort ekki þurfi aö skipuleggja
verslunina betur. Eru þær ekki
lika orönar allt of margar?
— Mér finnst að þeir sem
standa lengst frá útgeröinni og
hafa aldrei komiö nálægt henni
tali mest um aö skipakosturinn sé
allt of mikill. Ég held aö mis-
skilningurinn sé fólginn I þvi,að
fiskurinn í sjónum er ekki þannig
aö hægt sé aö smala honum eins
og sauöfé. Þaö er svo margt sem
þar kemur til greina. Veiöiskapur
er nú einusinni þannig I eöli si'nu,
aö þaðer ekki hægt aö gripa þetta
þegar menn langar til.
Um verslunina vil ég aftur á
móti segja þetta. Samvinnu-
verslunin I landinu er mjög sterk
og ég dlit aö I þjóöfélagi þar sem
samvinnuverslun er sterk eigi
menn ekki aö þurfa aö hafa of
miklar áhyggjur af versluninni
þvi samvinnuverslunin á aö geta
tryggt aö þaö sé ekki okraö á
mönnum I versluninni. Þaö er
hennar hlutverk. Ég állt aö heil-
brigö samvinnuverslun eigi aö
geta keppt viö heilbrigöa
einkaverslun. A þann hátt held ég
að menn fái ódýrasta og besta
vöru. Ég hef enga trú á þessari
prósentuálagningu. Það hefur
komið I ljós aö þetta verölags-
kerfi sem viö búum viö veldur
óhentugri og dýrari innkaupum
til landsins heldur en er hjá
nágrannaþjóöunum. Þaö er hag-
ur 'fyrir þá sem flytja inn aö
kaupa dýra vöru, af þvi aö þaö
eru lögfestar prósentuálagning-
ar. Hinsvegar held ég aö þaö sé
afar þýöingarmikiö aö hafa sterkt
og virkt verðlagseftirlit sem get-
ur gripiö inn I ef þörf krefur.
Hinsvegar viröist nú fjöldi
Frh. á bls. 39
SAMBANDIÐ AUGLÝSIR
Úrval af einlitum og
munstruðum teppum
Ensk og þýsk úrvalsvara
SAMBAND ÍSLENZKRA SAMVINNUFÉLAGA