Fréttablaðið - 04.09.2006, Blaðsíða 23

MÁNUDAGUR 4. september 2006 3
Guðmundur Óli Scheving
SKRIFAR UM MEINDÝR OG MEINDÝRAVARNIR
Rakabjallan er rauðbrún að lit,
þéttloðin og gráhærð. Hún er 2,5-3
mm að lengd. Hún er útbreidd um
allan heim og mjög algeng í Evr-
ópu. Hún lifir á myglusveppum og
þar sem raki er fyrir hendi eins og
t.d. í kjöllurum, útihúsum, mygluðu
heyi og rusli. Yfir tugur af myglu-
bjöllum hefur greinst
hér á landi. Sé mikið
um þær í íbúðarhús-
næði ætti að athuga
rakastigið en bjöllurnar
hverfa ef rakastig er of
lágt fyrir þær. Þær skríða um gólf,
veggi og loft og fara inn í skápa.
Hreingerning dugar til að fækka
þeim en mikilvægast er að koma í
veg fyrir raka.
Nokkrar tegundir af rakabjöllum
eru líka kallaðar myglubjöllur og
lifa flestar í hlöðum og gripahús-
um. Þessar bjöllur eru 2-4 mm á
lengd, ávalar og ílangar og hafa
langa fálmara með 11 liðum og
fætur þeirra eru með fimm liðum.
Rakabjöllur/myglubjöllur lifa ekki
á matvælum eða munum heldur
eingöngu á þeim lífverum sem lifa
og dafna í rakanum s.s. örverum
sem mynda myglu. Tjón af völdum
þeirra er nær ekkert. Bjallan getur
verið í miklum mæli í nýbyggingum
þar sem mikill raki er og er helst
til óþrifnaðar og óþæginda. Hún
skríður um gólf, veggi og loft, ofan
í sökkla á innréttingum og ílát í
skápum. Það er hægt að úða fyrir
henni en oftast er hægt að útrýma
henni með lækkun rakastigs og
sótthreinsun og þrifum. Mjög erf-
itt er að greina milli tegunda og
yfirleitt er samheitið rakabjalla eða
myglubjalla notað yfir allar tegund-
irnar. Fólk ætti að láta greina skor-
dýr hjá Náttúrufræðistofnun ef það
veit ekki hvaða skordýr er á ferðinni
áður en meindýraeyðir
er kallaður til eða láta
meindýraeyðinn fara
með sýnið til Nátt-
úrufræðistofnunar til
greiningar og fá afrit af
niðurstöðum greiningarinnar áður
en úðað er.
Þegar fólk þarf að fá til sín
meindýraeyði eða garðúðara þá
skal alltaf óska eftir að fá að sjá
starfsskírteini útgefið af Umhverfis-
stofnun og eiturefnaleyfi gefið út af
lögreglustjóra/sýslumanni og það
mikilvægasta er að viðkomandi hafi
starfsleyfi frá viðkomandi sveitarfé-
lagi. Ein og sér hafa starfsréttindi
meindýraeyða og garðúðara ekkert
gildi. Athugaðu hvort öll skírteini
séu í gildi. Félagar í Félagi mein-
dýraeyða eru með félagsskírteini á
sér.
Fáðu alltaf nótu vegna viðskipt-
anna.
Réttindi meindýraeyða og
garðúðara frá erlendum ríkjum
og félagasamtökum gilda ekki á
Íslandi.
Heimildir: Upplýsingar og fróð-
leikur um Meindýr og varnir 2004
Rakabjalla (Cryptophagus scanicus),
Myglubjölluættin (Cryptophagidae)
Mikil aukning hefur orðið á
byggingu flatra þaka í nýjum
byggingum. Hálfgerðir fordóm-
ar hafa ríkt á Íslandi gagnvart
slíkum þökum þar sem flöt þök
sem lögð voru á sjöunda og
áttunda áratug seinustu aldar
þóttu dreplek og léleg. Nú er
öldin önnur og ef rétt er að far-
ið eiga flöt þök að endast jafn
vel og lengi og önnur þök.
„Það sem hefur breyst eru efnin.
Hér upp úr 1960 var byrjað að
nota tjörupappa, sem var eingöngu
úr tjöru eða asfalt og pappír. Efnin
á þessum tíma höfðu engan styrk
og pappírinn einfaldlega rifnaði.
Þessi efni voruð notuð á sjöunda
og áttunda áratugnum en það sem
síðan gerist upp úr 1980 var að
efnin gjörbreyttust að því leytinu
til að tjörudúkurinn varð pólýest-
erfylltur. Þannig er dúkurinn mjög
sterkur og hefur mikið togþol,“
segir Páll Karlsson, framkvæmda-
stjóri Þaktaks.
Hann heldur áfram. „Síðan fara
að koma íblöndunarefni í asfaltið
til þess að mýkja það sem kemur
til dæmis í veg fyrir að dúkurinn
springi í kulda. Efnin sem eru
notuð í dag hafa þannig mikið
kuldaþol og hafa einnig mikið tog-
þol sem vinnur með hreyfingu og
þetta er eitthvað sem efnin höfðu
ekki áður,“ segir Páll.
Hann nefnir einnig að efni hafi
fljótt orðið gegndrepa hér áður
fyrr og því hafi endingartími
þeirra ekki verið langur. Í dag er
líftími efnanna sem notuð eru til
að koma í veg fyrir að flöt þök leki
um 25 til 30 ár að sögn Páls. „Þá er
kominn tími á eitthvað viðhald en
annars eiga þetta að vera algjör-
lega viðhaldsfrí þök.“
Páll segir að aðalástæðan fyrir
þessari miklu fjölgun flatra þaka
á nýbyggingum sé að fólk sé að fá
meiri trú. „Menn gáfust svolítið
upp á flötum þökum í kringum
1980 en fyrir það voru menn ein-
faldlega að byrja í faginu og voru
því ekki nógu reynslumiklir.“
Vinnubrögðin og reynslan eru
líka þættir sem gilda jafnmikið
og sjálf efnin sem notuð eru að
mati Páls. „Í okkar fagi eru vinnu-
brögðin númer eitt, tvö og þrjú.
Efnin eru frábær og því þarf
vinnan að vera það líka. Maður á
ekki að þurfa að vera uppi á þaki
reglulega í einhverju viðhaldi og
ef vinnan er rétt gerist slíkt
ekki.“
Bergþór Jónsson, fram-
kvæmdastjóri Mótás, tekur í
sama streng og Páll. „Ef flöt þök
eru vel lögð og vönduð hafa þau
verið að reynast mjög vel. Við
höfum verið að leggja slík þök í
um fimm til sex ár en ef þetta er
ekki unnið af fagmönnum og
ódýrari efni notuð þá er voðinn
vís,“ segir Bergþór.
steinthor@frettabladid.is
Flöt þök ekki ótraustari
Mun vinsælla virðist vera meðal þeirra sem eru að byggja ný hús að hafa flatt þak frekar
en hallandi.
Flöt þök eins og þessi hafa oft verið litin hornauga af Íslendingum en reynsla síðustu ára af
þeim hefur reynst góð samkvæmt verktökum. FRÉTTABLAÐIÐ/HRÖNN
Lesendum Fréttablaðsins er velkomið að senda fyrirspurn
á netfangið gudmunduroli@simnet.is.
������������������
�������������������������
Faxafeni 5 • Reykjavík • Sími 588 8477 • betrabak@betrabak.is • www.betrabak.is
Opið virka daga frá kl. 10-18 • Laugardaga frá kl. 11-16
w
w
w
.d
es
ig
n.
is
©
20
06
���������������������������������������������������������������������������������
�����������
Svefnkollurinn er mjög þægilegur og einfaldur í
notkun. Microfiber áklæði sem er sérlega slitsterkt,
endingargott og hrindir frá sér óhreinindum.
Fáanlegir í mörgum litum. 5 sekúndur úr kolli í rúm.