Fréttablaðið - 16.11.2006, Blaðsíða 40

Panorama, miðstöð innréttinga
í Síðumúla 30, selur Impuls-
eldhúsinnréttingar á góðu
verði.
„Efnið í þessum innréttingum er
margs konar enda úrvalið mikið,“
segir Gunnar Gunnarsson í verslun-
inni Panorama þegar hann er spurð-
ur út í Impuls-innréttingarnar.
Hann segir Impuls vera undirverk-
takafyrirtæki hjá Alno sem hefur
verið lengi hér á markaði og er
þekkt fyrir gæði og fágun. „Impuls
býr til einfaldar og smekklegar inn-
réttingar og þær eru ódýrari en frá
Alno. Fólk hrífst af þeim, bæði
verðsins vegna og líka þess hvað
þær bjóða upp á sniðugar lausnir.“
Einfaldar lausnir
Mér var einu sinni sagt að enginn maður sem vildi
láta taka mark á sér, þyrði að vitna í dönsku kvenna-
blöðin. En skítt með það, ég ætla að hætta mér út á
þennan hála vettvang og minnast á, að fyrir nokkr-
um árum rakst ég á skemmtilega könnun sem eitt-
hvert þeirra hafði látið gera á því, hvort samhengi
væri milli pottaplantna og hjónabandshamingju.
Nokkur hundruð giftar konur um gjörvallt Dana-
veldi voru spurðar að því hvað þær ættu margar
pottaplöntur og hversu lengi og oft þær hefðu verið
giftar. – Dálítið persónulegar spurningar, sem
kannski hafa ekki verið orðaðar nákvæmlega á
þennan hátt, en þetta var innihaldið. – Konurnar
voru allar á sextugsaldri. Niðurstaðan reyndist sú,
að þær konur sem flestum pottaplöntum sinntu
höfðu líka verið í löngu hjónabandi með einum og
sama manninum. Úr þessu mátti lesa að pottaplönt-
um fylgdi hjónabandshamingja. En hvernig svo sem
við tökum svona vísindum, er ekki ólíklegt að ætla
annað, en að sá tími sem fer í að dútla og nostra við
pottaplöntur og annað grænt á heimilum nái líka til
maka og barna.
Og svo ég haldi nú áfram með Dani og pottaplöntur,
þá er búið að finna út að á hverju dönsku heimili eru
keyptar 14,3 pottaplöntur árlega. Um það bil helm-
ingurinn af því eru blómstrandi plöntur árstíðarinn-
ar. Hitt eru „grænar“ plöntur, og af þeim eru tveir
þriðju plöntur í 10 til 12 sentimetra pottum, ætlaðar
til að standa á borði eða gluggakistu. Afgangurinn
eru stærri plöntur til að hafa á gólfi. Sú „græna“
planta sem Danir velja helst er bergfléttan, og hún
hefur haldið þessu sæti sínu í marga áratugi, eigin-
lega „svo lengi sem elstu menn muna“ eins og sagt
er. Og það er kannski ekkert skrýtið, því bergflétta
var meðal fyrstu plantnanna sem menn fóru að taka
inn í híbýli sín, sem var hér í okkar germanska
menningarheimi í lok siðaskiptanna um miðja sex-
tándu öld.
Bergflétta, Hedera helix, - (ættkvíslarheitið er af
fornlatneskum rótum og þýðir bara bergflétta, en
viðurnefnið „helix“ er tegundinni gefið vegna þess
að hún hlykkjar sig eins og ormur um súlu) er af
Árelíuætt og á upprunaleg heimkynni um alla Evr-
ópu, frá Bretlandseyjum í vestri og austur til
Svartahafs. Norðurmörk hennar ná frá Gotlandi og
Skáni austur til Hvíta-Rússlands. Suðurmörkin
rekja svo norðurströnd Miðjarðarhafsins frá Balk-
anskaga vestur til Atlantshafsstrandar Spánar. Auk
þess er hana að finna á blettum hér og hvar utan
þessa svæðis. Bergfléttan hefur verið flutt á önnur
meginlönd og víða fengið það orð á sig þar að vera
„grænn minkur“, svo notað sé íslenskt hugtak, og
sumstaðar eru „átök“ í gangi til að sporna við frek-
ari útbreiðslu hennar þar sem hún þykir vágestur í
skóglendi vegna þess að hún verður of ágeng og ein-
ráð í gróðursamfélaginu. Bergflétta er klifurrunni
og telst því til trjágróðurs. Blöð hennar eru sígræn
og minna á sjófuglsfætur. Greinarnar eru fremur
grannar og flatvaxnar. Þær mynda heftirætur hvar
sem þær snerta jörð en einkum lóðrétta fleti eins og
kletta eða trjáboli sem þær fikra sig síðan upp eftir.
Lífshættir bergfléttunnar eru um margt mjög
merkilegir, því að hún heldur eins konar æskuskeiði
og forðast sterka birtu þangað til hún hefur náð
nokkurra metra hæð og hefur getað látið einhvern,
s.s. trjábol eða klettavegg, bera sig upp í birtuna.
Eftir það breytir hún um stíl og rúnnast öll. Grein-
arnar verða sívalar og blöðin egg-lensulaga. Þar
blómstrar hún á haustin í þann mund sem önnur
lauftré fella lauf. Blómin eru í óásjálegum sveip og
hún þroskar svört smáber þegar líða fer að laufgun
annarra trjáa næsta vor. Eftir aldinþroskann á vorin
hefur hún laufskipti, gömlu blöðin falla og ný koma
í staðinn.
Tegund sem nær yfir svona víðfeðmt útbreiðslu-
svæði býr yfir gífurlegum fjölbreytileika og aðlög-
unarhæfni. Bergfléttan er hvarvetna vinsæl garð-
planta og þrátt fyrir hnattstöðuna hafa nokkrar
bergfléttur þrifist ágætlega í görðum hér á Suður-
landi og Suðvesturhorninu í marga áratugi. Hún
dafnar best þar sem hún fær að klifra upp eftir
norður- eða vesturhliðum húsa. Bergfléttan er
dæmigerð skuggaplanta og er ekkert um sólbökun
gefið umfram það sem hún þarf til að mynda
blómsprota. – Sem pottaplanta er bergflétta ákjós-
anleg og hana má fá í ótal afbrigðum með margvís-
legri blaðgerð og nokkrum litatilbrigðum í lauf-
skrúðinu. Oftast er hún ræktuð sem hengiplanta, en
það má líka binda hana upp og forma á margvísleg-
an máta. Hringform, kúlur og keilur eru t.d. algeng
form. Best fer um bergfléttuna þar sem nokkurn
skugga ber á. Henni líður líka vel þar sem hiti er
ekki mjög hár, stofuhiti um 20°C er hennar kjörsvið.
Látið moldina þorna ofurlítið á milli vökvana, gott
ráð er að láta pottinn standa svo sem hálftíma í skál
með vatni til að draga upp vatnið. Gefið áburð af og
til á sumrin. Umpottað í stærri pott eða endurnýjuð
eftir þörfum.