Fréttablaðið - 10.01.2007, Blaðsíða 56

MARKAÐURINN 10. JANÚAR 2007 MIÐVIKUDAGUR14
V I Ð T A L
Gunnar Ólafur Haraldsson hefur lengi verið
heillaður af hagfræði, svo heillaður að hann
segir jafnvel um sínar eftirlætishagfræði-
kenningar að þær séu „fallegar“. Má því
leiða líkur að því að hann muni una sér vel
í starfi forstöðumanns Hagfræðistofnunar,
sem hann tók við um áramótin. „Hagfræðin
fjallar um mannlega hegðun, það hvernig
fólk, fyrirtæki og hópar hegða sér við alls
kyns aðstæður í hamingjuleit sinni, ef maður
á að gerast heimspekilegur,“ segir hann. Hjá
Hagfræðistofnun fer Gunnar fyrir flokki sex
manna og kvenna sem sinna rannsóknar- og
þjónustuverkefnum á ýmsum sviðum. Þau
svið sem stofnunin hefur lagt hvað mesta
áherslu á eru náttúrauðlinda- og umhverfis-
mál, heilsuhagfræði og þjóðhagfræði, almenn
efnahagsmál og hagstjórn.
VÍÐA KOMIÐ VIÐ Á LÍFSLEIÐINNI
Gunnar hefur komið víða við á leið sinni til
Hagfræðistofnunar. Hann er hagfræðingur
að mennt, hefur meistaragráðu í sjávarút-
vegsfræðum auk þess sem hann er með
doktorspróf í hagfræði frá Frakklandi. Af
fyrri störfum hans má nefna að hann var
um tíma hagfræðingur hjá Hagfræðistofnun
og svo Þjóðhagsstofnun. Á árunum 2002 til
2005 var hann hagfræðingur í forsætisráðu-
neytinu, í stjórnartíð Davíðs Oddssonar. Að
þeim tíma loknum vatt Gunnar kvæði sínu
í kross og tók við starfi verkefnastjóra hjá
Þróunarsamvinnustofnun Íslands. Dvaldi
hann meðal annars um tíma í Níkaragva.
Samhliða störfum sínum hefur Gunnar haft
annan fótinn í akademíunni og gegndi fyrst
stöðu aðjúnkts og svo dósents við Háskólann
á Bifröst, auk þess sem hann hefur kennt
við Háskóla Íslands. Til Bifrastar réði hann
sig svo í fullt starf í febrúar í fyrra þar til
hann tók við stöðu forstöðumanns nú um
áramótin.
Þrátt fyrir að hafa unnið náið með Davíð
Oddssyni í forsætisráðuneytinu segist
Gunnar ekki vera pólitískur og vill hvorki
staðsetja þær hagfræðikenningar sem hann
aðhyllist til vinstri né hægri. „Ég get nefnt
ágæta hagfræðinga sem spanna allt sviðið.
Mér finnst ekki rétt að flokka fræðikenn-
ingar með þessum hætti. Ég held að oft sé
erfitt að fullyrða nokkuð um að hægri menn
bulli meira um hagfræði en vinstri menn, eða
öfugt.“
EVRAN Á EKKI AÐ VERA DÆGURMÁL
Gunnar hefur eins og aðrir sína skoðun á mál-
efnum evrunnar og krónunnar. Hann telur
að ekki sé búið að skoða nægilega vel allar
hliðar málsins til þess að hægt sé að taka
ákvörðun um að kasta krónunni. „Það hefur
til að mynda ekki verið fullskoðað hvernig
við myndum haga hagstjórninni, með lítil
sem engin áhrif á gjaldmiðilinn. Að taka upp
evruna getur líka haft mikil áhrif á vinnu-
markaðinn og þau áhrif hafa heldur ekki
verið rannsökuð ofan í kjölinn. Þetta er ekki
bara spurning um að telja kostina og ókost-
ina. Það þarf að vega og meta hversu þungt
þessir kostir og ókostir vega. Spurningin um
fyrirkomulag þessara mála á ekki að vera
dægurmál.“
Gunnar telur ekki ráðlagt að taka upp evru
án þess að ganga í Evrópusambandið, gæf-
ist þess kostur. „Ef við tækjum upp evruna
þyrftum við strax að reyna að aðlaga íslenska
hagkerfið sem best að sveiflum í evrópska
hagkerfinu. Sögulega séð hefur Ísland oft
verið í uppsveiflu á meðan Evrópa er í niður-
sveiflu og öfugt. Ef við tækjum upp evruna
án þess að ganga í sambandið gætum við lent
í því að vera með lága vexti í uppsveiflu og
háa vexti í kreppu.“ Hann bendir líka á að
þótt Íslendingar tækju upp evruna væru hag-
stjórnarvandamál hvergi nærri úr sögunni.
„Áhrifin af uppsveiflu eða niðursveiflu koma
alltaf einhvers staðar fram. Ef það gerist
ekki að hluta til í gegnum gengið, þá gerist
það bara einhvers staðar annars staðar. Svo
má heldur ekki gleyma því að við verðum
ekki laus við áhrifin af gengissveiflum þótt
við tökum upp evruna. Aðrir gjaldmiðlar
sveiflast líka, þetta verða þá bara ekki geng-
issveiflur sem verða til af ástandinu hérna
innanlands. En sveiflurnar myndu vissulega
minnka.“
ALMENNINGUR BER ÞYNGSTU BYRÐARNAR
Ýmsir hafa haldið því fram að evran muni,
hvort sem okkur líkar betur eða verr, lauma
sér bakdyramegin inn í íslenskt efnahags-
líf, samfara því að umsvif íslenskra stór-
fyrirtækja verði í sífellt meira mæli í
erlendum gjaldmiðli. Fullyrt hefur verið
að það myndi gera peningamálastjórn
Seðlabankans áhrifalausa. Það er því ekki
hægt að sleppa Gunnari án þess að fá hans
sýn á hvaða áhrif það hefði á stjórnina ef
stærstu fyrirtæki landsins tækju upp á því
að færa bókhald sitt í evrum. „Ég sé ekki
að þetta myndi breyta miklu frá því sem
nú er, því að stórum hluta hafa stýrivext-
ir Seðlabankans ekki virkað sem skyldi.
Bankarnir hafa nú þegar greiðan aðgang að
erlendu lánsfjármagni og eru því að miklu
leyti undanskildir áhrifum af stýrivöxtum
Seðlabankans. Ég held það sé alltaf, þrátt
fyrir allt, almenningur í landinu sem ber
þyngstu byrðarnar af peningamálastjórn-
inni.“
Evruumræðan á ekki að vera
dægurmál, almenningur ber
byrðarnar af peningamála-
stjórn Seðlabankans og hag-
fræðikenningar geta í eðli sínu
verið fallegar. Þetta var meðal
þess sem Gunnar Ólafur
Haraldsson, nýr forstöðumað-
ur Hagfræðistofnunar, sagði
Hólmfríði Helgu Sigurðardóttur frá.
Heillaður
af hagfræði
„Það hefur til að mynda ekki verið fullskoðað hvernig við myndum haga hagstjórninni, með lítil sem engin áhrif á gjaldmið-
ilinn. Að taka upp evruna getur líka haft mikil áhrif á vinnumarkaðinn og þau áhrif hafa heldur ekki verið rannsökuð ofan í
kjölinn. Þetta er ekki bara spurning um að telja kostina og ókostina. Það þarf að vega og meta hversu þungt þessir kostir og
ókostir vega. Spurningin um fyrirkomulag þessara mála á ekki að vera dægurmál.“