Fréttablaðið - 10.01.2007, Blaðsíða 53

H A U S
MARKAÐURINN 11MIÐVIKUDAGUR 10. JANÚAR 2007
Ú T T E K T
Evrópu þar sem skógur geti vaxið gildi það
sama og í Danmörku. „Þar er miklu meiri
samkeppni um landið til matvælaframleiðslu.
Nánast allt akuryrkjuland í heiminum er
þar sem áður stóð skógur áður en menning
varð til.“ Aðalsteinn segist vita til þess að
á Norðurlandabúar hafi litið til þess að hér
kynni að vera hægt að fjárfesta í kolefni með
skógrækt og að óformlegar þreifingar hafi
átt sér stað í þá átt.
Aðalsteinn bendir á að ungir skógar hér
á landi, sem gróðursettir séu eftir 1990 og
teljist þar með „Kyoto-skógar“ bindi um þess-
ar mundir um átta prósent af heildarlosun
Íslendinga af gróðurhúsalofttegundum á ári
hverju. Hann segir að ef farin yrði leiðin
sem Arnór stingur upp á í grein sinni í
Skógræktarritinu værum við eftir tæpa hálfa
öld komin í þá stöðu að helmingur allrar los-
unar hér á ári hverju yrði bundinn í skógum.
„Svo bætist við að kolefni er að verða verð-
mæti,“ segir hann og telur ekki loku
fyrir það skotið að í framtíðinni
kynnu gjaldmiðlar landa að styðj-
ast við kolefnisfót, með sama hætti
oggullfót áður. „Í hverju í tonni
koltvísýrings sem ekki er losað eða
er bundið með einhverjum hætti er
u svo mikil verðmæti. Þetta kemur
til viðbótar við önnur hefðbund-
in verðmæti sem tengd hafa verið
skógrækt svo sem timbur, skjól,
minni jarðvegseyðing og aðrir slík-
ir hlutir.“
Enn er þó margt á reiki um
hver næstu skref verða í reglusetningum
um bindingu gróðurhúsalofttegunda og ekki
mikil umræða um málið í atvinnulífinu hér.
Aðalsteinn segir umræðuna lengra komna,
til dæmis á vettvangi Evrópusambandsins,
þar sem nú síðast hafi borist fregnir af sér-
stökum skatti sem leggja eigi á flug til og frá
Evrópu vegna flugsins. „Svo gáfu Norðmenn
í jólagjafir bundið tonn af koltvísýringi.“
Til þess að markaður geti orðið til hér segir
Aðalsteinn að ekki vanti annað hér en laga-
umhverfi. „Tryggja þarf eignarhaldsákvæði
á þessum kvóta sem er að verða til. Ég bind
vonir mínar við það að þessi lagarammi verði
til og þá kemur skógrækt sjálfkrafa til sem
einn liðurinn í því umhverfi sem til verður.“
UNNIÐ AÐ RAMMA UM VIÐSKIPTI
Hugi Ólafsson, skrifstofustjóri á skrif-
stofu sjálfbærrar þróunar og alþjóðamála í
umhverfisráðuneytinu segir að eins og nú
sé búið um hnútana getum við ekki selt úr
landi kolefniskvóta út af „íslenska ákvæð-
inu“ svokallaða. „Í þeirri loftslagsstefnu sem
núna er í gildi er ekki gert ráð fyrir miklum
viðskiptum innanlands. Við höfum talið að við
yrðum innan okkar skuldbindinga. Til dæmis
erum við ekki með mikið af fyrirtækjum hér
sem fá úthlutað kvótum í Evrópu. Að miklu
leyti eru það orkuver sem brenna olíu, kolum
og jarðgasi. Álver eru til dæmis ekki þar á
meðal. Hins vegar er ekki útlilokað að hér
þróist einhver kolefnismarkaður í framtíð-
inni. Síðan er þetta auðvitað pólitískt metn-
aðarmál að sýna að við séum á réttri leið og
sýnum viðleitni til að minnka losun og auka
bindingu.“
Í ársbyrjun 2005 fór af stað fyrsti vísirinn
að kvótakerfi Evrópusambandsins með kol-
efnisbindingu þótt við hér séum ekki þátttak-
endur í því. „Það er hins vegar ekki ólíklegt
að þetta þróist þannig í framtíðinni að til
verði nokkurs konar kolefnishagkerfi og við
munum taka þátt í því.“
Til skemmri tíma litið hefur þjóðin ákveðn-
ar útblástursheimildir og segir Hugi spár
hafa bent til þess að við yrðum innan þeirra.
„Ef hins vegar verður farið í alla þá stóriðju
sem verið hefur í umræðunni, til dæmis
stækkun í Straumsvík, álver í Helguvík og á
Húsavík þá erum við komin yfir þessar heim-
ildir í lok tímabilsins,“ segir hann og kveður
því nokkra óvissu ríkjandi um hvað við tekur
árið 2013. „Það er auðvitað nokkuð sem við
þurfum að gera ráð fyrir.“
Hugi segir að þótt rætt hafi verið um
skort á lagaramma um kolefnisviðskipti hér
hafi fyrsta skrefið í þá átt þegar verið stigið
í lögum um skráningu gróðurhúsaloftteg-
unda sem samþykkt voru á Alþingi síðasta
vor. „Þar er kveðið á um að við setjum upp
svokallað skráningarkerfi, sem segja má að
sé nokkurs konar rafrænn banki fyrir heim-
ildir. Þetta er nokkuð sem öll ríki þurfa að
setja upp samkvæmt Kyoto-bókuninni, og
er forsenda fyrir því að svona viðskipti geti
farið fram. Árið 2008 úthlutar skrifstofa
Kyoto-bókunarinnar okkur heimildum sem
lagðar verða inn á þetta skráningarkerfi eða
netbanka og okkur svo frjálst að deila því út
á reikninga til einstakra fyrirtækja. Þá geta
menn verslað með slíkar heimildir.“ Hugi
segir nefndina sem vann að undirbúningi
þessara laga, en hún er á vegum umhverfis-
iðnaðar- og fjármálaráðuneytis, hafa fengið
umboð til að halda áfram störfum og bæta
við lögin með það fyrir augum að tryggja að
við yrðum innan okkar skuldbindinga. „Þó að
spár bendi til þess að við verðum fyrir innan,
teljum við að það þurfi að vera til reglur um
úthlutun á þessu íslenska ákvæði, bæði til að
skapa ákveðna festu varðandi það og eins ef
til kæmi einhver starfsemi umfram það sem
nú er inni í spám,“ segir Hugi og bætir við að
í lok þessa árs sé gert ráð fyrir því að línur
hafi skýrst í þessum efnum.
HUGA ÞARF AÐ JAFNRÆÐI FYRIRTÆKJA
Pétur Reimarsson, forstöðumaður hjá
Samtökum atvinnulífsins, segir að í kolefn-
isbókhaldi fyrir Ísland sem skila eigi inn
á skrifstofu alþjóða-
samningsins um loft-
lagsmálefni sé heimilt
að setja að hluta kolefni
sem bundið sé í skóg-
um og landgræðslu.
„Og að hluta er slík
binding nú þegar inni í
bókhaldinu. Ríkin sem
aðilar eru að lofts-
lagssamningnum hafa
beitt ýmsum aðferð-
um til að létta það sem
þau þurfa að gera að
öðrum kosti, þar er með talin skógrækt og
landgræðsla og síðan að ráðast í verkefni í
þróunarríkjum eða öðrum aðildarríkjum sem
tekið hafa að sér skuldbindingar samkvæmt
Kyoto, til dæmis í austantjaldsríkum og víðar.
Þetta gera menn í tölu-
vert miklu mæli.“ Pétur
segir í raun ekki skipta
máli fyrir umhverfið
hvort dregið verði úr
útstreymi með því að
binda í skógrækt hér á
landi eða með bindingu í
öðrum skógum eða verk-
efnum í þróunarríkjum.
„Ef menn vilja hér fara
þessa leið þá höfum við
lagt á það ríka áherslu
að hér yrði reynt að hafa
þær aðgerðir eins hag-
kvæmar og frekast er
unnt.“
Pétur bendir á að
verð kolefnisheim-
ilda sveiflist til og frá
og því í raun erfitt að
gefa sér nokkuð um
framtíðarhagkvæmni
þess að binda útblástur
í skógum hér á landi.
„Verðið á kolefnistonni
í Evrópusambandinu er
á milli fjórar og fimm
evrur og er líklega svip-
að við að ráðast í verk-
efni í þróunarríkjunum.
Íslensk skógrækt held
ég að sé ekki endilega
mjög samkeppnishæf
við það.“
Pétur segir að varð-
andi reglur um bindingu
útblásturs þurfi að hafa
hér almennar reglur
sem atvinnulífið hér og
í öðrum löndum gangist
undir á svipuðum tíma.
„Og að ekki sé þá verið
að skekkja samkeppn-
isstöðu innlendra fyrir-
tækja gagnvart öðrum
löndum.“ Hann segir
að standi vilji manna
til þess að opna fyrir
heimildir fyrirtækja
til að binda útblástur í
skógum þurfi að opna
fyrir að hægt sé að
binda hann eftir öðrum
leiðum erlendis líka.
Tryggja verði að gera
megi hlutina á eins hag-
kvæman hátt og frek-
ast sé unnt. „Á næstu
áratugum verður mest
aukning í útstreymi í
þróunarríkjunum og þar
er helst bent á Indland
og Kína,“ segir Pétur.
„Atvinnulífið leggur því
áherslu á að leita megi
hagkvæmustu leiða og
þær verði ekki bundnar
við Ísland. Í þessu er ekki frekar en í öðrum
viðskiptum hægt að líta einangrað á eitt
ríki.“
Pétur segir nýjar tillögur
Evrópusambandsins gera ráð
fyrir að frá 2004 til 2006 fái
fyrirtæki í flugi úthlutað með-
alútstreymi frá starfseminni,
en alla aukningu þurfi þau að
ná sér í annars staðar frá. „Það
gera menn ekki með skógrækt
á Íslandi. Menn ná sér þá í
heimildir þar sem þær eru hag-
kvæmastar og ódýrastar. Það
getur verið með margvíslegum
verkefnum víðs vegar um heim
og inn í þá röð þarf íslensk
skógrækt að raða sér,“ segir
hann og bendir á að
sem stendur bendi
ekkert til annars en
Ísland fái staðið við
allar skuldbinding-
ar sínar gagnvart
Kyoto-bókuninni.
„En hvað síðan
tekur við þegar
Kyoto-tímabilinu
lýkur árið 2012 vita
menn bara ekki.
Um það á eftir að
semja á alþjóðavísu
og ólíklegt að það takist fyrr
en 2009 eða 2010. Það eru því nokkur ár í að
menn sjái hvað tekur við af þessu.“
ri í peninga
máta. Óli Kristján Ármannsson kynnti sér
bindingu kolefnis. Samtök atvinnulífs-
kt. Stjórnvöld vinna að umgjörð utan
með útblásturskvóta að sinni.
Gróðurhúsaáhrif
jöfnuð út með
skógrækt
Starfsmenn Iðntæknistofnunar hafa
reiknað út hversu mikinn skóg þurfi
að rækta til að binda þann koltvísýr-
ing sem reksturinn losar. Í nýjasta
hefti Skógræktarrits Skógræktarfélags
Íslands kemur fram að starfsmennirnir
ætli sér að rækta skóg til að draga úr
gróðurhúsaáhrifum rekstursins og að
þeir geri það í kjölfar aukinnar umræðu
um hlýnun veðurfars.
Við útreikninginn var gengið út frá
að allir 65 starfsmenn stofnunarinn-
ar kæmu akandi á einkabíl til vinnu
og að meðalakstur þeirra vegna vinn-
unnar væri um 20 kílómetrar á dag.
„Vitað er að meðalbinding koltvísýrings
vegna skógræktar á Íslandi er 4,4 tonn
á hektara á ári þau 90 ár sem það tekur
skóginn að vaxa upp,“ segir í ritinu og
er niðurstaðan því sú að rækta þyrfti
rúma 18 hektara af skógi til að reka
Iðntæknistofnun „án útblásturs“ í 80
til 90 ár.
Á hinum Norður-
löndunum eru ekki
sömu möguleikar á
að nýta nýskógrækt
sem leið til að draga
úr losun. Svíþjóð er
að 70 prósentum vaxin
skógi, Finnland að 80
prósentum og Noregur
vaxinn skógi alls stað-
ar nema í fjöllum og
lítið er um láglendi.
Danmörk er mjög þétt-
býl og mjög þéttbær
landbúnaður og þar
af leiðandi mikil sam-
keppni um not á því
landi,