Fréttablaðið - 30.01.2007, Síða 18

fréttir og fróðleikur
Eiga rætur að rekja til Nóa
Til háborinnar
skammar
Með inngöngu Rúmeníu
og Búlgaríu í Evrópusam-
bandið um nýliðin áramót
bættust rúmlega 30 milljón-
ir fátækra Suðaustur-Evr-
ópumanna inn í raðir þess.
Þetta veldur ótta – verð-
skulduðum eða óverðskuld-
uðum – um að ný flóðbylgja
ódýrs vinnuafls sé í þann
mund að skella á ríkari
löndum álfunnar.
Eftir inngöngu landanna tveggja
við Svartahafið hafa öll eldri aðild-
arríkin fimmtán, nema Svíþjóð og
Finnland, lokað á frjálsa för vinnu-
afls frá þessum löndum. Ísland og
Noregur hyggjast einnig gera það,
en samningum um EES-aðild ESB-
nýliðanna er enn ólokið og því
gilda enn sömu reglur um atvinnu-
réttindi Rúmena og Búlgara á
Íslandi og fyrir inngöngu þeirra í
ESB.
Hin fyrrverandi Austantjalds-
löndin sem gengu í sambandið árið
2004 – Eistland, Lettland, Litháen,
Pólland, Tékkland, Slóvakía, Sló-
venía og Ungverjaland – hafa öll
opnað sinn vinnumarkað fyrir
Rúmenum og Búlgörum. Þó hafa
stjórnvöld í Ungverjalandi, næsta
grannríki Rúmeníu, sett vissar
takmarkanir á frjálsa för fólks
yfir landamærin fyrst um sinn
eftir að þau urðu að innri landa-
mærum ESB. Kýpverjar hafa látið
allar takmarkanir falla, en Malt-
verjar halda í þær með sama hætti
og vesturevrópsku eldri aðildar-
ríkin þrettán sem áður eru nefnd.
Nú þegar er það svo að yfir tvær
milljónir Rúmena og Búlgara
dvelja og starfa í öðrum Evrópu-
sambandslöndum. Við ESB-inn-
gönguna hefur vaknað ótti um að
enn meiri straums ódýrs vinnu-
afls sé að vænta frá hinum fátæka
suðausturjaðri álfunnar. „Pólski
pípulagningarmaðurinn“ og „lett-
neska þjónustustúlkan“ hafa á síð-
ustu árum getið sér góðan orðstír í
hinum ríkari löndum álfunnar. En
eftir því sem þeim fjölgar vaxa
efasemdir um að þessi straumur
fólks að austan sé æskilegur.
Þessi umræða hefur verið sérstak-
lega lífleg í Bretlandi á síðustu
vikum. Gula pressan hefur ekki
látið sitt eftir liggja og birt risa-
forsíðufyrirsagnir á borð við: „See
EU soon“ („Sjáumst ESBrátt“) og
„You can‘t stop us coming“ („Þið
getið ekki aftrað okkur frá að
koma“).
Þessi ótti, sem alið er á með
fréttum af þessu tagi, er þó
ástæðulaus með tilliti til þess að
Bretar hafa í þetta sinn nýtt sér
fyrirvara sem lokar í bili á frjálsa
för launafólks frá nýjustu aðildar-
ríkjunum tveimur, ólíkt því sem
Bretar ásamt Írum, Svíum og
Finnum gerðu við síðustu stækk-
un ESB árið 2004. Rúmenar og
Búlgarar geta því ekki komið í
atvinnuleit til Bretlandseyja nema
vera fyrst búnir að útvega sér
atvinnuleyfi. Ástæðan fyrir því að
svo auðvelt er að ala á þessum ótta
er reynslan sem fengist hefur af
opnun vinnumarkaðarins fyrir
íbúum Mið- og Austurevrópuríkj-
anna sem gengu í sambandið vorið
2004. Yfir hálf milljón manna frá
þessum löndum hefur komið til
Bretlands í atvinnuleit á þessu
tímabili, flestir frá Póllandi.
En er svo fjölmennur straumur
viljugs vinnuafls góður eða slæm-
ur fyrir landið sem í hlut á? Marg-
ir hagfræðingar segja að slíkt
aðstreymi sé af hinu góða, þar sem
það geri vinnumarkaðinn skilvirk-
ari og stuðli að auknum hagvexti.
En hagsmunasamtök launþega –
og stjórnmálamenn – sjá í aðkomu-
fólkinu keppinauta sem þrýsta
launum niður og grafa undan
áunnum réttindum launþega.
Ótti Breta – og allra hinna
„gömlu“ ESB-þjóðanna – við hugs-
anlegan straum ódýrs vinnuafls
frá Rúmeníu og Búlgaríu er hluti
af víðtækari umræðu um hnatt-
væðinguna, þar sem kjarnaspurn-
ingin er: Þjónar aukið efnahags-
legt frelsi hagsmunum allra í
raun?
Hægrisinnaða hugveitan
Migrationwatch ýtti á dögunum
við umræðunni í Bretlandi með
rannsóknarskýrslu, þar sem kom-
izt er að þeirri niðurstöðu að inn-
flytjendur skiluðu þegar á allt
væri litið nær engum ávinningi
fyrir hinn almenna borgara sem
fyrir væri í landinu.
„Innflytjendur geta skilað sam-
félaginu áþreifanlegum ávinningi,
en eingöngu ef rétt stjórn er höfð
á aðstreyminu,“ sagði David
Davis, skuggaráðherra Íhalds-
flokksins í innanríkismálum.
Samkvæmt skýrslu Migration-
watch næmi sá hagræni ávinning-
ur sem hver Breti hefði af inn-
flytjendastraumnum andvirði eins
Mars-súkkulaðistykkis á mánuði.
„Þeir sem fyrst og fremst hagnast
á aðflutningnum eru innflytjend-
urnir sjálfir, sem eru færir um að
senda um tíu milljónir sterlings-
punda (andvirði 1.370 milljóna
króna) á dag til heimalanda sinna,
en þetta fé streymir þar með út úr
brezku hagkerfi og kemur því ekki
til góða.“
Þessu sjónarmiði andmælir
Susan Anderson hjá brezku vinnu-
veitendasamtökunum CBI.
„Aðflutt vinnuafl kemur með dýr-
mæta hæfni og hugmyndir með
sér inn í brezkt hagkerfi og á þátt
í að fylla í stöður sem Bretar geta
eða vilja ekki þiggja. Þeir greiða
hér skatta og skyldur og hjálpa
með því að halda uppi velferðar-
og lífeyriskerfi okkar, löngu eftir
að margir hinna aðfluttu eru aftur
fluttir heim til sín,“ segir hún.
„Þátttaka þeirra á líka þátt í að
halda verðbólgu lágri á tímum þar
sem margt í hagkerfinu þrýstir í
hina áttina.“
Ný flóðbylgja ódýrs vinnuafls?
© GRAPHIC NEWS
Morgunverður frá
kl. 9:00 - 11:00
195,-
Þú átt allt gott skilið!
mánudaga - laugardaga
verslun opnar kl. 10:00