Fréttablaðið - 29.02.2008, Blaðsíða 58

26 29. febrúar 2008 FÖSTUDAGUR
UMRÆÐAN
Olíuhreinsistöð
Von er á rússneskum verkfræðingi til að líta á þá tvo staði á Vestfjörðum
sem fórna á undir olíuhreinsistöð ef af
verður. Þessir staðir eru Hvesta í Arnar-
firði og Sandar og Hólar í Dýrafirði.
Mörgum spurningum er enn ósvarað.
Ólafur Egilsson, annar forsprakkinn í
þessum leik, sagði í sjónvarpi eftir
málþingið á Ísafirði að verkfræðingurinn mundi
kanna hvort einhverjir hnökrar væru á því að
byggja olíuhreinsistöð á þessum stöðum. Hvort
hann finnur einhverja hnökra á veit ég að sjálf-
sögðu ekki.
Ég ætla að bera fram nokkrar spurningar sem
flokkast gætu undir hnökra. Vonandi fæ ég svör en
beini spurningum mínum til forsvarsmanna
íslensks hátækniiðnaðar.
1) Hvaða fyrirtæki, rússnesk eða annarra þjóða,
eru það sem þið eruð umboðsmenn fyrir? Ef ekki er
hægt að gefa upp nöfn þeirra, hver er þá ástæða
þess?
2) Fram hefur komið að 500 manns munu vinna
við olíuhreinsistöina fullbúna. Hvað er áætlað að
margir muni vinna við byggingu stöðvarinnar?
3) Á byggingartímanum má gera ráð fyrir afar
miklum flutningum á efni og mannskap (ca. 1000
störf.) Teljið þið að núverandi hafnarmannvirki,
vegir og flugvellir á svæðinu séu í stakk búin til að
taka við þessum flutningum? Ef svo er ekki, hverjir
munu standa straum af þeim kostnaði, íslenska
ríkið eða huldufyrirtækin, sem áhuga hafa á að
byggja olíuhreinsistöð?
4) Hvað áætlið þið að mörg prósent starfsmanna
verði Íslendingar?
5) Er æskilegt að ykkar mati, að fá rússneska
nýlendu í Arnarfjörð eða Dýrafjörð?
6) Því hefur verið haldið fram að olíuhreinsistöð
af þessari stærðargráðu þurfi um 4 terawött af
rafmagni. Það eru um 10% af allri virkjanlegri
orku í landinu.
Véfengið þið þessar tölur? Ef svo er ekki, hvernig
ætlið þið þá að afla þeirrar orku sem þið þurfið og
hve mikill hluti orkunnar verður frá vatnsafls-
stöðvum og hve mikill hluti frá olíukyntum
stöðvum?
7) Fyrir nokkrum árum fylltist Dýrafjörður
skyndilega af hafís. Óttist þið nokkuð að þannig
ástand geti orðið hættulegt?
8) Teljið þið, að ekki sé háskalegt að sigla
risastórum olíudrekum vestur fyrir Horn í stórsjó
og náttmyrkri inn á einhvern fjörðinn fyrir vestan?
Olíuslys á þessum slóðum er það hryllileg-
asta sem hent gæti þjóðina og þá ekki síst
Vestfirðinga.
9) Framkvæmdastjóri Landhelgisgæsl-
unnar telur æskilegt að ferðir olíuskipa
verði eins langt austur af landinu og
mögulegt er. Norðmenn, ásamt fleiri
þjóðum, hafa miklar áhyggjur af stór-
auknum ferðum risaolíuskipa í norðurhöf-
um. Komið hefur til tals að banna ferðir
þessara skipa um sundið milli Íslands og
Grænlands. Ef svo yrði, myndi það ekki
setja strik í reikninginn varðandi staðsetningu
olíustöðvar á Vestfjörðum?
Eflaust mætti spyrja fleiri spurninga en þetta er
nóg í bili. Í upphafi þessa olíuhreinsunarstöðv-
armáls ritaði ég grein þar sem ég benti á að þetta
væri svo arfavitlaus hugmynd að ekki ætti að eyða
púðri á hana. Ég fékk þau svör að sjálfsagt væri að
skoða málið. Það var gert og sendinefnd frá
sveitarstjórnum á Vestfjörðum fór til Hollands og
víðar til að skoða olíuhreinsistöðvar. Einn sendi-
nefndarmaður saðist ekki hafa fundið neina lykt í
stöðinn né í nágrenni hennar og taldi því að engin
mengun stafaði af olíuhreinsistöðvum. Kannske var
maðurinn bara kvefaður.
Fjórðungssamband Vestfirðinga lét upp á sinn
reikning mæla dýpið í mynni Dýrafjarðar en ný
sjókort vantar.
Mín skoðun er sú að olíuhreinsistöð verði aldrei
byggð á Vestfjörðum, Guði sé lof. Vestfirðir eru sá
staður á jarðarkringlunni sem er vitlausastur til
hýsa olíuhreinsistöð.
Það var ljótur leikur hjá þeim fóstbræðrum Ólafi
Egilssyni og Hilmari Foss að kasta þessari smjör-
klípu framan í Vestfirðinga sem eru í sárum út af
kvótamissi.
Þið hafið haft fjölda Vestfirðinga að fíflum.
Ykkar mottó hlýtur að vera: Ekkert borgarhlið svo
hátt að asni klyfjaður gulli komist ekki þar yfir.
Biðjið Vestfirðinga afsökunar.
Höfundur er verslunarmaður.
SPOTTIÐ
UMRÆÐAN
Lýðræði í Rússlandi
Hagvöxtur og lýðræði fara ekki alltaf
saman eins og aðstæður í
Rússlandi nútímans sýna.
Margir Rússar hafa raun-
ar notið góðs af aukinni
velmegun þar í landi og
því haft tækifæri til að
búa sér betra líf. Þá nýtir vaxandi
fjöldi Rússa sér möguleika á að
ferðast eða stunda nám erlendis.
Búist er við að hagvöxtur verði
áfram tiltölulega mikill og stöðug-
ur.
En í byrjun tíunda áratugarins
fékk lýðræði á sig slæma sýn í
hugum margra Rússa vegna
stöðugra spillingarskandala og
óheftrar einkavæðingar og kapítal-
isma. Þegar Vladimír Pútín var
fyrst kjörinn forseti voru hagvöxt-
ur og stöðugleiki því forgangsmál.
Það er eðlilegt að eftir stormasömu
árin verði þessi mál áfram í for-
gangi en það má hins vegar ekki
leiða til þess að lýðræðisleg gildi
og réttindi og frelsi borgaranna
séu fótum troðin. Í dag sér þess
merki að aðeins einn stjórnmála-
flokkur skilgreini öll pólitísk mark-
mið, hafi áhrif á umfjöllun fjöl-
miðla og lagi skipulag ríkisins og
stjórnsýslunnar að eigin þörfum.
Sú þróun er svo sannarlega
áhyggjuefni.
Fólk á rétt á frjálsum fjölmiðlum
og það að láta í ljós skoðanir and-
stæðar ríkisstjórninni á að vera
sjálfsögð mannréttindi. Stjórnar-
andstöðuflokkar og frjáls félaga-
samtök þurfa að geta starfað, hald-
ið samkomur og ráðið ráðum sínum
að eigin vild. Þar að auki þarf
almenningur að geta treyst því að
lög og réttur nái jafnt til allra og að
spilling verði ekki umborin.
Traust til ríkisins og forsendur
velferðarþróunar byggja á því að
þeir sem stjórna virði þessar regl-
ur. Nýjar hugmyndir fæðast við
frjáls skoðanaskipti og þegar fólk
veit að það getur haft áhrif á eigin
veruleika. Almenningur
er líklegri til að virða
stjórnskipunina þegar
það liggur fyrir að sömu
reglur eiga við um alla og
að þeim er framfylgt. Þá
eru þau lönd þar sem regl-
ur eru virtar og spilling
ekki umborin líklegri til
að laða að sér vestræna
fjárfestingu.
Forsendur raunveru-
legs lýðræðis eru ekki fyrir hendi í
Rússlandi í dag. Norðurlöndin og
Evrópusambandið bera því þá
skyldu að styðja við þróun í átt til
þátttöku almennings og frjálsra
fjölmiðla í Rússlandi. Það er líka
mikilvægt að við mótum sameigin-
lega stefnu í samskiptum okkar við
Rússland og byggjum þar á gagn-
kvæmum skilningi.
Samstarfsnefnd ungra jafnaðar-
manna á Norðurlöndum krefst þess
að rússnesku forsetakosningarnar
verði réttlátar og gagnsæjar. Þegar
til lengri tíma er litið verður vexti í
efnahagslífi og velferð fólksins
ekki eingöngu viðhaldið með ríkis-
forsjá og útflutningi náttúruauð-
linda, heldur þarf líka að opna sam-
félagið og styrkja stoðir
lýðræðisins.
F.h. samstarfsnefndar ungra
jafnaðarmanna á Norðurlönd-
um – FNSU:
Anna Pála Sverrisdóttir, Ungum
jafnaðarmönnum – UJ
Jacob Bjerregaard, Danmarks Soci-
aldemokratiske Ungdom – DSU
Jytte Guteland, Sveriges Social-
demokratiska Ungdomsförbund
– SSU
Martin Henriksen, Arbeidernes
Ungdomsfylking – AUF
Heta Välimäki, Sosialidemokraatt-
iset Nuoret – SDY
Mikko Koskinen, Sosialidemokra-
attiset Opiskelijat – SONK
Kairit Pohla, Noored Sotsiaaldem-
okraadid – SotsdemIrina
Vojevoda, Jaunatnes Socialdemok-
ratiska Savieniba – JSS
Kajsa Borgnäs, Socialdemokratiska
Studentförbundet – SSF
Leiðin til árangurs
ANNA PÁLA
SVERRISDÓTTIR
Olíuhreinsistöð á Vestfjörðum
JÓN FANNDAL
ÞÓRÐARSON
Teljið þið, að ekki sé háskalegt að sigla risa-
stórum olíudrekum vestur fyrir Horn í stórsjó
og náttmyrkri inn á einhvern fjörðinn fyrir
vestan? Olíuslys á þessum slóðum er það
hryllilegasta sem hent gæti þjóðina og þá ekki
síst Vestfirðinga.
UMRÆÐAN
Umhverfismál
Hér á síðum Frétta-blaðsins birtist fyrir
skömmu viðtal við starfs-
mann hjólbarðaverkstæð-
is í borginni, sem réttilega
benti á að tjara sem sest á
hjólbarða minnkar veg-
grip þeirra til muna.
Starfsmaðurinn kvað í því sam-
bandi nauðsynlegt að tjöruþvo
dekkin reglulega til að viðhalda
veggripinu, sem er í sjálfu sér rétt
ef tjaran úr malbikinu hefur sest á
sólann.
En þessum tjöruþvotti fylgir
gríðarlegt álag á umhverfið. Ef við
gefum okkur að hver bíleigandi
noti til jafnaðar einn lítra af tjöru-
leysi til að hreinsa hjólbarða bílsins
að vetri til (sumir nota 10-20 lítra),
og ef við segjum að bílar á höfuð-
borgarsvæðinu séu 100.000 talsins,
þá er verið að nota 100 þúsund lítra
af þessu bráðertandi og skaðlega
leysiefni á hverjum vetri í hjól-
barðaþvott, burtséð frá öllum
öðrum tjöruþvotti. Og hvert fer
þetta efni? Jú, niður í holræsin og
út í hreinan sjóinn umhverfis land-
ið, það af því sem ekki hverfur ofan
í jarðveginn þegar tjaran hreinsast
af dekkjunum.
Það hlýtur að vera betri kostur
að fá tjöruna alls ekki á hjólbarð-
ann. Það næst með því að sleppa
því að nota nagla sem spæna
tjöruna upp úr malbikinu. Það sem
við bíleigendur getum því gert er
að hætta notkun nagladekkja og
losna þar með við tjöruna.
Þannig viðhaldast nátt-
úrulegir viðloðunareigin-
leikar, þ.e. gripgeta
gúmmísins, bæði í snjó og
hálku. Í stað nagla eigum
við að vanda betur val á
hjólbörðum og ekki kaupa
nema að yfirlögðu ráði
ódýr og óþekkt merki sem
oft nota harðara gúmmí í
sólann til að auka endingu
á kostnað viðloðunar og veggrips.
Þar að auki höfum við, sem stund-
um þurfum að aka á grófmunstruð-
um hjólbörðum, val á að láta fíns-
kera („míkróskera“) sólann til að
auka grip hans. Það er ólíkt betri
aðgerð en negling. Og veldur hvorki
ryki né hávaða.
Miðað við ókosti nagla og tjöru-
myndunar undrar mig að umhverf-
is- og gatnasvið sveitarfélaga á höf-
uðborgarsvæðinu skuli ekki hafa
gengist fyrir ítarlegri úttekt á kost-
um og göllum negldra hjólbarða,
bæði út frá öryggis- og umhverfis-
sjónarmiðum. Þetta er stórmál, því
nauðsyn notkunar nagladekkja er
ekkert lögmál. Á meðan ekki verð-
ur hugarfarsbreyting meðal
almennings erum við að sóa hundr-
uðum milljóna árlega í óþarfa sem
leiðir af sér óþverra. Við megum
ekki festast í rásinni, eins og leigu-
bílstjóri einn sem ók mér heim
seint í apríl á síðastliðnu vori. Þegar
ég spurði hann hvers vegna hann
æki (enn) á nagladekkjum, svaraði
hann: „Jú, þeir spá snjókomu í
næstu viku!“
Höfundur er bílatæknifræðingur.
Tjöruþvottur
JÓN BALDUR
ÞORBJÖRNSSON