Fréttablaðið - 06.03.2008, Blaðsíða 20

20 6. mars 2008 FIMMTUDAGUR
nám, fróðleikur og vísindi
Íslensk tvítyngd börn sem búið hafa lengi
erlendis mæta skilningsleysi þegar þau
hefja skólagöngu hér á landi. Þetta segir
Hulda Kristín Jónsdóttir, doktorsnemi við
Háskóla Íslands. Hún segir að gert sé ráð
fyrir að börnin tali, lesi, skrifi og skilji
íslensku fullkomlega um leið og þau setjast
á skólabekk hér á landi.
„Á Íslandi er gert ráð fyrir að íslensk börn sem alast
upp í öðrum löndum standi jafnfætis jafnöldrum
sínum í íslenskukunnáttu þegar þau flytja heim og
hefja skólagöngu. Þetta er algjörlega óraunhæf krafa
jafnvel þó að báðir foreldrar séu íslenskir. Barnið
lifir og hrærist í heimi þar sem annað tungumál en
móðurmálið er í aðalhlutverki. Það sækir skóla,
leikur við vini, horfir á sjónvarp og sinnir heima-
námi svo eitthvað sé nefnt og allt fer fram á erlenda
tungumálinu.
Flestir foreldrar eru í námi eða vinnu og þar af
leiðandi er ekki mikill tími til að sinna tungumála-
kennslu. Barnið er þreytt eftir langan dag og
sömuleiðis foreldrarnir. Það eru því fáir sem hafa
úthald til að sitja yfir markvissri íslenskukennslu
þegar skyldum dagsins lýkur. Einu samskipti
barnsins á íslensku eru við foreldrana. Á heimilum
er notað sérstakt málsnið sem aðallega snýst um dag-
legar athafnir. Það dugar því engan veginn til þess að
barnið nái að þroska með sér fullkomna málvitund,
orðaforða og skilning. Ekkert er því eðlilegra en að
barn sem kemur heim eftir langa dvöl erlendis þurfi
meiri kennslu í íslensku en jafnaldri þess sem lifir
og hrærist í íslensku samfélagi.
Þegar við komum heim lentum við í miklum
vandræðum vegna eldri sonar okkar. Hann náði ekki
að fylgja jafnöldrum sínum í náminu þar sem hann
hafði ekki nægan málskilning. Hann lærði fljótt
lestæknina en vantaði lesskilning. Þegar ég fór fram
á að hann fengi stuðningskennslu var eina svarið
sem ég fékk að ekki væru til peningar til að sinna
þessu.“
Hulda Kristín segir að reynsla hennar og annara
sýni að fordómar ríki í garð þeirra sem koma heim
með börn sem tala ekki lýtalausa íslensku. „Það er
fátt verra í augum landans en Íslendingur sem ekki
talar íslensku. Foreldrar finna fyrir skömm og
sektarkennd þegar þeir koma heim. Svo sterk eru
skilaboðin í samfélaginu. Margir láta í ljós hneykslun
og þegar skólakerfið tekur í sama streng fallast
manni hendur. Foreldrar fá á tilfinninguna að þeir
hafi vanrækt börnin og ekki staðið sig í foreldrahlut-
verkinu. Það er kominn tími til að viðurkenna vanda
þessara barna og taka því sem eðlilegum hlut að þau
séu eftirbátar jafnaldra sinna í íslenskukunnáttu.“ - aá
Fátt verra en Íslendingur
sem ekki talar íslensku
HULDA KRISTÍN JÓNSDÓTTIR Það er erfitt að koma heim
með börn eftir langa dvöl erlendis. Slakri íslenskukunnáttu er
sýndur lítill skilningur.
Barnaheill halda málþing miðviku-
daginn 12. mars, undir yfirskriftinni
„Bætum framtíð barna í stríðshrjáðum
löndum: Menntun og friður“ í samstarfi
við Snælandsskóla. Nemendur 8. bekkj-
ar skólans munu kynna verkefni um
menntun og frið sem þeir hafa unnið
að. Þá munu Amal Tamimi, starfsmaður
Alþjóðahúss, Guðrún Helga Jóhanns-
dóttir, meistaranemi í þróunarfræðum,
og Petrína Ásgeirsdóttir, framkvæmda-
stjóri Barnaheilla, halda stutt erindi.
Fundarstjóri verður Sigmundur Ernir Rúnarsson.
Fram kemur í tilkynningu frá félaginu að tilgangur málþingsins sé að vekja
athygli á aðstæðum barna í stríðshrjáðum löndum. Meðal þess sem rætt verð-
ur um er hvernig menntun getur stuðlað að friði og hvað Íslendingar geta lagt
af mörkum í þeim málum.
Málþingið verður haldið í Snælandsskóla í Kópavogi og hefst klukkan 14.
Þingið er öllum opið, en skráning fer fram á netfanginu birna@barnaheill.is
■ Málþing
Menntun og friður
Hjördís Árnadóttir, framkvæmdastjóri Fjölskyldu- og félagssviðs Reykjanesbæjar
mun halda erindi á málstofu Rannsóknaseturs í barna- og fjölskylduvernd og
félagsráðgjafarskor Háskóla Íslands þriðjudaginn 11. mars. Þar mun hún fara
yfir helstu áherslur í markmiði Reykjanesbæjar í Framtíðarsýn 2006-2010, sem
er undir yfirskriftinni „Tími til að lifa og njóta“ þar sem sérstök áhersla er lögð á
forvarnir og þróunarstarf. Hjördís mun sérstaklega ræða áherslur er varða börn
og ungmenni til 18 ára aldurs.
Málstofan hefst klukkan 12.00 í stofu 101 í Odda. Allir eru velkomnir og
aðgangur er ókeypis.
■ Málstofa
Forvarnir í Reykjanesbæ
Landsvirkjun úthlutaði í gær rúmum 40 milljónum í styrki til rannsóknarverk-
efna á sviði orku - og umhverfismála. Styrkirnir koma frá Orkurannsóknarsjóði
Landsvirkjunar. Það voru 10 meistara - og doktornemar sem hlutu námsstyrki
að upphæð 500 þúsund eða ein milljón. Þá voru rannsóknarverkefni á vegum
rannsókna og menntastofnana styrkt um 35 milljónir.
Sveinbjörn Björnsson, formaður Orkurannsóknasjóðs Landsvirkjunar og fyrr-
verandi rektor Háskóla Íslands afhenti styrkin. Þá flutti Árni Mathiesen fjármála-
ráðherra ávarp. Í því lagði Árni áherslu á að styrkir af þessu tagi séu mikilvægt
framlag til að efla þekkingu og laða hæfileikafólk að menntun og rannsóknum
á sviði orkumála.
Landsvirkjun stofnaði Orkurannsóknasjóðinn árið 2007 og í stjórn hans sitja
fulltrúar háskólasamfélagsins auk kunnáttufólks frá Landsvirkjun. Sjóðurinn
úthlutar alls um 100 milljónum króna í styrki og til grunnrannsókna á þessu ári.
■ Námsstyrkir
40 milljónir til orku- og umhverfisrannsókna
Kjarni málsins
> Fjöldi grunnskólanemenda með erlent móðurmál
Kristinn Schram er í doktorsnámi við Edin-
borgarháskóla auk þess sem hann sinnir
stundakennslu við Háskóla Íslands og er
sjálfstætt starfandi fræðimaður við Reykjavík-
urakademíuna. Kristinn lauk einnig meistara-
námi frá Edinborgarháskóla en lokaverkefni
hans fjallaði um sögusagnir meðal leigubíl-
stjóra þar í borg. „Mastersrannsóknin mín
fjallaði sérstaklega um það hvernig hverdags-
legar frásagnir okkar gefa okkur atbeina til að
móta bæði ímynd okkar og umhverfi – það
er, við gefum sjálfum okkur og umhverfi
okkar merkingu með frásögnum.
Þjóðernisímynd er að vissu leyti mótuð
sem sama hætti. Þjóðernisímyndir Skota
geta verið nokkuð sérstakar og um margt
flóknar. Þeir geta verið bæði breskir og
skoskir en hafa ekki í þeim skilningi þjóð-
ríki og ég vildi skoða það. Sögur skosku
leigubílstjóranna eru af mörgum toga enda
fjölbreyttur hópur en þá má skipta þeim í
þær sögur sem þeir segja farþegum, og þá
ekki síst erlendum ferðamönnum, og sögur
sem þeir segja sín á milli.
Niðurstaðan er sú að þessir einstaklingar
eru mjög skapandi í ímyndarmótun sinni,
sem hangir saman það við hvernig þeir
móta umhverfi sitt og standa í hverdagslegri
valdabaráttu.“
Í doktorsrannsókn sinni beinir Kristinn
sjónum að nútíma framsetningu á Íslending-
um. „Þar mætast kvikmyndun og vettvangs-
rannsóknir á því hvernig Íslendingar tileinka
sér framandi ímyndir af afskekktri náttúru og
meintri norðlægri sérvisku og færa sér í nyt
með ýmsum hætti.“ Rannsóknin er hluti af
þverfaglega verkefninu „Ísland og ímyndir
norðursins“.
FRÆÐIMAÐURINN: KRISTINN SCHRAM ÞJÓÐFRÆÐINGUR
Skyggnst í sögusarp skoskra leigubílstjóra
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
HEIMILD: HAGSTOFA ÍSLANDS
1.039
1.731
1.369