Fréttablaðið - 07.11.2008, Blaðsíða 16

16 7. nóvember 2008 FÖSTUDAGUR
Mikil ólga er í baklandi
Sjálfstæðisflokksins vegna
andstöðu formanns við að-
ild að Evrópusambandinu.
Formaður og varaformaður
eru ekki samstiga. Helm-
ingur sjálfstæðismanna
styður aðild samkvæmt
könnunum.
Ólíkar áherslur formanns og vara-
formanns Sjálfstæðisflokksins
varðandi Evrópumál hafa vakið
athygli. Þótt segja megi að ekki sé
um grundvallarmun að ræða, er þó
ljóst að Þorgerður Katrín er mun
opnari fyrir samstarfi – og jafnvel
inngöngu – í ESB en Geir.
Oft hefur verið sagt að Sjálf-
stæðisflokkurinn sé samsettur úr
mörgum smærri flokkum sem beri
gæfu til að halda saman í kosning-
um. Það hafi orðið til þess að flokk-
urinn hefur verið stærstur í gegn-
um tíðina; mun stærri en
systurflokkar hans á Norðurlönd-
um. Saga flokksins sýnir þó ólíkar
áherslur allt frá stofnun.
Stjórnarsáttmáli
Ólík afstaða ríkisstjórnarflokk-
anna gagnvart ESB var ljós fyrir
kosningar. Í stjórnarsáttmálanum
er kveðið á um skipan nefndar til
að kanna Evrópumálin. Svo segir:
„Skýrsla Evrópunefndar verði
grundvöllur nánari athugunar á
því hvernig hagsmunum Íslend-
inga verði í framtíðinni best borg-
ið gagnvart Evrópusambandinu.“
Stefna Sjálfstæðisflokksins
kemur skýrt fram í samþykkt síð-
asta landsfundar. Vísað hefur verið
í hana og stjórnarsáttmálann um
að ekki standi til að sækja um aðild
að ESB á þessu kjörtímabili. Ljóst
er hins vegar að margir greiddu
þessari ályktun atkvæði gegn eigin
sannfæringu. Innan atvinnulífsins
hefur lengi verið þrýst á um aðild
að ESB.
„Líklegast er að þrýstingurinn
komi frá atvinnulífinu og þing-
flokkurinn hlýði kallinu þaðan. Ég
tel litlar líkur á að þingflokkurinn
hafi frumkvæði að breytingum á
Evrópustefnunni,“ sagði einn
heimildamaður Fréttablaðsins.
Kreppan
Ýmis ummæli Þorgerðar Katrínar
benda þó til að þingmenn séu nú
opnari fyrir Evrópusambandsaðild
en áður. Kreppan hafi beint sjónum
manna til Evrópu.
Í grein í Fréttablaðinu 12. októ-
ber sagði hún að Íslendingar hefðu
komist frá mörgum áföllum ef þeir
hefðu átt aðild að ESB. „Hitt er
ljóst að við sjálfstæðismenn höfum
ávallt sagt að stefna okkar eigi að
ráðast af köldu mati á því hvar og
hvernig hagsmunum Íslands er
best borgið til lengri tíma.
Umhverfið er nú breytt, forsendur
hafa breyst. Breyttar forsendur
kalla á endurnýjað hagsmuna-
mat.“
Þrátt fyrir að talað sé um Geir
og Þorgerði sem tvo póla er raunin
sú að forsætisráðherra er mun
opnari í Evrópumálum en hann
hefur áður verið og sumar yfirlýs-
ingar hans hefðu þótt sæta tíðind-
um við aðrar kringumstæður.
Á opnum fundi í Valhöll 17. maí
sagðist hann ekki vilja ganga í Evr-
ópusambandið. „Við þurfum ekki
að vera með minnimáttarkennd
yfir að vera ekki í Evrópusam-
bandinu.“ Nýverið hefur hann hins
vegar sagt að hann sé tilbúinn til
að skoða aðild Íslands að ESB; þó
alls ekki fyrr en kreppunni slotar.
Þingflokkurinn
Þorgerður Katrín hefur með
ummælum sínum markað sér stöðu
sem leiðtogi Evrópusinna í flokkn-
um. Bjarni Benediktsson opnaði
einnig meira en áður á ESB-aðild í
Vikulokunum á RÚV fyrir nokkru.
Þau tvö eru framtíðarforystumenn
í flokknum.
Þær Ragnheiður Ríkharðsdóttir
og Guðfinna Bjarnadóttir eru tald-
ar fylgja Þorgerði og Bjarna að
málum. Þá hafa þeir Ármann Kr.
Ólafsson og Kristján Þór Júlíusson
einnig verið orðaðir við þá skoðun.
Þeir eiga hins vegar báðir rætur í
sjávarbyggðum og -útvegi og hafa
ekki orðað stuðning sinn.
Í því ljósi eru ummæli Einars K.
Guðfinnssonar, sjávarútvegs- og
landbúnaðarráðherra, á ársfundi
LÍÚ fyrir skemmstu athyglisverð.
Þar sagði hann aðstæður hafa ger-
breyst hér á landi. „Þjóðfélagið
okkar er orðið býsna ólíkt því sem
það var fyrr á þessu ári. Þær for-
sendur sem við gáfum okkur í Evr-
ópuumræðunni fyrr meir, eru ein-
faldlega ekki til staðar lengur, á
því verðum við að átta okkur og
umræðan verður að ná yfir víð-
tækara svið en gjaldmiðilinn
einan,“ sagði ráðherra.
Þingmenn flokksins eru orðvar-
ir. „Menn eru mjög varir um sig og
opna ekki fyrir mikla umræðu um
Evrópusambandið. Menn halda sig
fast við flokkslínuna, sem er lands-
fundarsamþykktin,“ segir heimild-
armaður innan þingflokks Sam-
fylkingarinnar.
Heimildarmaður úr baklandi
Sjálfstæðisflokksins segir hins
vegar að Evrópusambandsaðild
njóti töluverðs fylgis innan þing-
flokksins. „Menn eru bara vanir
því að opinbera ekki ágreininginn.
Nú er staðan hins vegar þannig að
flokkurinn á það á hættu að þjóðin
fari langt fram úr honum ef hann
ætlar að draga lappirnar í þessu
máli.“
Baklandið
Sjálfstæðisflokkurinn hefur lengi
haft mikinn stuðning í atvinnulíf-
inu. Þar á bæ eru menn fylgjandi
ESB og hafa talað fyrir því um
nokkra hríð. Heimildarmaður úr
atvinnulífinu sagði að enn ríkti
stefna Davíðs innan flokksins um
að halda einni óbreyttri ESB-stefnu
út á við.
„Davíð gat bætt atvinnurekend-
um upp óhagræðið af því að vera í
ESB með hagstæðu skattaum-
hverfi og ýmsum ívilnunum. Sú
stefna hefur beðið algert skipbrot í
þeirri efnahagskreppu sem nú
gengur yfir. Þessi hugmynd um að
halda hópnum saman, þetta er bara
búið. Það þýðir ekkert að vísa í
stjórnarsáttmálann.“
Ljóst er að sjávarútvegurinn er
ekki fylgjandi aðild að ESB. For-
ysta LÍÚ hefur mjög gagnrýnt
fiskveiðistefnu sambandsins og
varað við aðild. Þetta er samhljóða
skoðun útvegsmanna, sem hafa
varað við erlendu eignarhaldi í
sjávarútvegi. Vægi sjávarútvegs-
ins hafði minnkað jafnt og þétt
undanfarin ár, en í efnahagsástand-
inu nú hefur það aukist til muna.
Evran
Peningastjórnun Seðlabankans og
staða gjaldeyrismála hefur einnig
valdið deilum innan flokksins. Þor-
gerður Katrín kallaði lengi vel
eftir lækkun stýrivaxta Seðlabank-
ans á meðan Geir hefur varið
stefnuna. Þá sagði Ragnheiður Rík-
harðsdóttir í grein í Morgunblað-
inu á þriðjudag að skipta ætti um
stjórn Seðlabankans.
Staða krónunnar er mönnum
eðlilega hugleikin nú. Árni Helga-
son, framkvæmdastjóri þing-
flokksins, skrifaði á vefritið Deigl-
una að nú yrði að skipta um
gjaldmiðil. „Við getum því tæplega
litið framhjá upptöku annars gjald-
miðils lengur og til þess að ná
þeirri breytingu í gegn getum við
ekki útilokað neinar leiðir, þar með
talið aðild að Evrópusambandinu,
þótt aðra kosti eigi auðvitað að
skoða líka.“
Klofningur?
Stefna Sjálfstæðisflokksins í Evr-
ópumálum er enn sú sama. Fjöl-
margir sem Fréttablaðið ræddi við
sögðust halda að Geir óttaðist að
kljúfa flokkinn ef frá henni yrði
hvikað. Þrátt fyrir að margir óttist
það, telja sumir að því verði þá ein-
faldlega að taka.
„Ef hann klofnar, þá klofnar
hann bara. Það mun koma að því að
meirihluti sjálfstæðismanna telur
rétt að ganga í ESB. Menn verða að
átta sig á því að við höfum ekki
tíma til að bíða eftir landsfundi
2009. Fyrir jól, eða í síðasta lagi
um áramót, verður að liggja fyrir
hvaða kúrs menn ætla að taka í
þessum efnum.“
„Ef ég ætti að veðja á annað
hvort mundi ég veðja að flokkur-
inn tæki upp jákvæða stefnu gagn-
vart ESB. Hvenær er hins vegar
allt annar handleggur,“ sagði annar
heimildarmaður úr atvinnulífinu.
Samfylkingarmaður sem rætt
var við sagðist halda að ríkisstjórn-
arsamstarfið flýtti fyrir ákvarð-
anaferlinu. „Flokkurinn verður
einfaldlega að fara að hugsa sinn
gang. Tónninn í Vinstri grænum er
að breytast og með þeim og Fram-
sókn væri hægt að ná samstöðu um
þjóðaratkvæðagreiðslu um hvort
ætti að sækja um aðild. Þá stæði
Sjálfstæðisflokkur einn utan
stjórnar.“
Hvort þetta er raunhæft mat á
ástandi í öðrum flokkum skal ósagt
látið. Það er hins vegar ljóst að
mikil ólga er innan Sjálfstæðis-
flokksins og æ meiri þrýstingur er
á að breyta um kúrs í Evrópumál-
um. Hvort það þýði klofning er allt
annað mál.
FRÉTTASKÝRING: Sjálfstæðisflokkurinn
Evrópumálin valda ólgu í flokknum
Í SÁTT OG SAMLYNDI Vel fór á með nýkjörnum formanni og varaformanni Sjálf-
stæðisflokksins á landsfundi 2005. Ólíkar áherslur þeirra í Evrópumálum nú hafa
gefið vangaveltum um klofning flokksins byr undir báða vængi. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
FRÉTTASKÝRING
KOLBEINN
ÓTTARSSON PROPPÉ
kolbeinn@frettabladid.is
Sjálfstæðisflokkurinn telur aðild að ESB ekki þjóna hagsmunum íslensku
þjóðarinnar eins og málum er háttað. Mikilvægt er að sífellt sé í skoðun
hvernig hagsmunum Íslands verði best borgið í samstarfi Evrópuríkja. Áfram
skal unnið að gerð tvíhliða samninga um fríverslun við önnur ríki og rækt
lögð við eflingu ábatasamra viðskiptatengsla um allan heim.
LANDSFUNDARSAMÞYKKT
Staða körfuknattleiks á Íslandi
hefur verið í umræðunni upp
á síðkastið vegna fjárhagsörð-
ugleika margra félaga og
brotthvarfs erlendra leik-
manna úr liðum sem
keppa á Íslandsmót-
inu.
■ Hvenær
hóf körfu-
knattleikur
göngu sína
hér á landi?
Körfuknattleikur
eins og hann er leik-
inn í dag náði fótfestu
á þremur stöðum hér
á landi á árunum 1946
til 1950, á Laugarvatni, Í
Reykjavík og á Keflavíkur-
flugvelli. Fyrsta Íslands-
mótið fór fram í Háloga-
landi í Reykjavík vorið
1952. Aðeins var keppt
í meistaraflokki karla
og tóku fimm lið þátt;
Íþróttafélag Keflavíkurflug-
vallar, íFK, sem bar sigur
úr býtum, ÍR, ÍS, Ármann
og Körfuknattleiksfélagið
Gosi. Árið eftir varð Ármann fyrsti
Íslandsmeistarinn í kvennaflokki eftir
sigur á ÍR í úrslitaleik, sem jafnframt
var eini leikur mótsins.
■ Hvenær hófu útlend-
ingar að leika með
íslenskum félögum?
Fyrstu útlendingarnir komu
inn í deildina keppnistíma-
bilið 1975 til 1976. Það voru
þeir Jimmy Rogers, framherji
sem varð Íslandsmeistari með
Ármanni þetta tímabil. og Curtis
Carter, miðherji hjá KR. Þessir tveir
leikmenn slógust eftirminnilega í
lok viðureignar Ármanns og KR
í Laugardalshöllinni í desem-
ber 1975 og fengu báðir eins
leiks bann fyrir vikið. „Upp-
gjöri toppliðanna lauk með
hnefaleikum svertingjanna“
sló Dagblaðið upp í risafyrir-
sögn daginn eftir. Bandaríski
bakvörðurinn, Danny Shouse,
vann það afrek að skora 100 stig
fyrir Ármann gegn Skallagrími í
næstefstu deild í desember 1979,
fyrir daga þriggja stiga reglunnar.
Decarsta Webster, sem breytti
nafni sínu í Ívar þegar hann varð
íslenskur ríkisborgari, varð fyrsti þeldökki
maðurinn til að keppa með A-landsliði
fyrir Íslands hönd í janúar árið 1984.
Þegar Sovétmaðurinn Anatolíj Kovtoun
og Bandaríkjamaðurinn Jonathan Bow
léku saman með KR í Evrópuleik gegn
Hemel frá Englandi árið 1989 var það í
fyrsta skipti sem leikmenn frá þessum
tveimur löndum voru saman í liði í Evr-
ópukeppni, samkvæmt upplýsingum frá
Alþjóðlega körfuknattleikssambandinu,
FIBA.
■ Hvaða lið hafa reynst sigur-
sælust?
ÍR hefur oftast unnið Íslandsmótið
í meistaraflokki karla, eða fimmtán
sinnum, síðast árið 1997. Í kvennaflokki
hefur KR vinningin með þrettán sigra.
Árið 2001 var Pétur Guðmundsson, sem
meðal annars lék með Los Angeles
Lakers og San Antonio Spurs í banda-
rísku NBA-deildinni, kosinn leikmaður
aldarinnar í karlaflokki, en Anna María
Sveinsdóttir í kvennaflokki.
Helsta heimild: Leikni framar líkams-
burðum: Saga körfuknattleiks á Íslandi í
hálfa öld eftir Skapta Hallgrímsson.
FBL-GREINING: ÍSLENSKUR KÖRFUKNATTLEIKUR
Vallarstarfsmenn fyrstu meistararnir
Þjóðfélagið okkar er
orðið býsna ólíkt því
sem það var fyrr á þessu ári. Þær
forsendur sem við gáfum okkur í
Evrópuumræðunni fyrr meir, eru
einfaldlega ekki til staðar lengur,
á því verðum við að átta okkur
og umræðan verður að ná yfir
víðtækara svið en gjaldmiðilinn
einan.
EINAR K. GUÐFINNSSON
Á ÁRSFUNDI LÍÚ
MANNAMÓT „Land og heimili
– samfélagsumræður á
mannamáli“ var yfirskrift
fundar hjá foreldrafélagi
Melaskóla sem haldinn var
á Háskólatorgi Háskóla
Íslands í fyrrakvöld. Ólafur
Ragnar Grímsson, forseti
Íslands, hagfræðiprófessor-
inn Gylfi Zoëga og fjöl-
skylduráðgjafinn Hafliði
Kristinsson héldu erindi og
einnig var boðið upp á pall-
borðsumræður og umræður
á sal.
Erindi forseta Íslands
fjallaði um mikilvægi bjart-
sýni á erfiðum tímum. Gylfi
Zoëga fjallaði um atburði
síðustu vikna í efnahagslíf-
inu og Hafliði Kristinsson
beindi sjónum að stöðu fjöl-
skyldunnar í samfélaginu.
- kg
Foreldrafélag Melaskóla:
Forsetinn á
foreldrafundi
GÓÐIR GESTIR Ólafur Ragnar Grímsson, Gylfi Zoëga og Hafliði Kristins-
son fluttu erindi á fundi foreldrafélags Melaskóla. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON