Réttur - 01.01.1964, Síða 38

38
II É T T U R
Dauði Aneurins Bevans framlengdi yfirráð hægrimanna. Dauði
Gaitskells batt endi á þau. En einnig í valdatíð Gaitskells var
flokkurinn tekinn að þoka sér saman með tillili til væntanlegra
kosninga og reyndi að gera sem bezt úr þeirri málamiðlunarstefnu,
sem þróazt hafði í átökunum. Úrslitabreytingin varð, þegar þrýst-
ingur að neðan og röksemdir veruleikans sannfærðu Gaitskell um
það, að hann yrði að hafna aðild að Efnahagsbandalaginu upp
á þau býti, sem fhaldsstjórnin hafði boðið upp á, og að hann yrði
að halda fast við fimm skilyrði Verkamannaflokksins, þótl hann
vissi, að sexveldin myndu aldrei fallast á þau, þar sem þau myndu
ríða Efnahagsbandalaginu að fullu.
Harold Wilson tók upj) þráðinn, þar sem Gaitskell hafði sleppt
honum. Undir forustu hans hefur flokkurinn gengið í endurnýjun
lífdaganna og er nú einhuga, öruggur og búinn undir sigur. Brýn-
asta vandamál hans var það, hvernig hægt væri að fá hægrimenn
fJokksins til að una því að missa forustuna og fá þá til þess að
fallast á vinstriforustu Wilsons, sem var í samræmi við skoðanir
yfirgnæfandi meirihluta óbreyttra flokksmanna, þótt því væri
öfugt farið í þingflokknum. (En í þingflokknum urðu málalokin
þau, að miðhópurinn sameinaðist vinstrimönnum og nokkrum
andstæðingum Efnahagsbandalagsins í hópi hægrimanna til þess
að fella hægriframbjóðandann George Brown, sem er þó eftir sem
áður formaður þingflokksins). Aðferð Wilsons var sú að heita
því, að hann myndi framfylgja stefnu þeirri, sem flokkurinn hafði
þegar orðið sammála um í valdatíð Gaitskells en aðlaga hana að
vísu breyttum aðstæðum. Þannig fengu hægrimenn enga átyllu,
en Wilson fékk nægilegt athafnafrelsi til þess að láta hina næsta
óljósu málamiðlunarstefnu Verkamannaflokksins þróast á raun-
særri og skeleggari hátt.
í innanlandsmálum beitir flokkurinn sér nú fyrir víðtækum
áætlunarbúskap og stjóm á efnahagslífinu, sem stefni að aukinni
framleiðslu fyrir tilstuðlan sérstaks framleiðsluráðuneytis, jafn-
framt því, sem vísindi og tækni séu hagnýtt í ríkara mæli en nokkru
sinni fyrr. Samkvæmt þessarri stefnu hefur flokkurinn heimild til
þess að þjóðnýta stáliðnaðinn og raunar frjálsræði til eins víð-
tækrar þjóðnýtingar og talin er nauðsynleg til framkvæmdar stefn-
unni og til þess að brjóta á bak aftur andstöðu einkaaðila. Mikil
áherzla er lögð á meiri og betri menntun, að heilsugæzla ríkisins
verði endurbætt og aukin og gerð ókeypis, og að hrundið verði