Réttur - 01.01.1964, Síða 59

R É T T U R
59
ALCOA var 1922 metinn á 100 millj. dollara. 1961 var höfuð-
slóllinn orðinn um 1250 milljónir doilara. Samt hafði hringurinn
á þeim tíma komið upp systur-hring í Kanada, — Aluminium Ltd.
(ALTD), — sem annast alla erlenda fésýslu fyrir hönd ALCOA.
Var það gert til þess að fara í kringum einokunarlögin í Bandaríkj-
unum. Höfuðstóll ALTD var 1961 metinn á yfir milljarð dollara
(1000 milljónir dollara).
Hráefnið, bauxite, sem aluminium er unnið úr, fær hringurinn
að níu tíundu hlutum frá eyjunum og löndunum við Kariba-haf,
aðallega Jamaica, Surinam og brezka Guiana. — Ur bauxite er
unnið aluminium-oxyd, við hita, — og úr aluminum-oxyd er unninn
aluminium-málmurinn við mikið rafmagn.
Um 1930 var aluminíum-hringurinn svo að segja einráður um
íramleiðslu þessa í heiminum.
Á styrjaldarárunum jókst þörfin og framleiðslan gífurlega, ekki
síst vegna gildis aluminiums í fluginu. ALCOA var í nánu sam-
starfi við þýzka auðhringinn IGF, einnig á stríðsárunum. Knúðu
þá aðrir auðhringar á að komast inn í þessa framleiðslu og tókst
þeim Kaiser og Reynolds það. Frá 1938 til 1955 ellefu-faldaðist
aluminium-framleiðsla Bandaríkjanna.
1961 var annars vegar höfuðstóll og hins vegar gróði þessara
auðfélaga fjögra (gróðinn að frádregnum sköttum og vöxtum),
sem hér segir í milljónum dollara:
Alcoa Altd Reynolds Kaiser
Höfuðstóll 1160 1088 814 654
Gróði 135 109 80 86
Reynold, sem framléiddi minnst þessara fjögra 1961, framleiddi
þá 44600 smálestir og öll aluminiumfélög í Norður-Ameríku utan
þessara fjögra alls 32500 smálestir.
Uessir aluminium-auðhringar arðræna eðlilega mörg þau lönd,
sem þeir fá hráefnið frá. Meðaltekjur á mann í þeim löndum eru
einn líundi liluti meðaltekna í Bandaríkjunum.
Þessir fjórir auðhringar hafa 1961 samtals 410 milljón dollara
gróða. (Það eru 17630 milljónir ísl. króna).
Alcoa og Altd eru ófram drottnandi, þrátt fyrir tilkomu Reynolds
og Kaisers. Verksmiðjur Alcoa og Alld framleiða 54% af því
aluminium, sem Norður-Ameríka getur framleitt. Þessir hringir