Réttur - 01.05.1967, Síða 28

hreyfingu auðvaldsheimsins, vilum, livernig
vald og upphefð, fé og frægð gelur spillt hin-
um hæfustu mönnum, er áður reyndust trúir
hugsjón sinni. — Og reynslan sýndi snemma,
að þessi hætta vofði yfir þeim, sem verkalýð-
urinn og flokkur hans fólu völd. l’að er skóla-
dæmi um, hvernig farið getur jafnvel fyrir
liinum beztu byltingarforingjum, að Lenin
skuli í árslok 1922 einmitt gera þá tvo, Stal-
in og Dzierzynski, — annan georgiskan, hinn
jrólskan kommúnista, — pólitískt ábyrga fyr-
ir „raunverulega stórrússneskri þjóðernissinn-
aðri áróðursbaráttu.“ Og þá er hann einmitt
að lýsa hættunni á því, að góðir kommúnist-
ar geti drukknað „í bafi þessa stórrússneska
þjóðrcmbings-„pakks,“ eins og fluga í mjólk.“
l„Um vandamál þjóðernanna eða sjálfsfor-
ræðið,“ 3. desember 1922).
I’eir sorgleikir, er síðar gerðust, áttu rót
sína m. a. að rekja til ríkisvaldsins og með-
fcrðar þess. Uað blaut að verða hinni vinn-
andi stétt hinn flóknasti vandi. hvernig hún
skyldi beita, en um leið hafa liemil á, því rik-
isvaldi, sem hingað til hafði verið hættulegasla
tæki andstæðinga hennar.
Nú eru liðin 50 ár síðan byltingarsinnaðir
verkamenn og hermenn hófu atlöguna að
Vetrarhöllinni og opnuðu með blóði sínu og
baráttu nýtl tímabil mannkynssögunnar, —
50 ár mikilla sigra og fórna, 50 ár stórkost-
legra framfara og ógleymanlegra sorgleikja.
Sósíalisminn er í dag slíkt vald i heiminum,
fyrsl og fremst fyrir heljulega baráttu Sovél-
þjóðanna, að lionum verður eigi framar
hnckkt.
Sovétríkin eru nú undir forystu Kommún-
islaflokksins annað sterkasta stórveldi heims,
— efnabagslega, hernaðarlega, vísindalega.
I krafti þess valds, sem sósíalisminn þannig
er orðinn — sem ríki, er ná yfir jiriðjung
jarðarinnar, sem breyfing, sem nær til allra
þjóða. -— myndast nú ný ríki, cr sækja fram
til sósíalisnia í öllum fjórum böfuðálfum
heims.
Alþýða heims stendur í þakkarskuld, sem
aldrei verður greidd, við Sovélþjóðirnar fyr-
ir afrek þeirra, friðsamleg og hernaðarleg, fyr-
ir fórnir þeirra í fimmtíu ár, •— þakkarskuld
til þeirra, er ruddu sósíalismanum braul inn
í veröldina.
KYINDILLIJNJN
Sá kyndill, er brugðið var á lofl i J'etro-
grad 6. nóvember 1917 — mitt í myrkri styrj-
aldarinnar og vonleysi milljónanna, er stundu
undir fargi hennar — lýsti hinum þjáðu á
næslu mánuðum og árum og kveikti að nýju
von um sigur í brjósti verkamanna og alþýðu-
fólks um allan heim.
Verkalýður í Finnlandi, Þýzkalandi, Ung-
verjalandi, skóp einnig hjá sér um skeið verka-
lýðsstjórnir, •— en afturhaldið kæfði þær i
blóði, hvít ógnarstjórn tók völdin. En heljuleg
barátta þessa verkalýðs varð sovélstjórn
verkalýðs og bænda í Rússlandi hjálp til þess
að standast árásir hins livíla gagnbyllingarliðs
bjá sér.
Róttækir hugsjónamenn um heim allan fylll-
usl fögnuði, er sárþjáð alþýða reis upp gegn
áþján og undirokun yfirslétla og sigraði í
fyrsla sinn lil frambúðar.
Jolm Reed, einn fremsti liugsjónumaður
Bandaríkjanna, reil í hrifningu bezlu bókina
um byllinguna: „Ten days that shook the
world.“
Annar bandarískur sósialisli sótli skönmiu
síðar Sovélríkin lieim og kvað upp dóminu:
..I liave seen the fulure and :il works.“
Alli frá Kanton til Kanada — frá Sun-Yal-
Sen lil Stephans G. Stephanssonar — fyllasl
beztu menn og leiðtogar þjóða hrifningu, eygja
nýjar leiðir. Vonir vakna á ný í brjóslum
brelldrar alþýðu.
Einnig út til Islendinga austan liafs og vcst-
an, jafnt á íslandi sem á sléttum Kanada, lil
Alberta og Winnipeg — berast öldurnar frá
hafrótinu mikla í hinu gamla Garðaríki.
84