Réttur - 01.05.1967, Blaðsíða 64

bráð; útför Adenauers kanslrara sem gerð var
að stórpólitískum viðburði á miður smekkleg-
an hátt; fyrstu loftárásir Bandaríkjamanna á
miðhluta Haipong og hávaðasöm liréfaskipli
inilli Sartre og de Gaulle; dóttir Stalíns sem
uppgötvaði i Bandarikjunum „þennan ómiss-
andi guð“ er hafði verið falinn fyrir henni,
og Kínverjarnir sem þreytast seint á að losa
sig við„ forseta lýðveldisins; flatneskjulegar
deilur og húmorlaust einvígi milli þingmanna
í franska þinginu; þetta er það sem bíður að-
alritstjóra á skrifborði hans eftir þriggja vikna
fjarveru.
Allt þetta vitnar um fjölbreytni og hræring-
ar. Mann langar til að átta sig, sjá hvert stefn-
ir og hregðast við eftir því, en því miður her
þetta einhvern veginn keim af rútínu, gott ef
ckki hversdagsleika.
Og þá herst allt í einu fréttaskeyti sem ýtir
óvænl og gegn vilja manns við hugmyndaflug-
inu. Hér er um að ræða ungan Frakka, 26 ára
gamlan. Hann heitir Régis Debray, sonur
íhaldssamrar stórhorgarafjölskyldu í París.
Við inntökupróf í „Ecole Normale supérieure“
(víðfrægasta kennaraháskóla Frakka. Pýð.)
varð hann efstur af sínum árgangi og á magist-
erprófi í heimspeki (agrégation) hlaut hann
glæs:ilegri vitnisburð en flestir aðrir. I kenn-
araháskólanum naut hann leiðsagnar prófess-
ors Louis Althusser sem hundruð stúdenta
telja nú sinn læriföður. Hann gekk í kommún-
islaflokkinn þar sem hann fann sig ekki eiga
fyllilega heima. Hann ferðaðist nokkrum sinn-
um til latnesku Ameríku og liirti árið 1963
grein i tímar'iti Sartre, Les Temps modernes:
Sle/ria Castrós, gangan langa til latnesku
Ameríku, sem vakli ekki aðeins ákafar deilur
meðal minni spámannanna, heldur og á æðstu
stöðum. Ilann bjó eitt ár í Havana, höfuðhorg
Kúhu, og ræddi nokkrum sinnum við Castró
á hverjum mánuði. Pessar viðræður urðu
uppistaða í heila hók, Byltingin í byltingunni.
sem gef'in var út á Kúhu í 200.000 eintökum
og hefur nýlega hirzt á frönsku. Frá Kúhu hélt
hann til Bólivíu, þar sem hann er sagður hafa
hitt fyrir „Ghe“ Guevara, fyrrv. iðnaðarmála-
ráðherra Castrós, sem sagði af sér 1965 til
þess að berjast fyrir kenningu sinni um sleitu-
lausa hyltingu og skipuleggja skæruhernað í
Venezúela, Lruguy og loks í Bólivíu. Eftir því
sem óstaðfestar fregnir herma beið Debray
hana í sl. 1. Viku í bardögum milli hólivískra
skæruliða og stjórnarhersins. I’annig eru í
fáum orðum sagt örlög ungs Frakka árið
1967.
Hvernig stendur á því að sumir okkar hafa
ekki í nokkra daga getað slitið liug sinn frá
þessari fregn? Ekki er þetta í fyrsta sinn sem
ungur maður lætur lífið fyrir hugmyndir sínar
og við kunnum á því fjölda handhægra skýr-
iriga: hetjuþörf æv'intýramannsins, rómantíska
trúarinnar og róttækni hyllingarmannsins eða
sektarkennd ungra manna af borgaraættum
sem eru göfuglyndir og afneita umhverfi
sínu. En fyrr en varir virðast okkur slíkar sál-
fræðiskýringar hlægilegar og hugurinn víkur
sér undan þeirri munúð að skýrgreina ,.hina
persónulegu jöfnu“ Régis Deliray. Jafnframt
vísum við frá okkur freistingum tilfinninga-
seminnar andspænis manni sem hefur sýnt
jafn óhilgjarna staðfeslu í lifi sínu. Pessi ung-
menni, sem fjarlægjast i engu áhyggjuefni sín
með komu vorsins og verða ekki aðnjótandi
sömu bliðuhóta af hálfu sólarinnar og þeir
hágstöddu Afríkuhúar sem ég heimsótti fyrir
skemmstu — þessir ungu menntamenn, sem
herjast ekki á sínum eigin götuvirkjum og
dæma sjálfa sig í útlegð til að finna í fjar-
lægri athöfn þann sannleik sem París neitar
þeim um, til hvers hendir þeirra dæmi? Hvað
hýr hið innra með þeim sem vekur okkur
kvíða, heillar okkur og gæðir hversdagslífið
nýju innlaki fyrir sjónum okkar?
Hér mundi eflaust hlýða að tala um gnægta-
þjóðfélagið og þá menningu sem kennd er við
neyzlu. Sjálfum er mér jafnan órótt innan-
hrjósts þegar ég kem frá löndum þar sem
menn hafa enga trúarsannfæringu til að vega
upp á móti skortinum og eymdin vekur drauma
um þessar sömu gnægtir. Eg kýs heldur að
120