Réttur - 01.05.1967, Page 65

(lraga út frá lífsferli Régis Debray þessa sann-
reVnd sem er jafn augljós og hún er yfirþyrm-
andi: að manninum er ívafinn sá draumur að
^reyta manninum. í bók sinni hefur Régis
Uabray eftir Castró ummæli sem eru í senn
kristin og marxísk að inntaki: um byltingar-
eðli Jieirrar baráttu sem ýmsir aðrir en komm-
Unistar hafa gengizt fyrir; um hina algjöru,
íortakslausu og allt að því helgu nauðsyn sem
býður að gróða- og sainkeppnishugmyndin
'’erði upprætt úr huga mannsins.
I athyglisverðri grein hefur vinur minn
Francois Furet lýst með ágætum hugmynda-
ferli franskra menntamanna frá frelsisbarátt-
unni í síðasta stríði — hvernig þeir Jnóuðust
fyrst til kommúnisma og hafa siðan, eftir að
ognastjórn Stalínstímans varð lýðum ljós, leit-
að færis á Kúbu, í Alsír og Kína til að grund-
valla Jjrár sínar og sneiða hjá endurbóta-
stefnunni. Að lians dómi er strúktúralisminn
síðasta athvarf þeirra á margbreytilegum hug-
uiyndaferli. Þessi lýsing er aðeins sögulega
•ett. Hún gildir hvorki um menn eins og Régis
Debray né um „Che“ Guevara. Ég minn'ist enn
l^eirra orða sem hann mælti við mig í Havana,
oteð trúarlegri harðneskju í röddinni: „Ef
®tlunin er ekki að breyta manninum, þá hef
eg engan áhuga á byltingunni.“ Og hann bætti
v'ð með nokkrum fyrirlitningartón að ef
stefnumarkið væri ekki annað en bæta lífskjör-
111 i efnalegum skilningi, Jjá væri skynsamlegur
nýkapitalismi eða borgaraleg endurbótastefna
ef til vill árangursvænlegri, þegar allt kæmi til
ads, en trúlaus sósíalismi.
Um þetta stendur ugglaust deila aldarinnar.
Annars vegar eru Jjeir sem telja að hægt sé að
breyta manninum og á hinu leitinu þeir sem
tiúa Jjví ekki eða hafa misst trúna á það.
Hvorir tveggja heyja með sér trúarstríð,
strið upp á líf og dauða; milli þeirra liggur
óbrúanlegt djúp. Allt það sem til tíðinda má
teIja í heiminum ský rist út frá þessari deilu.
Jean Daniel.
HERNAÐARAÐSTOÐ
Á síðustu mánuðum hafa Sovétríkin, ásamt
öðruin sósíalískum ríkjum, stóraukið hernað-
ar- og efnahagsaðstoð sína við N.-Vietnam.
16. apríl s. 1. tókust samningar með Kína og
Sovétríkjunum, sem ruddu úr vegi hindrun-
um sein áður höfðu torveldað flutning
sovézkra vopna og birgða gegnum kínverskt
landsvæði til N.-Víetnam. Nú er Jjað bundið
sanmingum að hverju nýju skrefi Bandaríkja-
nianna í stigmögnun stríðsins verði svarað
með aukinni aðstoð Sovétríkjanna.
Sú spurning vaknar hvort sá beini sam-
sláttur stórveldarisanna tveggja sem af þessu
lilýzt, magni ekki hættuna á heimssyrjöld.
Maurice Duverger, prófessor í stjórnlaga-
fræði við Sorbonne, lítur Jjannig á málið:
„Eins og sakir standa er heiinsfriðnum senni-
lega mest hætta búin af yfirdrottnunarstöðu
Bandaríkjanna og trúnni á almælti sem af
henni leiðir.“
„Því áþreifanlegar sem Bandaríkjamenn
verða varir við taktnörk máttar síns, því síður
munu þeir fara yfir þau. í þeim skilningi
dregur harðnandi afstaða Sovétríkjanna úr
hættunni á útbreiðslu stríðsins. Þess er að
vænta að afstaða þeirra haldi áfram að harðna
og skýrast. Því hærra sem Moskva talar og því
betur sem hún sannar á borði að alvara fylgir
orðum hennar, því fremur muiiu ráðamenn í
Washington hneigjast til skynsamlegrar hegð-
unar.“
VERKFALL
Í maímánuði s. 1. gerðust tíðindi í félags-
og stjórnmálasögu Frakka sem leita verður
tuttugu ár aftur í tímann til að finna hlið-
stæðu við: öll verkalýðssamböndin beittu sér
fyiár pólitísku allsherjarverkfalli gegn þeirri
ákvörðun de Gaulle að stjórna ákveðnum
málaflokkum með beinum tilskipunum, að
121