Réttur - 01.11.1967, Page 20

arvörur. Að öllu öðru leyti er stofnsamningur
EBE miklu víðtækari en EFTA-samningurinn.
Með EBE-samningnum er ekki einungis gert
ráð fyrir sameiginlegum vörumarkaði, heldur
er allt skipulag bandalagsins við það miðað,
að það verði eitt samfellt ríki í orðsins fyllstu
merkingu.
Þessu setta marki skal náð með margvísleg-
um ráðum:
Aðildarríkin skulu á ákveðnu árabili nema
úr gildi alla tolla og aðrar hömlur á viðskipt-
um með iðnaðarvarning sín í milli.
Setja skal á sameiginlegan ytri toll, þ. e.
innflutningstoll á vörum frá ríkjum, sem
standa utan bandalagsins, og jafnframt taka
upp sameiginlega viðskiptastefnu gagnvart
þessum utangarðs ríkjum.
Fella skal úr gildi allar tálmanir á hreyf-
ingu vinnuafls, fjármagns og þjónustu í milli
sex-veldanna.
Móta skal sameiginlega stefnu í landbúnað-
armálum og sj ávarútvegsmálum.
Með Rómarsamningnum er sem sé stefnt að
samruna nokkurra af ríkjum Evrópu, jafnt á
stjórnmálalegu og efnahagslegu sviði. í sam-
ræmi við þennan tilgang hafa sex-veldin þeg-
ar í vissum tilgreindum málum sitt eigið sam-
eiginlega þing, sameiginlega yfirstjórn og
sameiginlegan dómstól EBE hefur þegar sína
sérstöku sendiherra hjá tugum ríkja.
Stokkhólmssamningurinn er miklu lausari í
reipunum. Aðalinntak hans er að koma á frj áls-
um markaði á milli aðildarríkjanna með því
að nema úr gildi verndartolla og aðrar höml-
ur á viðskiptum með iðnaðarvörur.
Sá reginmunur er á samningunum tveim
varðandi viðskipti við ríki utan bandalaganna,
að EBE-samningurinn gerir eins og áður segir
ráð fyrir sameiginlegum ytri tolli, en sérhvert
ríki í EFTA getur sjálft ákveðið sinn ytri toll.
Andstætt Rómarsamningnum gerir Stokk-
hólmssamningurinn ekki ráð fyrir stjórnmála-
legum og efnahagslegum samruna EFTA-ríkj-
anna.
Á yfirborðinu er Stokkhólmssamningurinn
tiltölulega sléttur og fágaður. Þó er í samningn-
200
um að finna varhugaverð ákvæði og verður lít-
illega vikið að þeim siðar í þessari grein.
Þegar Alþingi það sem nú situr kom saman
í október 1967 lýsti forsætisráðherrann, dr.
Bjarni Benediktsson, því yfir að ríkisstjórnin
myndi vinna að því, að Island gerðist full-
gildur aðili að EFTA og jafnframt myndi unn-
ið að því að landið fengi einskonar aukaaðild
að EBE.
Þessi vilji ríkisstjórnarinnar til að tengja
Island markaðsbandalögunum í Evrópu er
ekki nýr af nálinni. Á árunum 1961 og ’62
hafði hún mikinn áróður í frammi fyrir því
að gera ísland að aðildarríki EFTA. Þegar
Bretar sóttu svo í fyrsta sinnið um inngöngu í
EBE þá söðlaði íslenzka ríkisstj órnin um í
einu vetfangi og vildi að landið tengdist EBE.
Sem kunnugt er beitti Frakklands-forsetinn,
de Gaulle, neitunarvaldi sínu og skaut loku fyr-
ir inngöngu Bretlands í bandalagið. Synjun
de Gaulle var mikið áfall fyrir ríkisstjórn ís-
lands og hafði hún kyrrt um sig um hríð. En
á síðasta ári tók hún að bæra á sér á nýjan
leik eftir að Wilson, forsætisráðherra Bret-
lands, hóf tilraunir sínar til að koma Bret-
landi inn í EBE.
Vissulega er okkur íslendingum nokkur
vandi á höndum vegna þess að nokkuð mörg
ríki, sem við höfum haft mikil viðskipli við,
hafa myndað með sér bandalög sem girt eru
ytri tollmúrum. Á undanförnum árum hafa um
það bil 60% af utanríkisviðskiptum okkar
verið við þessi ríki, um 40% við EFTA-lönd-
in og nálægt 20% við EBE-löndin.
Tilvera bandalaganna veldur greinarmun
(diskrimineringu) á viðskiptum hinna ein-
stöku ríkja. Þannig þurfa Norðmenn ekki að
greiða neinn innflutningstoll í Bretlandi af
því síldar- og fiskimjöli eða lýsi, sem þeir selja
þangað. Hinsvegar þurfum við íslendingar að
greiða Bretum slíkan toll af þessum vörum.
Hið sama gildir ef við og Hollendingar seljum
j