Réttur - 01.08.1986, Síða 22

kosti ekki til að útskýra verulega í hverju hún
væri fólgin.
Þriðja er samvinnustefnan. Hún er alþekt-
ust og hefir mest verið reynd í einstöku grein-
um, einkum á verzlunar- og viðskiftasviðinu.
Það þarf ekki að útskýra í hverju hún er
fólgin, flestir ráma eitthvað í það, þó ekki
sjáist það mjög í framkvæmdinni sumstaðar í
landinu."
Síðan fer Pórólfur nokkrum orðum um
kenningar Adams Smiths um hina
„frjálsu samkeppni“ sem sé meginorsökin
til misskiptingar auðsins, vegna þess að
hún sé fölsk og einokun af ýmsu tagi hafi
siglt undir flaggi hennar. Nú verði bænd-
ur og verkamenn og önnur alþýða manna
að bindast samtökum gegn sérhyggjunni
og setja samhjálpina í öndvegi. bað velti
á miklu að unga kynslóðin í landinu fylki
sér undir merki hinnar nýju stefnu,
hjakki ekki í sama farinu og forfeðurnir,
heldur tileinki sér aðrar lífsskoðanir og
stefni til nýrrar gullaldar. Og enn víkur
Þórólfur að nauðsyn fræðslunnar og lýkur
þessari forystugrein hins fyrsta RÉTTAR
með þessum orðum:
„ — Það loft, sem undanfarið hefir ríkt í
þjóðmálasölunum, er drepandi pestnæmt. Svart-
asti bletturinn á allri flokkapólitík. sem aldrei
verður af henni skafinn, er sá, að þá er flest gert
í myrkrinu. Málunum er ráðið til lykta á flokks-
fundum. innan luktra dyra; en í þingsalnum er
mönnunum leikið fram eins og peðum á tafl-
borði.
Það þarf Ijós inn í salinn; ekki neinar grútar-
týrur eigingirni og metnaðar, heldur menn með
skýrri hugsun, ákveðinni sannfæringu og næmri
réttlætistilfínningu. Þessar einkunnir vill tímarit-
ið skerpa hjá þjóðinni.
„Réttur" heilsar [yngri] kynslóðinni með þeirri
ósk, að eins og samkepnin var trúarjátning nítj-
ándu aldarinnar, þá stuðli hún að því, að sam-
hjálpin verði trúarjátning tuttugustu aldarinnar
XII
Vissulega væri hægt að halda lengi áfram
enn og segja gerr frá efni Réttar í rit-
stjórnartíð Þórólfs, en senn verður láti
staðar numið. Fróðlegast er auðvitað að
fletta upp í hinu gamla tímariti og lesa
þær eldheitu og oftast afburða vel stíluðu
greinar sem þar er að finna. En einnig má
benda mönnum á grein Einars Olgeirs-
sonar hér í Rétti á fimmtugsafmæli
ritsins, þar sem hann gerir ágæta og lif-
andi grein fyrir efni þess og aðstandend-
um og jarðveginum sem það spratt úr. Og
Einar ritaði þá einnig aðra grein um upp-
haf ritstjórnartíðar sinnar og viðskilnað
Þórólfs við blaðið í sínar hendur, sem
hann nefndi „Fyrir 40 árum“. Síðan hafa
bæst við 20 ár og enn kemur sá RÉTTUR
sem bóndinn í Baldursheimi bar fram fyrir
þjóð sína fyrir 70 árum til hennar í traust-
um höndum hins síunga Einars Olgeirs-
sonar. Enn er borið ljós inn í dimman sal
þjóðmálanna.
Áherslan á efnisvöndun er alltaf rík í
RÉTTI og kemur oft fram í bréfum sem
þeim Þórólfi og Benedikt frá Auðnum
fara í milli. Þannig segir Benedikt í bréfi
6. apríl 1917 að hann sé þá að skrifa grein
í ritið en „botninn sé enn suður í Borgar-
firði“, og gerir grein fyrir ástæðum eink-
um þessari:
„... svo vil ég ekki með nokkru móti láta
„Rétt" flytja óvandað efni, sem á nokkurn hátt
beri vott um vanhugsað efni eða fljótfærni eða
smekklaust form. Þess verðum við vel að gæta."
Þeir félagarnir stunda gagnrýni hver á
annan og greinar tímaritsins í bréfum sín-
um og þar gætir sömu sjónarmiða um
vandað efni og form greina og útlit
ritsins, sem ekki beri síður að vanda. En
til að gefa sýnishorn af gagnrýninni skal
hér tekinn upp kafli úr bréfi frá Þórólfi til
Benedikts 28. október 1922. Þar þakkar
hann honum fyrir greinina „Náttúruréttur
og vinna“ í RETTI þetta ár, sér hafi þótt
„vænt um pistilinn, af því að hann er stíl-
134