Réttur - 01.08.1986, Blaðsíða 50

niður launþegahreyfinguna. Tilraunin
hefur mistekist. Fylgi íhaldsflokksins hef-
ur minnkað um nærfellt 40% síðan í
kosningunum 1983. Fylgishrun Ihalds-
flokksins stafar vafalaust af þeim gífur-
legu félagslegu vandamálum sem stjórn-
arstefnan hefur skapað, en fylgishrunið
stafar einnig af því að almenningur gerir
sér æ betur grein fyrir því að efnahags-
stefnan hefur brugðist. Það sem meira er,
enn ein meginforsenda mónetarismans,
staðfestureglan eða trúin á hinn sterka
leiðtoga er að bresta. Þetta á ekki síst við
um borgarastéttina (þ.e. atvinnurekend-
ur, forstjóra og fylgifiska þeirra meðal
stjórnmála- og embættismanna). Sinna-
skipti borgarastéttarinnar sjást ekki aðeins
af uppreisn ýmissa íhaldsþingmanna gegn
Thatcher og Michael Fleseltines fyrrver-
andi varnarmálaráðherra Thatchers sem
opinskátt boðar „stefnu mennsks auð-
valdskerfis“ (caring capitalism) og virk-
ara samstarf ríkisins og fyrirtækja í fjár-
festingum. Sinnaskipti borgarastéttarinn-
ar má einnig ráða af skoðanakönnunum
Marplan undanfarna mánuði í tengslum
við aukakosningar til breska þingsins. Þar
kemur fram að íhaldsflokkurinn hefur nú
minna en 50% fylgis í svonefndri AB-
stétt (þ.e. stétt sérfræðinga stjórnenda
fyrirtækja og stofnana). Fylgishrun
íhaldsflokksins í þessari stétt hefur alfar-
ið færst yfir til Bandalags frjálslyndra og
sósíal-demókrata. Verkamannaflokkur-
inn hefur aðeins 14% fylgis í þessari stétt
(Guardian 10. apríl 1986). En hverjareru
þá ástæður gjaldþrots öfgastefnu nýfrjáls-
hyggjunnar í efnahagsmálum?
Ástæður gjaldþrots öfgastefnu
nýfrjálshyggjunnar
Thatcher hefur gjarnan vísað til
tveggja röksemda fyrir hrakfarastefnu
sinni: annars vegar að hávaxtastefna
Reagans (sem gífurlegar lántökur Banda-
ríkjastjórnar vegna fjárlagahallans
skapa) komi illa niður á bresku efnahags-
lífi; hins vegar segir hún að árangur
stefnu sinnar komi ekki fram fyrr en eftir
langan tíma. Fyrri röksemdin er augljós-
lega út í hött eins og sést af samanburðin-
urn við lönd OECD hér að ofan. Bretland
kemur ver út en meðaltalið en hávaxta-
stefna Reagans hefur komið niður á öll-
um OECD-löndunum. Seinni röksemdin
er óraunsæ eins og sést af minnkandi
framleiðni bresks iðnaðar og samdrætti í
fjárfestingum í nýrri tækni og iðnaðinum.
Þessi samdráttur er enn alvarlegri þegar
fjárfestingar í helstu samkeppnislöndun-
um eru hafðar í huga. í þessu samhengi er
rétt að bæta því við að atvinnuleysið
verður ekki rakið til aukinnar sjálfvirkni
eða tæknibyltingar í iðnaðinum því fram-
leiðni hefur minnkað eins og sýnt var
fram á að ofan.
Ástæður gjaldþrots efnahagsstefnunn-
ar eru þessar:
1) efnahagsstefnan er byggð á óraunsæj-
um hagfræðikenningum sem leiða til
óraunsærrar efnahagsstefnu;
2) áratuga hnignun bresks iðnaðar krefst
enn virkari fjárfestinga- og nýsköpun-
arstefnu ríkisvaldsins en í samkeppnis-
löndunum;
3) aðstæður á alþjóðamörkuðum, útþensla
fjölþjóðlegra auðhringa, virkt sam-
starf ríkis og fyrirtækja í samkeppnis-
löndunum og tækniþróun vísa draum-
sýnum einfeldnislegrar markaðshyggju
nýfrjálshyggjunnar á bug.
Óraunsæjar hagfræðikenningar
Efnahagsstefnan byggir á svonefndum
ný-klassískum hagfræðikenningum sem
peningamagnskenningar eru dæmi um. I
162