Réttur - 01.08.1987, Page 23

TRYGGVI EMILSSON:
V erkamannafélagið
Dagsbrún og Eðvarð
Sigurðsson
I janúarmánuði 1956, þegar Verkamannafélagið Dagsbrún var 50 ára, skrifaði
Eðvarð Sigurðsson merka ritgerð um stofnun Dagsbrúnar og kaupgjalds og kjara-
baráttu félagsins í hálfa öld. Það sem hér er sett á blað er að mestu byggt á rit-
gerð Eðvarðs og skrifað í minningu hans og þess ómetanlega starfs sem hann
vann verkalýðshreyfingunni á íslandi frá ungum aldri til æviloka. I minningu for-
ustumannsins trausta og hugljúfa sem aldrei féll skuggi á. Og jafnframt í minn-
ingu þeirra Dagsbrúnarmanna fjölmargra sem stofnuðu Verkamannafélagið
Dagsbrún og gáfu því nafn og tilgang. Verkamenn sem stóðu órofa vörð um heill
og heiður félagsins í þrotlausri baráttu um brauðið, í sinni sáru fátækt. Öllum
þeim félögum sem aldrei létu merkið falla, eigum vér þakkir að gjalda, íslensk al-
þýða, öll íslenska þjóðin.
Eðvarð Sigurðsson gekk í Dagsbrún á
árinu 1930, tvítugur að aldri. í grein sinni
urn Dagbrún dregur hann enga dul á
hvernig ástatt var í forustufélagi verka-
lýðssamtakanna á íslandi í byrjun kreppu-
áranna þar sem íhaldsöflin höfðu náð þar
handfestu við hlið jafnaðarmanna sem þá
voru í sárum þar sem allstór hluti flokks
þeirra hafði lýst þá vanhæfa við að standa
í stykkinu fyrir verkalýðinn og stofnað
Kommúnistaflokkinn.
Eðvarð gekk í Kommúnistaflokkinn
við stofnun, og var einn af forustumönn-
um þess flokks, enda var Kommúnista-
flokkurinn snenuna viðurkenndur flokk-
ur alþýðunnar í landinu og bar hátt merki
verkalýðshreyfingarinnar og boðaði harö-
ari sókn gegn atvinnuleysi og örbirgð en
áður hafði þekkst í kaupstöðum á íslandi.
Strax á fyrstu árum kreppuáranna var Eð-
varð sjálfkjörinn foringi verkamanna í
Reykjavík og var þá fljótlega á hvers
manns vörum innan verkalýðshreyfingar-
innar í landinu, dáður og virtur vegna at-
orku og forustuhæfileika.
Eg hef áður sagt frá helstu atburðum í
sögu Dagbrúnar á kreppuárunum og þá
sérstaklega þeim hörðu átökum sem
mörkuðu dýpstu sporin, m'unda nóvember-
slaginn 1932. Enn vii ég þó minna á að
sagt er frá þeim tíðindum í bók þeirra
Ólafs R. Einarssonar og Einars Karls
Haraldssonar: „Gúttóslagurinn 9. nóv-
ember 1932."
135